Topinambur – skąd pochodzi i do czego może być wykorzystany?

Topinambur co roku odradza się samodzielnie. Latem wydaje piękne żółte kwiaty, przez co może być potraktowany jako roślina dekoracyjna do ogrodu. Jego bulwy słyną z wielu właściwości zdrowotnych. Nazwa topinamburu pochodzi od indiańskiego plemienia Tupinamba, które kiedyś zamieszkiwało Amerykę Północną. W Europie pojawił się za sprawą odkrywców Ameryki oraz francuskich kolonizatorów. Dzięki temu, że roślina ta jest zdolna przetrwać nawet bardzo trudne warunki, uprawiana jest na kilku kontynentach.

W Polsce topinambur przyjął nazwę zwyczajową „słonecznik bulwiasty” oraz „słonecznik jadalny”. Jednak ze słonecznikiem jest jedynie spokrewniony – obie rośliny należą do rodziny astrowatych. To, co łączy słonecznik z topinamburem to również stanowisko, w jakim się najlepiej rozwijają oba gatunki, czyli dobre nasłonecznienie. Topinambur rośnie nawet do 3,5 metra wysokości oraz kwitnie od września do listopada. W przeciwieństwie do słonecznika, topinambur jest bardzo łatwy w uprawie, jeśli stosujemy kilka podstawowych zasad pielęgnacji. Co ciekawe, jest bardzo odporny na mrozy – przetrwa nawet w temperaturze do -50°C.

Jak uprawiać topinambur w ogrodzie?

Topinambur jest bardzo mało wymagającą rośliną. Może rosnąć nawet na bardzo nieurodzajnej i piaszczystej glebie. Najlepszy jego wzrost natomiast, osiągniemy sadząc go na glebach w klasie III. Topinambur ponadto lubi gleby przepuszczalne, średnio zwięzłe oraz bogate w składniki pokarmowe. Z tego względu warto nawozić go kompostem, obornikiem lub nawozami mineralnymi.

Jak natomiast podlewać tę roślinę? Topinambur potrafi przetrwać nawet długotrwałe susze, dlatego nie musi być często podlewany. Co więcej, nadmiar wody może mu zaszkodzić, dlatego ważne, by nie sadzić go na terenach podmokłych i kwaśnych.

Jak i kiedy sadzić topinambur?

W Polsce topinambur należy sadzić z bulw, ponieważ nasiona nie będą w stanie dojrzeć w naszym klimacie. Na jeden metr kwadratowy można posadzić ok. 15 bulw sadzeniaków. Na przełomie listopada i grudnia bulwy należy wsadzić na głębokość ok. 10-15 cm. Jeżeli zamierzamy posadzić topinambur na wiosnę, wystarczy, że bulwy wsadzimy na głębokość 5-10 cm. Odległości pomiędzy poszczególnymi rzędami bulw powinny wynieść 0,8-1 m, z kolei między samymi roślinami ok. 0,5 m.

Dla lepszego i szybszego rozwoju tej rośliny, korzystniejsze jest sadzenie jesienią, ponieważ pozwala ono na uzyskanie dodatkowo nawet 50 dni wegetacji. Co więcej, sadzenie przed zimą dobrze wpłynie także na smak bulw.

Raz posadzony topinambur może wystarczyć na wiele lat, ponieważ posiada zdolność do samoodnawiania. Niektórzy twierdzą nawet, że trudniej jest się pozbyć topinamburu, niż go uprawiać. Ponadto roślina ta rozmnaża się bardzo szybko i nie wymaga zmiany lokalizacji – może być uprawiany w jednym miejscu nawet przez 20 lat.

Jakie właściwości i zastosowanie ma topinambur?

Do innych zalet topinamburu poza łatwą uprawą, należy jego szerokie zastosowanie. Do tej pory wykorzystywano go jako karmę dla zwierząt czy podłoże dla np. boczniaków. Dziś traktuje się go jako roślinę dekoracyjną i wzbogacającą dietę człowieka.

Moda na topinambur zaczęła się we Francji, gdzie wykorzystuje się go do sporządzania wykwintnych potraw, dzięki wyjątkowym walorom smakowym. Prócz nich, docenia się przede wszystkich bogactwo witamin, jakie kumuluje roślina. Należą do nich: witamina A, B2, B2, B6, C, E. Poza witaminami, topinambur jest bogaty w mikro- i makroelementy oraz minerały, takie jak cynk, fosfor, krzem, potas, żelazo czy wapń. Ponadto w tej roślinie znajdziemy źródła błonnika pektynowego, aminokwasy oraz inulinę, czyli bardzo cenny składnik w diecie diabetyków. Dzięki ostatniej cesze, topinambur wykorzystuje się także w farmacji.

Topinambur ma także szerokie zastosowanie lecznicze i profilaktyczne. Można go stosować do poprawy przemiany materii, w zapobieganiu chorobom układu naczyniowego, moczowego i krwionośnego. Co więcej, właściwości topinamburu wykazują korzystne działanie w profilaktyce przeciwnowotworowej. Topinambur wzmacnia także układ odpornościowy i pomaga w walce z przewlekłym przemęczeniem.

Więcej informacji na temat uprawy i zastosowania topinamburu przeczytamy w artykułach portalu TwojOgrodek.pl.