Czy warto zatem sporządzić testament?

Osoby prowadzące własny biznes niesłusznie bagatelizują wagę testamentu w kontekście prowadzonej przez siebie działalności. Brak zabezpieczenia przyszłości firmy nie tylko nastręcza spadkobiercom wielu problemów, ale nie rzadko przyczynia się do jej upadku, bądź przejęcia przez osoby niepożądane.

W przypadku braku testamentu to właśnie na najbliższych spada przykry obowiązek ustalenia masy spadkowej, podtrzymania bieżącej działalności firmy, zidentyfikowania wszystkich spadkobierców oraz podjęcia decyzji o tym kto przejmie przedsiębiorstwo. Po przeprowadzeniu postępowania spadkowego będą dodatkowo zmuszeni podzielić się majątkiem, spłacić ewentualne długi oraz zgłosić fakt otrzymania spadku właściwym urzędom i organom. Jeśli ponad to będą skłóceni cały proces odłoży się w czasie i może ciągnąć się latami. Podtrzymanie funkcjonowania przedsiębiorstwa w takich warunkach staje się często niemożliwe. Do czasu podziału spadku wszyscy spadkobiercy pozostają jego współwłaścicielami, a więc w sprawach dotyczących majątku firmy muszą działać jednomyślnie. Niejednokrotnie jednak interesy poszczególnych stron stoją w ze sobą sprzeczności lub brak im odpowiedniego doświadczenia, w związku z czym nie są podejmowane kluczowe dla firmy decyzje. Jeśli majątek przedsiębiorstwa trafi do kilku osób możliwe jest również zaprzestanie działalności.

Pomocną dłoń do przedsiębiorców wyciąga w tym miejscu kancelaria prawna Spadek Warszawa, która oferuje profesjonalną pomoc w sporządzeniu testamentu dla osób prowadzących działalność gospodarczą lub prowadzącym swój biznes w innej formie prawnej.

Spisanie testamentu w świetle tych wszystkich komplikacji jest zatem sprawą kluczową. Pozwoli nie tylko na bezproblemowe uporządkowanie spraw firmy po śmierci właściciela, ale również na jej dalsze funkcjonowanie. Trzeba jednak pamiętać, że samo jego istnienie nie spowoduje automatycznie przejścia poszczególnych składników majątku na spadkobiercę. Należy najpierw dokonać podziału spadku - czy to za pomocą umowy, czy sądownie, jednak znacznie ułatwi to cały proces. Dodatkowo w myśl przepisów kodeksu cywilnego spadkodawca może przy sporządzaniu testamentu skorzystać z instytucji zapisu zwykłego oraz zapisu windykacyjnego.

Warto zauważyć, że zgodnie z artykułem 1047 kodeksu cywilnego właściciel firmy nie może zawrzeć umowy o spadek. Oznacza to, że nie wolno mu za pomocą takowej umowy przekazać swojego majątku określonej osobie. Testament stanowi jedyną formę umożliwiającą podejmowanie decyzji o podziale i przekazaniu swoich dóbr przez osobę fizyczną. Ponieważ jego spisanie jest czynnością prawną, sporządzający go musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych. Można go spisać na trzy sposoby:

• własnoręcznie - wówczas powinien zostać opatrzony datą i własnoręcznym podpisem. Istotny jest fakt, że jeden testament może wyrażać wolę tylko jednej osoby, niedopuszczalne jest wspólne sporządzanie testamentu np. przez współmałżonków. Aby zachował ważność musi być spisany w odpowiedniej formie;

• w formie aktu notarialnego - pozwala zniwelować ryzyko dopuszczenia się błędów natury prawnej, które mogą stanowić o jego nieważności. Ponad to zmniejsza prawdopodobieństwo jego podważenia;

• w formie testamentu allograficznego (urzędowego) - spadkodawca ustnie przekazuje swoją wolę w obecności określonej osoby (wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu lub gminy, kierownika urzędu stanu cywilnego oraz dwóch świadków). Musi ono zostać zaprotokołowane i odczytane, a protokół podpisany przez składającego wolę i osobę przed którą zostało złożone.

Oczywiście kodeks cywilny dopuszcza jeszcze inne formy sporządzenia testamentu, ale tylko w szczególnych okolicznościach. Chodzi o testament:

• ustny (art. 952 k. c.);
• sporządzony na polskim statku morskim lub powietrznym (art. 953 k. c.);
• wojskowy (art. 954 k. c.).

Istnieją dodatkowo pewne wytyczne, o których winien pamiętać każdy przedsiębiorca:

• w dowolnym momencie może się on odwołać od całego testamentu, bądź też poszczególnych jego części. Dopuszczalne jest również wprowadzanie modyfikacji. Nie można natomiast zawrzeć w zobowiązania do nieodwoływania testamentu, czy też zrzeczenie się prawa do odwołania;

• zmiany lub odwołanie testamentu nie mogą być dokonywane przez osoby trzecie;

• testament nie może być sprzeczny z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa oraz stać w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego (art. 58 k. c.);

• jeśli zostanie sporządzony nowy testament bez odwołania starego, to odwołaniu podlegają tylko te zapisy, które są sprzeczne z nowym testamentem;

• jeśli nie jest precyzyjny i pozwala na różnoraką interpretację, to przyjmuje się taką interpretację, która umożliwia utrzymanie go w mocy i wykonanie woli osoby go sporządzającej;

• spadkodawca może rozporządzać jedynie majątkiem własnym - jego całością lub wyodrębnioną częścią, o ile nie podlega ona wspólnocie majątkowej małżeńskiej;

• dokonać w nim zapisu zwykłego lub windykacyjnego. Zapis zwykły tworzy pomiędzy spadkodawcą, a zapisobiorcą stosunek zobowiązaniowy (od razu po otwarciu spadku), dzięki któremu osoba wymieniona w zapisie może żądać przeniesienia na siebie określonych składników majątku. Zapis windykacyjny pozwala natomiast podzielić majątek pomiędzy konkretne osoby. W ten sposób dana rzecz jest przekazywana z chwilą otwarcia spadku.

W związku z szeregiem problemów, jakie nastręcza brak pozostawienia po sobie testamentu, każdy przedsiębiorca powinien rozważyć jego spisanie. Nie tylko ze względu na ciągłość działalności, ale przede wszystkim dla dobra swoich bliskich. Tylko w ten sposób właściwie uporządkuje swoje sprawy, podejmie decyzje odnośnie dalszych losów firmy, ale i ułatwi spadkobiercom zamknięcie całego procesu w możliwie jak najmniej bezbolesny sposób.