W kwietniu br. okazało się, że finansowanie ze środków UE siedmiu projektów związanych z e-administracją stoi pod znakiem zapytania. To był efekt ciągłych opóźnień i afer. Polska mogła stracić ok. 600 mln złotych dotacji z UE, które miały być przeznaczone m.in. na takie projekty, jak  ePUAP (platforma usług administracji publicznej), pl.ID (elektroniczny dowód osobisty) albo platforma komunikacyjna Policji z funkcją dla obywateli i przedsiębiorców.

Czytaj: Przedsiębiorcy do rządu: Nie zawieszajmy informatyzacji!

Mniej więcej w tym samym czasie Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji (MAC) zajęło się sprzątaniem w polskim bałaganie e-administracji. Jeszcze w kwietniu został wydany raport "Państwo 2.0", który określił dotychczasowe błędy w informatyzacji oraz kierunki dalszego rozwoju. Potem - w maju - mając ten raport pod pachą, minister Michał Boni spotkał się z unijnym komisarzem ds. polityki regionalnej Johannesem Hahnem, aby rozmawiać o odmrożeniu unijnych funduszy.

W czerwcu MAC przedstawiło tzw. Remedial Action Plan, czyli plan naprawczy, który miał stanowić podstawę do odmrożenia unijnych środków na e-administrację. Również w czerwcu miało miejsce spotkanie Boniego z komisarz Neelie Kroes i już wtedy wydawało się, że Polska ma szanse na odzyskanie pieniędzy.

Pół miliarda euro z UE

Wczoraj MAC poinformowało, że do końca miesiąca ma otrzymać od Komisji Europejskiej decyzję potwierdzającą wznowienie płatności dla dużych projektów z zakresu informatyzacji administracji oraz inwestycji przedsiębiorstw. Oznacza to, że Polska jeszcze w tym roku może uzyskać refundację wydatków poniesionych w tych projektach. Może to oznaczać odzyskanie co najmniej 500 mln zł.

- Do odblokowania płatności przyczynił się także fakt, że od stycznia 2012 r. działa Komitet Rady Ministrów ds. Cyfryzacji, który ocenia wszystkie projekty informatyczne i teleinformatyczne administracji publicznej o budżecie ponad 5 mln zł.  Ocena dotyczy wzmocnienia koordynacji między inwestycjami, interoperacyjności rozwiązań oraz efektywności wydatkowania środków publicznych. Do końca sierpnia przegląd objął wszystkie projekty realizowane w ramach 7. osi priorytetowej POIG - czytamy w komunikacie MAC.

Nie bez znaczenia dla odblokowania środków miała też współpraca Ministerstwa Rozwoju Regionalnego z Ministerstwem Gospodarki oraz Ministerstwem Finansów. Podjęto prace w sprawie działania 4.5, sprawdzając prawidłowość stosowanych procedur i systemu zarządzania. Wyniki audytu również były przekazane Komisji Europejskiej.

Pieniądze to nie wszystko

Odmrożenie środków z UE niewątpliwie jest sukcesem, ale z punktu widzenia e-administracji nic się nie zmieniło. Nadal nie mamy elektronicznych dowodów i nie możemy załatwić wielu spraw przez internet. Trzeba też mieć na uwadze, że pod pojęciem "informatyzacja" kryją się usługi dla urzędów i instytucji publicznych, z których obywatele nie korzystają bezpośrednio, ale wpływają one na sprawność działania tych instytucji.

Poniżej lista ważnych projektów polskiej e-administracji, o których istnieniu warto wiedzieć.

1. ePUAP2 - platforma, która umożliwia urzędom świadczenie różnych e-usług. Również dzięki tej platformie można się posługiwać tzw. profilem zaufanym, który jest tańszym zamiennikiem podpisu elektronicznego (ten profil ma już ponad 70 tys. obywateli). 
2. pl.ID - Polska ID karta - wielofunkcyjny elektroniczny dowód tożsamości. Mieliśmy go dostać znacznie wcześniej, ale MAC doszło do wniosku, że najpierw trzeba uporządkować wiele spraw.
3. Platforma Lokalizacyjno-Informacyjna z Centralną Bazą Danych (PLI CBD) - pozwala na szybką identyfikację miejsca, z którego wykonano połączenie na numer alarmowy. Projekt zakończony. 
4. Ogólnopolska sieć teleinformatyczna na potrzeby obsługi numeru alarmowego 112 - wpływa na poprawę bezpieczeństwa obywateli oraz maksymalne skrócenie czasu, w jakim zostanie udzielona pomoc.
5. Budowa i wyposażenie Centrów Powiadamiania Ratunkowego (CPR) - projekt ma zwiększyć skuteczność działania służb ratowniczych. 
6. Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy i Udostępniania Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych - umożliwi zbieranie danych o zdarzeniach medycznych i tworzenie statystyk. Dzięki temu można będzie monitorować trendy i zbierać dane np. epidemiologiczne oraz dokonywać kompleksowych analiz statystycznych w sektorze ochrony zdrowia.
7. Platforma udostępniania online przedsiębiorcom usług i zasobów cyfrowych rejestrów medycznych - umożliwi firmom i instytucjom publicznym elektroniczną rejestrację i aktualizację danych rejestrowych oraz pobieranie wypisów i zaświadczeń drogą elektroniczną.
8. Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej - umożliwia sprawną elektroniczną rejestrację i zmiany w rejestracji działalności gospodarczej. Część usług już działa. Od 1 stycznia 2012 r. dostępne będą usługi: wpisu oraz zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług (VAT-R) i PIT-16.
9. Informatyzacja wydziałów ksiąg wieczystych - projekt zakończony, ale nowe e-usługi dla obywateli mogą obejmować możliwość uzyskania odpisu bez wychodzenia z domu. 
10. Budowa systemu usług elektronicznych Ministerstwa Sprawiedliwości, w tym dostęp elektroniczny do wydziałów Krajowego Rejestru Sądowego, Krajowego Rejestru Karnego, Biura Monitora Sądowego i Gospodarczego - obywatel nie będzie już musiał dostarczać zaświadczenia o niekaralności – Krajowy Rejestr Karny będzie dostępny dla urzędników.
11. E-Deklaracje2 - formularze podatkowe będą wstępnie wypełniane przez system, który korzysta ze zgromadzonych danych.
12. E-Podatki - projekt usprawni wewnętrzne procedury administracji podatkowej. 
13. E-Rejestracja - umożliwi wymianę danych identyfikacyjnych obywatela lub firmy z innymi rejestrami publicznymi.
14. E-Cło - elektroniczna obsługa celna. 
15. Konsolidacja i centralizacja systemów celnych i podatkowych - środkiem do celu będzie budowa Centrum Przetwarzania Danych wyposażonego w wysokowydajną i nowoczesną infrastrukturę teleinformatyczną.
16. Infrastruktura e-Usług Resortu Finansów - powstanie elastyczne środowisko transmisji danych w sieci rozległej resortu finansów.
17. Emp@tia – platforma zabezpieczenia społecznego - zadaniem systemu jest usprawnienie dostępu do świadczeń społecznych, unowocześnienie autoryzacji wypłat i ewidencji świadczeń i udostępnienie innowacyjnych usług realizowanych drogą elektroniczną dla beneficjentów tych świadczeń.
18. Platforma Usług Elektronicznych dla klientów ZUS (PUE) - już działa. 
19. System Informacyjny Statystyki Publicznej (SISP) - przedsiębiorcy i inne zobowiązane podmioty będą mogły składać formularze statystyczne elektronicznie.
20. System Informacyjny o Infrastrukturze Szerokopasmowej i portal Polska Szerokopasmowa - chodzi o ułatwienie dostępu do informacji potrzebnych do budowy sieci i zapewnienie dostępu do szerokopasmowego internetu: starosta lub wójt łatwo sprawdzi, gdzie na jego terenie infrastruktura jest już rozwinięta.
21. Geoportal 2 - dzięki portalowi przed zakupem działki będzie można przez internet uzyskać dane na jej temat (uzbrojenie, położenie względem dróg i cieków wodnych, obszarów chronionych czy zagrożonych powodziami, itp.) oraz zamówić zakup np. zdjęć lotniczych, map topograficznych, informacji o przebiegu granic.
22. Georeferencyjna Baza Danych Obiektów Topograficznych wraz z krajowym systemem zarządzania - straż pożarna, policja, pogotowie ratunkowe nawet na nieznanym terenie będzie w stanie szybko zidentyfikować ważne dla sprawnego działania obiekty.
23. TERYT2 – państwowy rejestr granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju - obywatele będą mogli określić właściwy dla adresu zamieszkania urząd skarbowy, sąd, prokuraturę i inne urzędy administracji, inwestorzy będą w stanie szybko sprawdzić, jaki Zarząd Gospodarki Wodnej lub Dyrekcja Lasów Państwowych działa na obszarze itp.
24. Budowa platformy e-usług Urzędu Komunikacji Elektronicznej - będzie można online składać do UKE wnioski i skargi.
25. Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami (ISOK).

Ta niekrótka lista pokazuje, że informatyzacja państwa przypomina układanie wielkiej budowli z wielu klocków, które muszą do siebie pasować. Szczerze powiedziawszy, przez wiele lat nie przejmowano się dobrym dopasowaniem klocków, a niektóre nawet pogubiono. Oby fakt odzyskania unijnych pieniędzy nie spowodował powrotu do tamtych czasów.

Czytaj takżę: E-skrzynka w każdym urzędzie - założenia do nowej Ustawy o informatyzacji