Już od czasu powstania, czyli oficjalnie od końca 2004 roku, wokół badania Megapanel PBI/Gemius (gemiusAudience) rodziło się wiele kontrowersji - od oskarżeń o brak obiektywności (twórcami badania, którzy kontrolują obecną metodologię, jest pięć podmiotów: Onet, Wirtualna Polska, Interia, Agora oraz Presspublika), poprzez brak reprezentatywności (panelistami przez długi okres czasu mogły być tylko osoby korzystające z przeglądarki Internet Explorer, podczas gdy od wielu miesięcy większość Polaków używa Firefoksa), po długi czas publikacji wyników, metodologię mierzenia realnych użytkowników czy też same wyniki, które niejednokrotnie znacznie różnią się od prezentowanych przez inne systemy monitorujące, nawet w takich pomiarach, jak liczba odsłon.

>> Czytaj też: Megapanel - zmiany w sposobie liczenia oglądalności

Mimo wielu zastrzeżeń Gemius coraz skuteczniej zdobywał rynki zagraniczne i na koniec 2009 roku dokonywał pomiaru widowni internetowej w 16 krajach Europy i Bliskiego Wschodu. W zależności od oczekiwań i wielkości tego rynku badanie realizowane było w dwóch modelach:

• software panel - to panel badawczy złożony z osób, które wypełniły kwestionariusz rekrutacyjny (podały dane demograficzne) i zainstalowały na swoich komputerach oprogramowanie raportujące, dostarczające informacji o korzystaniu przez nich z internetu,
• cookie panel - to panel badawczy złożony z plików cookie osób, które wypełniły kwestionariusz rekrutacyjny (podały dane demograficzne).

Ostatnio jednak fala krytyki Megapanelu nasiliła się. Kilku znaczących graczy na rynku - GG Network oraz Nasza Klasa postanowiło zabrać głos w sprawie metod badania rynku widowni internetowej. Zapowiedzieli oni - przy współudziale innych polskich podmiotów internetowych - stworzenie nowego, konkurencyjnego dla Megapanelu standardu badań popularności witryn internetowych. Nieco wcześniej jednak ruch w kierunku branży internetowej wykonał PBI, który zaprosił wszystkich zainteresowanych na konsultacje.

>> Czytaj też: Nasza Klasa i GG będą konkurować z PBI i Megapanelem

Dziś Gemius przedstawił propozycje zmian (poniżej), które są zbiorem tematów omawianych wcześniej w różnym zakresie z przedstawicielami firm tworzących polski rynek internetowy. Wszystkie przedłożone pozycje są rozwiązaniami już funkcjonującymi na różnych rynkach i można je w krótkim czasie wprowadzić do badania Megapanel PBI/Gemius – zapewniają przedstawiciele Gemiusa, konieczna jest tylko zgoda i harmonijna współpraca z podmiotami odpowiedzialnymi za organizację badania na polskim rynku.

Przyspieszenie publikacji wyników badania

Dzisiaj wyniki badania Megapanel PBI/Gemius za dany miesiąc dostarczane są siedem tygodni po zakończeniu badanego miesiąca (np. wyniki za styczeń dostępne są ok. 20 marca). Opóźnienie wynika ze stosowanego w Polsce od początku istnienia badania sposobu wyliczania wskaźnika użytkowników (Real Users). Jednak stosowany od 2004 roku algorytm to tylko jedna z metod estymowania widowni danego serwisu, która w procesie obliczeniowym uwzględnia zjawisko kasowalności cookies.

Możliwe jest przyspieszenie publikacji wyników badania dzięki zastąpieniu aktualnego sposobu wyliczania wskaźnika RU przez np. stosowaną w innych krajach metodę LBU1 lub metodę Estimated Cookie (na danych 20-dniowych). Stosując metodę LBU, w porównaniu do tej stosowanej aktualnie, można skrócić okres oczekiwania na oficjalne wyniki miesięczne nawet o 5 tygodni - do 2-3 tygodni po zakończeniu badanego miesiąca.

Prezentacja danych w dodatkowym interfejsie WWW

Wyniki badania Megapanel PBI/Gemius dzisiaj prezentowane są w aplikacji gemiusExplorer poprzez specjalnie przygotowane pliki zawierające dane miesięczne lub siedmiodniowe. Podstawowe wskaźniki dla największych witryn i aplikacji prezentowane są na stronie www.audyt.gemius.pl tuż po publikacji wyników badania.

Możliwe jest publikowanie estymowanych danych (RU, czas, liczba odsłon, wizyt) z 24 godzinnym opóźnieniem w specjalnie do tego celu przygotowanym interfejsie dostępnym przez przeglądarkę internetową. Dane mogą obejmować znacznie większą ilość witryn niż podstawowe Top20 prezentowane na stronie www.audyt.gemius.pl. Przykład takiego interfejsu można zobaczyć pod adresem: online.netmonitor.cz

Badanie treści audio i wideo

Badanie Megapanel PBI/Gemius nie mierzy dziś konsumpcji treści wideo (transmisje na żywo i materiały VOD) oraz audio (radio internetowe).

Badanie treści audio i wideo może odbywać się w sposób analogiczny do badania witryn internetowych – badanie od strony treści audio i wideo (site-centric) oraz od strony użytkownika (user-centric). Wyniki badania od strony treści mogą być prezentowane z kilkugodzinnym opóźnieniem i być dostępne wyłącznie dla wydawcy (analogicznie jak w badaniu gemiusTraffic), zaś dane zawierające demografię mogą być dostępne poprzez interfejs WWW oraz aplikację analityczną (np. gemiusExplorer).

Dane mogą być prezentowane w aplikacji gemiusExplorer jako dodatkowa zakładka, tuż obok zakładek „Witryny” i „Aplikacje”. Wykorzystując do pomiaru dane z software panelu (około 17 tys. panelistów) oraz cookie panelu (około 70 tys. panelistów), możliwe jest prezentowanie danych na poziomie pojedynczych materiałów audio czy wideo.

Zmiana modelu pracy nad rozwojem badania

Nad rozwojem badania Megapanel PBI/Gemius pracują dziś przedstawiciele PBI oraz Gemiusa, tworząc Radę Badania. Rada Badania decyduje o każdej zmianie w zakresie gromadzonych, analizowanych i prezentowanych danych.

Gemius chce stworzyć nowe ciało, które reprezentując różne interesy i wszystkie grupy podmiotów (wydawców, w tym serwisy społecznościowe, oraz sieci reklamowe, reklamodawców i domy mediowe), będzie wyznaczało kierunki rozwoju badania. Rola firmy badawczej w tak zorganizowanym podmiocie powinna skupiać się przede wszystkim wokół poprawności metodologicznej i czystości rozwiązań stosowanych w badaniu - piszą przedstawiciele Gemiusa.

Poprawienie reprezentatywności panelu

Panel internautów, przy użyciu którego realizowane jest w chwili obecnej badanie, liczy ok. 17 tys. panelistów opisanych za pomocą podstawowych zmiennych demograficznych. Rozkład tych zmiennych nie jest zgodny z ich rozkładem w populacji internautów, co powoduje, że rozrzut wag panelistów jest większy niż pożądany - tłumaczy Gemius.

Firma badawcza proponuje przeprowadzenie i cykliczne powtarzanie (np. co 2 lata) badania założycielskiego (establishment survey), które pomoże lepiej opisać (za pomocą większej ilości zmiennych) populację internautów, a co za tym idzie skład panelu. Gemius dodaje jednak, że przeprowadzenie badania założycielskiego wiąże się z koniecznością poniesienia dodatkowych wydatków, do których współdzielenia nie wszystkie zapraszane podmioty są chętne - wyjawił niedawno przedstawiciel jednego z założycielskich portali.

Dostosowanie definicji odsłony do nowoczesnych technologii budowy stron, takich jak np. AJAX

Obecnie w badaniu odsłoną jest pełne przeładowanie zawartości strony WWW spowodowane intencjonalnym i bezpośrednim działaniem użytkownika. Definicja ta dobrze spełniała swoją funkcję na stronach, gdzie część wykorzystująca technologię AJAX nie jest dominującą częścią serwisu.

Gemius proponuje rozważyć zmianę aktualnej definicji na taką, która uwzględni także strony w większości oparte na komponentach wykorzystujących AJAX czy FLASH. Istnieje kilka możliwych rozwiązań tego zagadnienia, stosując bardziej lub mniej konserwatywne definicje. Jednym z możliwych jest wyliczanie procenta strony, który został przeładowany czy też liczenie każdej zmiany zawartości strony spowodowanej intencjonalnym działaniem internauty jako odsłona. Przy tej okazji należy rozważyć zastąpienie „odsłony” wskaźnikiem „czas” i popularyzację go (jako drugiego po wskaźniku Real User) wśród reklamodawców, a nawet w jakiejś perspektywie czasowej w ogóle rezygnację ze wskaźnika „odsłony”.

Objęcie pomiarem ruchu generowanego przez urządzenia mobilne

Aktualnie w badaniu Megapanel PBI/Gemius, mierzenie ruchu wygenerowanego poprzez urządzenia mobilne odbywa się w analogiczny sposób, jak w przypadku ruchu generowanego przez użytkowników korzystających z komputerów klasy PC. Jest to pomiar typu site-centric. Taki sposób korzystania z internetu nie jest wyróżniany w badaniu w specjalny sposób - jest doliczany do ruchu generowanego przez resztę internautów.

Możliwe jest prezentowanie tego ruchu jako dodatkowego i nie doliczanie go do oglądalności wygenerowanej na komputerach klasy PC. Inną, dodatkową metodą realizacji badania korzystania z internetu z użyciem urządzeń mobilnych jest budowa panelu użytkowników tychże urządzeń. Uruchomienie takiego badania wiąże się z powołaniem dedykowanego zespołu pracującego nad aplikacją działającą na urządzeniach mobilnych oraz zespołu badawczego, który będzie dbał o właściwą metodologię pomiaru i analizy danych.

Badanie wydatków reklamowych

Badanie wydatków reklamowych, zaraz obok badania audytorium witryn i aplikacji, jest najważniejszym pomiarem, który wpływa na rozwój rynku internetowego. Aktualnie nie funkcjonuje w Polsce pomiar wydatków reklamowych opartych na danych pochodzących od internautów (pomiar site- lub user-centric). Tylko takie podejście do badania gwarantuje jego najwyższą jakość i użyteczność.

Panel internautów, który dziś jest wykorzystywany przez Gemius do badania korzystania z witryn i aplikacji, może w łatwy sposób być dostosowany do pomiaru kontaktu z reklamą, efektywności kampanii reklamowych oraz, co najistotniejsze, do badania wydatków reklamowych. Wyniki mogą być prezentowane w aplikacji gemiusExplorer i być dystrybuowane razem z wynikami badania Megapanel PBI/Gemius.

Możliwość prezentacji wyników dla krótszych przedziałów czasowych

Obecnie udostępniane dane z badania Megapanel PBI/Gemius pozwalają na analizowanie wyników w ujęciu miesięcznym bądź tygodniowym. Publikowane na rynku pliki nie umożliwiają analizy oglądalności np. w cyklach dziennych.

Gemius może dostarczać dane pozwalające na analizę oglądalności witryn i aplikacji w ujęciu dziennym (tzw. pliki dzienne). Pliki z tego rodzaju danymi umożliwiają łączenie dni w dowolne okresy i prezentowanie zagregowanych danych dla np. poniedziałków czy 10 następujących po sobie dni.

Drzewko mediów i wydawców

Obecnie dostępne są dwa układy podstawowego drzewka w aplikacji gemiusExplorer. Pierwszym jest drzewko domyślne, które zawiera domeny pogrupowane według właścicieli, do których przypisane są ich witryny (tworząc tzw. grupy) posortowane według zasięgu. Drugie to drzewko aplikacji (komunikatory, aplikacje dekstopowe, czytniki RSS oraz odtwarzacze multimedialne).

Gemius rekomenduje dodanie dwóch drzewek – drzewka prezentującego pojedyncze witryny (domeny internetowe) jako węzły, posortowanego w zależności od preferencji użytkownika alfabetycznie lub ze względu na jeden ze wskaźników: RU, odsłony czy czas. Drugim nowym drzewkiem powinno być drzewko produktów zasięgowych, takich jak np. MaxReach. Razem z wynikami badania mogą być dystrybuowane drzewka i agregaty tworzone na zlecenie poszczególnych klientów np. drzewka sieci reklamowych.

Dodatkowe możliwości

Oprócz wyżej wymienionych, jest szereg udoskonaleń, które mogą poprawić zakres prezentowanych danych, ich jakość czy rozdzielczość - uważają przedstawiciele Gemiusa. Wyniki badania można wzbogacić o kilka zestawów danych ważnych dla poszczególnych grup podmiotów oraz interesujących dla reklamodawców:

• wprowadzenie pomiaru popularności newsletterów i innych rodzajów mailingów; prezentowane dane mogą jednocześnie zawierać wskaźniki typowe dla pomiarów site- oraz user-centric;
• rozszerzenie aplikacji gemiusExplorer o nowe funkcjonalności, takie jak np.:
  - wprowadzenie oddzielnego modułu wspomagającego planowanie mediów,
  - wprowadzenie nowych wskaźników prezentujących średnie wartości dla dni, dni roboczych, dni weekendowych, tygodni;
• dodanie do badania Megapanel PBI/Gemius wyników dodatkowych analiz, np. wskaźników określających zaangażowanie użytkownika w korzystanie z serwisów społecznościowych;
• włączenie do pomiaru widgetów ułatwiających dostęp do określonych treści;
• prezentowanie danych pochodzących z badania mierzącego czytelnictwo prasy/magazynów (nowe wskaźniki cross mediowe);
• rozszerzenie listy przeglądarek (obecnie IE i Firefox), z którymi współpracuje oprogramowanie monitorujące aktywność panelistów;
• przystosowanie oprogramowania gemiusExplorer do innych niż Windows systemów operacyjnych.

Gemius zaznacza, że powyższa lista jest propozycją możliwych do wprowadzenia i często funkcjonujących na innych rynkach rozwiązań, poprawiających zakres i rozdzielczość dostępnego na rynku badania oglądalności witryn i aplikacji internetowych. Przedstawiciele Megapanelu mają nadzieję, że dokument ten będzie inspiracją dla uczestników polskiego rynku internetowego i większość z umieszczonych w nim propozycji znajdzie się w niedługim czasie w badaniu Megapanel PBI/Gemius.

>> Czytaj też: comScore będzie badać polski internet?