Mastitis – czym jest?

Mastitis stanowi chorobę zawodową krów mlecznych, przejawiającą się zapaleniem wymienia. Branża weterynaryjna wyróżnia postać kliniczną choroby, która może przebiegać w stanie ostrym lub przewlekłym, jak też podkliniczną (septyczną i aseptyczną). Problemy z prawidłowym funkcjonowaniem gruczołu mlekowego są wynikiem skolonizowania go przez chorobotwórcze drobnoustroje – bakterie, wirusy i grzyby, które przedostają się do organizmu, wywołując stan zapalny sutka. Z perspektywy hodowcy pojawienie się mastitis jest jednoznaczne ze spadkiem przydatności mleka i jego jakości.

Główne przyczyny pojawienia się zapalenia wymienia u krów mlecznych

Źródeł zapalenia wymienia u krów mlecznych może być wiele. Co gorsza, drobnoustroje mogą przenosić się między krowami. Wśród najczęstszych przyczyn pojawienia się choroby wymienia się czynniki po podłożu:

• bakteryjnym – patogeny takie jak Streptococcus spp., Staphylococcus spp., Klebsiella spp. pogarszają stan gruczołu mlekowego;
• wirusowym – głównie za sprawą obecności Herpesvirusów, Flavivirusów i Poxvirusów;
• grzybiczym – wśród tej grupy najczęstsze patogeny to Aspergillus spp. czy Candida spp.
• środowiskowym – drobnoustroje chorobotwórcze, które pojawiają się na gruczole mlekowym, jak też na sprzęcie udojowym i są przenoszone przez ręce dojarzy i powodują mastitis to m.in. Escherichia coli, Serratia spp, Proteus spp, Pseudomonas spp.

Patogeny odpowiedzialne za rozwój choroby mogą być zlokalizowane w nabłonku wyścielającym lub w głębokiej tkance gruczołowej. Choroba może dotknąć zarówno jałówki przed wycieleniem, krowy w okresie laktacji, jak i w fazie zasuszenia. Z perspektywy hodowcy ważne jest jak najszybsze określenie źródła zakażenia w celu wdrożenia leczenia.

Jakie są objawy i formy leczenia zapalenia wymienia?

Wśród najczęściej pojawiających się objawów mastitis znajduje się wyraźny obrzęk wymienia, jego zaczerwienienie i bijące od niego ciepło. Dotykanie chorych wymion będzie wywoływać u krowy ból. Innym symptomem wystąpienia zakażenia jest zmniejszone łaknienie i ograniczona ruchliwość, a także biegunka, gorączka i osłabienie organizmu. Uzyskiwane od krowy mleko ulega zdecydowanemu pogorszeniu pod względem jakościowym. Można wypatrzeć w nim strzępki, kłaczki, a nawet obecność krwi lub ropy. Ilość mleka jest zazwyczaj mniejsza i ma ono niewłaściwe parametry pod kątem technologicznym. Leczenie mastitis odbywa się przy użyciu antybiotyków.

Profilaktyka zapalenia wymienia – higiena doju i szczepienia

Najlepszą i najbardziej skuteczną formą walki z mastitis jest profilaktyka tej choroby zakaźnej. Lekarze weterynarii szczepią krowy mleczne przeciwko gronkowcowi złocistemu. Bardzo istotna w zabiegach profilaktycznych jest też higiena utrzymywana przez personel. Ważna jest nie tylko częsta wymiana ściółki na świeżą, sprzątanie obiektów i stanowisk, ale też utrzymanie krów w czystości i zdrowiu. Równie ważne jest staranne czyszczenie sprzętu udojowego i dezynfekcja strzyków przed dojem. Ograniczenie przepędzania krów przez tereny błotniste i mocno nasiąknięte wodą pozwoli zmniejszyć poziom zabrudzenia wymienia.