Czym są dobra osobiste?

Dobra osobiste są to wartości niematerialne związane z osobą ludzką. Dotyczą one sfery cielesnej i psychicznej człowieka podlegającej ochronie prawnej. Prawo cywilne wymienia, jako dobra osobiste między innymi: zdrowie, godność, wolność, tajemnice korespondencji itd. Katalog dóbr osobistych jest katalogiem otwartym, co znaczy, że można do niego zaliczyć również wartości, które nie są wymienione w Kodeksie cywilnym takie jak: prawo do prywatności, prawo do kultu po osobie zmarłej itd.. Należy dodać, że dobra osobiste mają charakter niezbywalny i niedziedziczny, są nierozerwalnie związane z osobą fizyczną. Są wartością obiektywną i z tego wynika ich zmienny zakres.

Ochrona dóbr osobistych

Dobra osobiste są chronione przez prawo cywilne niezależnie od przewidzianej w innych przepisach ochrony. Art.23 i Art.24 Kodeksu cywilnego zawierają regulacje prawne odnośnie naruszenia dóbr osobistych. Kodeks nie definiuje dóbr osobistych, jedynie stwierdza, że: „ Art. 23. Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.”. Użycie słowa „w szczególności” wskazuje, że zbiór dóbr jest otwarty i nie ma charakteru wyczerpującego. Środki ochrony dóbr osobistych (również niewyczerpująco) wymienia: „Art. 24 § 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba, że nie jest ono bezprawne …” Ogólnie nakazuje on zaniechania czynności, usunięcia skutków, zadośćuczynienia pieniężnego za wyrządzoną szkodę oraz złożenia oświadczenia w odpowiedniej formie i treści. Art. 23 i 24 k.c. są ściśle powiązane, więc możliwa z reguły jest tylko ich wykładnia łączna. Dobra osobiste osób prawnych mają charakter niemajątkowy i niezbywalny. Odpowiednikiem czci osoby fizycznej jest dobre imię osoby prawnej. W orzecznictwie można wyróżnić następujący katalog dóbr osobistych osób prawnych: nazwa (indywidualizacja), dobre imię (reputacja), nietykalność pomieszczeń, tajemnica korespondencji.

Podsumowanie

Ocena naruszeń dóbr osobistych w praktyce orzeczniczej musi być dokonana na podstawie konkretnego stanu faktycznego. Rozległość tematu, stale rosnący i nie w pełni uregulowanego przez Kodeks cywilny katalog dóbr osobistych sprawia, że w sprawach o ich naruszenie zaleca się skorzystanie w usług Kancelarii Adwokackiej.