Mobbing to wywodzący się z języka angielskiego termin (to mob – nagabywać, napadać, zaczepiać) określający prześladowanie, zastraszanie, nękanie i stosowanie przemocy psychicznej w miejscu pracy. Zjawisko to dotyczy zarówno stosowania powyższych czynności wobec podwładnego, jak i współpracownika. Mobbing doprowadza do poniżenia osoby, jej ośmieszenia oraz stłumieniu jej pewności siebie, a nawet do rażącego obniżenia samooceny. W Polsce o mobbingu zaczęto mówić po roku 1989, a najmocniej zjawisko zostało nagłośnione na przełomie tysiącleci. I choć w dzisiejszych czasach pracownicy dokładnie znają swoje prawa, a także zdają sobie sprawę z tego, jak wysoką wartość stanowią na obecnym rynku pracy, proceder mobbingu nie wygasł i cały czas odnotowuje się jego występowanie. Warto zdawać sobie sprawę z tego, że ze zjawiskiem tym należy walczyć. Dobrze jest także wiedzieć, z jakimi konsekwencjami powinni się liczyć ci, którzy dopuścili się mobbingu.

Co grozi za mobbing?

Przede wszystkim, mobbing nie jest w Polsce przestępstwem. Tę formę przemocy psychicznej regulują przepisu prawa pracy, a nie prawa karnego. Co więcej – samo zjawisko jest w naszym kraju z prawnego punktu widzenia stosunkowo młode, co sprawia, że wciąż brakuje jasnych i ugruntowanych dotychczasowymi praktykami kryteriów ułatwiających prowadzenie postępowań dotyczących mobbingu oraz oddzielenia go od innych form przemocy. Aby więc w grę wchodziła odpowiedzialność karna dla osoby stosującej mobbing, powinien on spełniać znamiona przestępstwa i doprowadzić np. do bardzo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Jeśli jest inaczej, wówczas sprawa przybiera charakteru cywilnego i postępowanie nie zostaje wszczęte z urzędu.

Co natomiast o samym mobbingu mówią przepisy kodeksu pracy? Te bardzo jasno określają, kto ponosi odpowiedzialność za pojawienie się takiego procederu w danym zakładzie. Niezależnie, kto stosuje mobbing, konsekwencje za to zawsze poniesie pracodawca. Odpowiedzialność za mobbing może przybrać formę zapłaty odszkodowania lub zadośćuczynienia. Ich wysokość może przybrać różną formę. Dla przykładu – jeśli pracownik rozwiązał umowę o pracy podając jako przyczynę stosowany wobec niego mobbing, to pracodawca jest zobowiązany wypłacić mu odszkodowanie w wysokości jednej miesięcznej pensji. Nieco inaczej sprawa wygląda, gdy zatrudnienie było oparte na umowie innej niż umowa o pracę. Wówczas mobbingowana osoba powinna walczyć o swoje prawa stosując się do przepisów chroniących dobra osobiste. Ewentualna kara w takim zakresie zależy od tego, do jakiego stanu doprowadził pracownika mobbing i do jakich czynów dopuścił się mobber.

Co jeśli skierujemy sprawę do sądu?

Polubowne rozwiązanie sprawy o mobbing jest zwykle mało możliwe i niezbędne jest wówczas domaganie się odpowiedniej rekompensaty (czy też pociągnięcia do poważniejszej odpowiedzialności mobbera) na drodze sądowej. Podstawą do złożenia pozwu jest zgromadzenie odpowiedniego materiału dowodowego. Bez niego udowodnienie winy będzie bardzo trudne, by nie powiedzieć, że praktycznie niemożliwe. Co ważne – w sądzie do odpowiedzialności nie musi być pociągany pracodawca, ale bezpośrednio osoba, która była odpowiedzialna za nękanie. Najważniejsza jest szybka i stanowcza reakcja. Nie warto też działać w pojedynkę – sprawy o mobbing są trudne dlatego niezbędne w ich przypadku wydaje się skorzystanie z pomocy wykwalifikowanego i wyspecjalizowanego w tej materii radcy prawnego.

Podsumowując

Jeśli jest się ofiarom mobbingu – nie należy tolerować takiego zachowania i czym prędzej walczyć o swoje prawa. Zjawisko to jest wysoce nieetyczne i każdy jej przypadek powinien zakończyć się odpowiednią karą dla osób stosujących przemoc psychiczną w miejscu pracy. Nie wolno przejmować się faktem, że mobbing to w Polsce wciąż zjawisko nowe, a sprawy tego rodzaju są trudne do prowadzenia. W zależności od skali problemu oraz uszczerbku na zdrowiu, można walczyć o sprawiedliwość, odpowiednio wysoką karę dla mobbera oraz odszkodowanie lub zadośćuczynienie.

Artykuł powstał przy współpracy z kancelarią Skilex – Radca Prawny Wałbrzych