W toku postępowań przygotowawczych związanych z prowadzeniem pojazdu pod wpływem alkoholu, czynność przesłuchania podejrzanego jest najczęściej wykonywana po zgromadzeniu przez organy ścigania materiału dowodowego w postaci zeznań funkcjonariuszy Policji, którzy zatrzymali osobę podejrzaną oraz po załączeniu do akt sprawy dokumentacji związanej z badaniami stanu trzeźwości wykonywanymi urządzeniami typu Alkometr oraz Alkosensor.

Czynność związana z przedstawieniem zarzutu osobie podejrzanej o czyn z art. 178a §1 kodeksu karnego ma niebagatelne znaczenie. Odebranie wyjaśnień pozwala na ustosunkowanie się do treści zarzucanego czynu oraz złożenie stosownych oświadczeń, które mogą mieć niebagatelny wpływ na dalszy bieg procesu karnego. Już na tym etapie podejrzany może podjąć decyzję o odmowie składania wyjaśnień, odpowiedzi na zadawane mu pytania albo też złożyć wyjaśnienia w sprawie.

Skorzystanie z prawa do złożenia wyjaśnień w toku postępowania przygotowawczego powinno być decyzją gruntownie przemyślaną. Dowód ten ma bowiem niebagatelne znaczenie dla dalszego biegu postępowania karnego. Przyznanie się podejrzanego do popełnienia zarzucanego mu czynu i złożenie wyjaśnień najczęściej prowadzi do szybkiego zakończenia postępowania przygotowawczego i skierowania sprawy na etap postępowania sądowego. Co najistotniejsze stanowisko takie, jak uczy doświadczenie, uniemożliwia lub utrudnia skuteczną obronę osoby podejrzanego w toku dalszego procesu, nawet w sytuacji zgromadzenia niepełnego i niespójnego materiału dowodowego przez organy ścigania.

Najczęściej w przypadku popełnienia czynu zabronionego z art. 178a §1 kodeksu karnego, podejrzanemu przyznającemu się do popełnienia zarzucanego czynu proponowane jest poddanie się karze w trybie art. 335 kodeksu postępowania karnego. Tzw. instytucja samoukarania, wydawać się może dobrym rozwiązaniem, jednakże praktyka pokazuje, iż warunki skazania jakie proponowane są osobie przyznającej się do popełnienia czynu nie odbiegają w swym wymiarze od wysokości kary i środków karnych jakie orzekane są przez sądy po przeprowadzeniu zwyczajnego postępowania sądowego. Niejednokrotnie również zgoda na poddanie się karze w trybie wskazanego wyżej przepisu utrudnia w dalszym postępowaniu o ubieganie się o zastosowanie instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego.

W przypadku czynów z art. 178a §1 kodeksu karnego, jest to jednocześnie jedna z pierwszych czynności jakiej dokonuje organ prowadzący postępowanie. Na tym etapie sprawca zarzucanego czynu ma prawo podjąć decyzję o odmowie składania wyjaśnień czy też odpowiedzi na zadawane mu pytania bądź też złożyć wyjaśnienia dotyczące zarzucanego mu czynu.

Przyznanie się do popełnienia zarzucanego czynu oraz złożenie wyjaśnień niejednokrotnie prowadzi do propozycji dobrowolnego poddania się karze w trybie art. 335 kodeksu postępowania karnego, co nie zawsze jest korzystne dla osoby podejrzanej. Jednakże poza możliwością uzgodnienia kary z prokuratorem na zasadzie art. 335 kodeksu postępowania karnego, przyznanie się do zarzucanego czynu pozwala przy spełnieniu określonych przesłanek na wystąpienie z wnioskiem o warunkowe umorzenie postępowania karnego.

Instytucja warunkowego umorzenie postępowania karnego jest niezwykle korzystna dla sprawcy. Mimo wydania wyroku przypisującemu sprawcy popełnienie przestępstwa, Sąd odstępuje wówczas od skazania za ten czyn. Daje to możliwość pozostawania w świetle prawa osobą niekaraną za przestępstwo umyślne, pomimo wydanego wyroku stwierdzającego popełnienie czynu. Taka decyzja ma ogromne znaczenie dla osób, które w związku z wykonywaną pracą lub prowadzoną działalnością muszą pozostawać osobami niekaranymi.

Zgodnie z art. 66 kodeksu karnego, Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.

Jak uczy też doświadczenie, Sąd warunkowo umarzając postępowanie karne wymierza znacznie niższe środki probacyjne, aniżeli środki karne w przypadku wyroku skazującego. Istotnym jest również, iż w przypadku czynów z art. 178a §1 kodeksu karnego, Sąd wydając taką decyzje może odstąpić od wymierzenia środka w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych albo orzec go na okres 1 roku czy też 2 lat. Opisywane wcześniej przyznanie się do winy w toku postępowania przygotowawczego, nawet w przypadku braku wniosku w trybie art. 335 kodeksu postępowania karnego pozwala na wydanie przez Sąd wyroku tzw. nakazowego. W sprawach bowiem, w których prowadzono dochodzenie, uznając na podstawie zebranego w postępowaniu przygotowawczym materiału, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, Sąd może w wypadkach pozwalających na orzeczenie kary ograniczenia wolności lub grzywny wydać wyrok nakazowy. Sąd może wydać wyrok nakazowy, jeżeli na podstawie zebranych dowodów okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości. Zaś wyrok taki wydaje się posiedzeniu bez udziału stron.

Artykuł opracowany przez LexTraffic.pl - Kancelaria Prawa Ruchu Drogowego