Zacznijmy od wyjaśnienia, czym jest opłata interchange. Otóż od każdej transakcji bezgotówkowej - gdy klient płaci za zakupy kartą debetową lub kredytową - właściciel sklepu odprowadza prowizję. Jest ona pobierana przez agenta rozliczeniowego na rzecz banku, który wydał kartę płatniczą. W Polsce obowiązują opłaty interchange ponad dwukrotnie wyższe od średniej europejskiej.

Są one głównym, ale nie jedynym składnikiem opłaty MSC (ang. Merchant Service Charge). W praktyce mali przedsiębiorcy od każdej transakcji odprowadzają prowizję w wysokości 3%, a ci z większymi obrotami - o połowę mniejszą. Z kolei dzierżawa pojedynczego terminala kosztuje około 100 zł. Inaczej mówiąc, przyjmowanie płatności kartą nie jest zyskowne.

Zauważył to także Narodowy Bank Polski, który w zeszłym roku podjął działania zmierzające do obniżenia opłaty interchange. Przeanalizował sytuację i dyplomatycznie zaproponował zmniejszenie prowizji do poziomu 1,1% od 2013 r. Dalsze obniżki byłyby uzależnione od zmian na rynku, tzn. od wzrostu liczby sklepów wyposażonych w terminale, wartości i liczby transakcji bezgotówkowych oraz liczby rachunków osobistych.

Czytaj także: Banki przestaną zwracać nam część wydatków?

Do porozumienia jednak nie doszło. Visa zadeklarowała, że do niego przystąpi, ale pod warunkiem, że to samo zrobi konkurencyjna organizacja płatnicza. Z kolei MasterCard oświadczył, że nie podpisze porozumienia z powodów prawnych, choć zapowiedział obniżenie prowizji we własnym zakresie.

Tu właśnie na scenę wkraczają posłowie PSL, którzy przygotowali projekt nowelizacji ustawy o usługach płatniczych (zob. depeszę PAP w Gazecie Prawnej). Skoro nie udało się obniżyć opłat metodami rynkowymi, to znaczy, że trzeba sięgnąć po rozwiązania regulacyjne - mówią.

My natomiast sięgnijmy do źródeł. Przywoływane przez polityków dane pochodzą z Analizy funkcjonowania opłaty interchange w Polsce, którą pod koniec stycznia 2012 r. przygotował Narodowy Bank Polski. Jest to pierwsze i - jak na razie - jedyne kompleksowe opracowanie tego zagadnienia. Aby zobaczyć powiększone wersje wykresów, należy na nich kliknąć.

Dość podobnie kształtują się stawki opłat interchange także dla kart debetowych wydawanych przez MasterCard, pewne znaczenie ma tu jednak kwota transakcji, co widać poniżej:

Według PSL wysokie opłaty interchange hamują rozwój drobnej przedsiębiorczości w Polsce. Ich obniżenie do poziomu średniej europejskiej ma spowodować rozbudowę sieci punktów płatności bezgotówkowych. Jak wynika z zamieszczonego niżej wykresu, również pod tym względem nasz kraj nie prezentuje się najlepiej:

Co na to sejmowa komisja finansów publicznych? Jej wiceszef Sławomir Neumann obawia się wprowadzenia rozwiązań niezgodnych z prawem unijnym i chce zaczekać, aż podobny projekt przedstawi Ministerstwo Finansów. Trzeba to dobrze przeprowadzić, chodzi o efekt końcowy, a nie PR-owy - powiedział Neumann w rozmowie z PAP w zeszłym tygodniu. I choć opłaty interchange należałoby bezwzględnie obniżyć, to ciężko się z nim nie zgodzić.

Czytaj także: Opłaty interchange: Sąd UE podtrzymał decyzję KE ws. MasterCard