Dziennik Internautów nie raz już pisał o problemach prawnych, jakie stwarza gospodarka współdzielona (sharing economy), czyli usługi takie jak Uber czy Airbnb. Te problemy dotyczą wielu spraw - ochrony konkurencji, podatków, rozliczeń między firmami, odpowiedzialności usługodawcy i in. Prędzej czy później polskie władze musiały zająć jakieś stanowisko w tej sprawie. 

UOKiK pozytywnie o Uber

Wczoraj Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przedstawił swoje stanowisko w sprawie Ubera. Mówiąc najogólniej Urząd jest zdania, że wejście Ubera na polski rynek pozytywnie wpływa na sytuację konsumentów. Jest to przecież alternatywa dla istniejących usług, zatem konsumenci zyskują dzięki większemu wyborowi. 

To nie oznacza, że UOKiK nie dostrzega potencjalnych problemów. 

- UOKiK dostrzega przy tym, że zmiany na rynku mogą oznaczać potrzebę dostosowań regulacyjnych w obszarach związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa, ochrony danych osobowych czy równości w obowiązkach podatkowych. Niemniej ewentualne zmiany regulacyjne w tych obszarach powinny być wyważone i adekwatne do skali identyfikowanych problemów. Powinny one generalnie sprzyjać rozwojowi innowacyjnych i pożądanych przez konsumentów usług i unikać rozwiązań, które sprowadzałyby się do nieuzasadnionej ochrony zasiedziałych konkurentów - czytamy w stanowisku UOKiK.

UOKiK odniósł się także do poszczególnych zagadnień takich jak informowanie klienta, obsługa reklamacji, uczciwa konkurencja.

Skarg nie było

UOKiK nie ma zastrzeżeń co do sposobu informowania Ubera o warunkach usługi. Zdaniem urzędu wysokość opłat jest kalkulowana w oparciu o przejrzyste stawki i obiektywne parametry. Tam, gdzie informacja o opłatach jest szacunkowa, widnieje odpowiednie ostrzeżenie.  

Jeśli chodzi o reklamację to w opinii Prezesa UOKiK działalność Ubera nie powinna skutkować obniżeniem aktualnie obowiązujących standardów, zaś z informacji uzyskanych bezpośrednio od przedsiębiorcy wynika, że posiada on odpowiednie zaplecze organizacyjne umożliwiające sprawne rozpatrywanie spraw konsumenckich w kontekście świadczonych usług. Zdaniem UOKiK Uber ma czytelny system reklamacji, które mogą być zgłaszane za pośrednictwem aplikacji, telefonu jak i drogą mailową. Co ciekawe, od rozpoczęcia przez Uber działalności w Polsce do chwili obecnej, Prezes UOKiK nie otrzymał żadnych skarg konsumenckich na Uber.

Jeśli chodzi o warunki konkurencji to zdaniem UOKiK istotny jest aspekt podatkowy. Kierowcy najczęściej nie odprowadzają składek i podatków od dochodów. Dodatkowo pojawiają się pytania o to, czy firma Uber jako taka nie powinna płacić podatków w Polsce. UOKiK przytoczył w tym zakresie stanowisko Ministerstwa Finansów, z którego wynika, że to kierowcy powinni zadbać o odprowadzenie podatku gdyż to oni uzyskują przychody, a Uber jest platformą sprzedaży (podobnie jak Allegro, które nie płaci podatków za przychody sprzedających). Dziennik Internautów rozwijał ten temat w tekście pt. Kierowcy Uber mogą być zobowiązani do wystawiania faktur - tłumaczy Ministerstwo Finansów.

Ostatecznie UOKiK stwierdził, że będzie monitorował Uber oraz inne przedsiębiorstwa działające na podobnej zasadzie. 

Kwestia odpowiedzialności?

Moim osobistym zdaniem w stanowisku UOKiK czegoś zabrakło. W przypadku Uber bardzo kontrowersyjna jest kwestia bezpieczeństwa, a zdaniem UOKiK Uber weryfikuje kierowców (np. pod kątem niekaralności) w sposób wystarczający. Niestety za granicą zdarzało się już, że przeprowadzana weryfikacja okazywała się nieskuteczna i np. osoby wcześniej karane jeździły jako kierowcy Uber. Być może takich błędów nie da się całkiem uniknąć, ale problem jest gdzie indziej. 

Uber reklamuje swoją usługę jako bezpieczną. Na stronie usługi czytamy.

Twoje bezpieczeństwo przed rozpoczęciem każdego przejazdu, podczas jego trwania i po zakończeniu jest dla nas niezwykle ważne. Dlatego też tworzymy rozwiązania, które codziennie zapewniają bezpieczeństwo milionom pasażerów i kierowców.

Tymczasem w regulaminie czytamy:

UBER NIE PONOSI ODPOWIEDZIALNOŚCI Z TYTUŁU POŚREDNICH, PRZYPADKOWYCH, SPECJALNYCH, PRZYKŁADOWYCH, KARNYCH ANI WYNIKOWYCH SZKÓD I ODSZKODOWAŃ, W TYM Z TYTUŁU UTRACONYCH ZYSKÓW, UTRATY DANYCH, USZCZERBKU NA ZDROWIU ANI SZKÓD MAJĄTKOWYCH ZWIĄZANYCH Z, POWSTAŁYCH W ZWIĄZKU Z ANI W INNY SPOSÓB WYNIKAJĄCYCH Z JAKIEGOKOLWIEK WYKORZYSTANIA USŁUG, NAWET JEŻELI POINFORMOWANO UBER O MOŻLIWOŚCI PONIESIENIA TEGO RODZAJU SZKÓD.

Moim zdaniem to się trochę gryzie. Uber powinien bardziej przejrzyście informować, że w istocie korzystanie z jego usług wiąże się z podejmowaniem większego ryzyka. To jest problem dotyczący nie tylko Ubera. Jeśli złamiesz nogę w hotelu, prędzej dostaniesz odszkodowanie niż jeśli złamiesz nogę w mieszkaniu wynajętym przez Airbnb. 

Sharing economy i politycy

Sharing economy nie od dziś interesuje polskie władze. W czerwcu ubiegłego roku pisaliśmy o interpelacji posła Zbigniewa Chmielowca skierowanej do Ministerstwa Finansów. Poseł zwrócił uwagę na potencjalne korzyści "ekonomii współdzielenia", po czym opisał niepokojące go zjawisko podszywania się pod sharing economy w celu unikania podatków.

Obecnie polskie władze wolą indywidualnie oceniać poszczególne usługi albo sporne sytuacje wynikające z korzystania z nich. Do pewnego czasu to będzie wystarczać, ale prędzej czy później zaistnieje potrzeba określenia polityki w zakresie sharing economy oraz tzw. gig economy. UOKiK właśnie zaproponował nadanie tej polityce pewnego kierunku, bardziej prokonsumenckiego. UOKiK wydaje się otwarty na postęp. Pytanie tylko, czy prawodawcy będą w tym względzie zgadzać się z UOKiK?