• Trwają prace nad polskim prawem dotyczącym lotów w kosmos.
• Planowane jest utworzenie Krajowego Rejestru Obiektów Kosmicznych.
• Ministerstwo Finansów i ubezpieczeniowcy mają uwagi do kwestii ubezpieczeń.

We wrześniu 2014 roku Dziennik Internautów pisał o rozpoczęciu prac nad polskim prawem kosmicznym. Trochę się z tego pośmialiśmy bo wyglądało to tak, jakby rząd nagle musiał uregulować kosmiczną samowolkę. Szczególnie zabawną propozycją było zbieranie oświadczeń o tym, że wystrzeliwana rakieta nie jest nośnikiem broni nuklearnej.

Mówiąc całkiem poważnie, prawo kosmiczne może się przydać. Nasz kraj już teraz jest związany pewnymi aktami prawa międzynarodowego jeśli chodzi o latanie w kosmos. Ustawy dotyczące sektora kosmicznego już teraz posiadają nie tylko Francja, Rosja, USA czy Japonia, ale także  Kazachstan, Argentyna albo Chile. Polski sektor kosmiczny składa się już z 50 jednostek badawczo-rozwojowych i 60 firm różnej wielkości. Polacy mają różne kosmiczne sukcesy (np. zbudowanie instrumentu dla Philae). Polska jest członkiem ESA i mamy już Polską Agencję Kosmiczną.  

"To mały KROK człowieka..."

Prace nad polskim prawem kosmicznym nie zostały porzucone. W październiku 2015 roku przedstawiono nowy projekt założeń do Ustawy o Krajowym Rejestrze Obiektów Kosmicznych (in. ustawy o KROK). Na początku lutego swoje stanowisko wobec projektu przedstawiły Ministerstwo Finansów i Polska Izba Ubezpieczeń. 

Projekt założeń Ustawy o KROK znajdziecie pod tym tekstem. Dowiecie się z niego, że ustawa ma definiować takie pojęcia jak obiekt kosmiczny, państwo wypuszczające, państwo rejestracji, rodzaje rejestrów, podmioty publiczne i prywatne. 

Obiektem kosmicznym będzie urządzenie wypuszczone w przestrzeń kosmiczną, jego części składowe oraz urządzenie nośne. "Państwem wypuszczającym" będzie państwo, z którego pochodzi obiekt lub z którego terytorium jest on wypuszczany. Nie należy tego mylić z "państwem wypuszczenia" bo to będzie dotyczyło tylko terytorium, z którego obiekt jest wypuszczany (w projekcie jest kilka takich mętnych fragmentów). 

ESA - European Space Agency (Paolo Nespoli) & NASA

Kwestie finansowe, czyli szkody

Istotne będzie pojęcie szkody wyrządzanej przez obiekt kosmiczny. Będzie to utrata życia ludzi lub zranienie ich, a także zniszczenie mienia innego państwa. Jeśli szkoda zostanie wyrządzona to domniemany sprawca będzie musiał udowodnić, że nie ponosi za nią winy. Jeśli tym sprawcą będzie obiekt operatora prywatnego, Rzeczpospolita Polska będzie płaciła odszkodowanie państwu trzeciemu, ale będzie mogła dochodzić zwrotu poniesionych kosztów do wysokości sumy ubezpieczeniowej. W przypadku podmiotów publicznych Skarb Państwa będzie ponosił całą odpowiedzialność za szkody. 

Krajowy Rejestr Obiektów Kosmicznych

Krajowy Rejestr Obiektów Kosmicznych będzie administrowany przez Polską Agencję Kosmiczną. Informacje z rejestru będą jawne i opublikowane w BIP. Polska Agencja Kosmiczna będzie też wydawać zgody na wypuszczenie obiektów i będzie powiadamiać Sekretarza Generalnego ONZ o polskiej działalności kosmicznej.

Uzyskanie zgody na wypuszczenie własnego obiektu będzie wymagało przedstawienia:

• informacji na temat bezpieczeństwa (np. testów wykorzystanych technologii);
• informacji o kwalifikacjach;
• dokumentu ubezpieczenia;
• pozwolenia na używanie urządzeń radiowych;
• zezwolenia na wywiezienie poza granice RP technologii i usług o znaczeniu strategicznym;
• oświadczenia, że obiekt nie jest bronią nuklearną albo inną bronią masowego rażenia (oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej!);
• przedstawienie informacji o zastosowanych technikach ograniczających zaśmiecanie przestrzeni kosmicznej (ciekawe, bo kosmiczne śmieci to narastający problem). 

Założenia do ustawy wymieniają też warunki konieczne do spełnienia, aby uzyskać wpis do KROK. 

Kosmiczne OC?

Na koniec wspomnijmy o uwagach Ministerstwa Finansów i ubezpieczeniowców. MinFin zauważył, że podmioty starające się na zgodę na wypuszczenie powinny przedstawiać nie tylko dokument ubezpieczenia, ale też szczegółowy zakres ubezpieczenia i warunki dotyczące odpowiedzialności odszkodowawczych. MinFin chciałby również wskazania sumy gwarancyjnej ubezpieczenia w wysokości 60 mln euro.

Polska Izba Ubezpieczeń też miała uwagi do ubezpieczeń. Jej zdaniem ubezpieczenia obiektów kosmicznych powinny być traktowane odmiennie niż pozostałe ubezpieczenia obowiązkowe. Jeśli będzie to po prostu obowiązkowe OC to ustawa o o ubezpieczeniach obowiązkowych narzuci ubezpieczycielom wymagania nieprzystające do niszowych i specjalistycznych ubezpieczeń. 

Jak widzicie, niełatwo jest stworzyć prawo dotyczące latania w kosmos. 

Poniżej projekt założeń do Ustawy o KROK. 

Do Ku Ment 199867