Sztuczna inteligencja (ang. artificial intelligence, AI) uczy się błyskawicznie tego, co my musielibyśmy przyswajać latami, w kilka sekund potrafi zmieniać algorytmy, by jak najlepiej spełniać swoje zadania. W biznesie podnosi produktywność obniża koszty pracy, umożliwia obserwację zachowania klientów i ułatwia zbieranie danych dotyczących ich preferencji. Wykrywa nowe zależności w nieustrukturyzowanych zbiorach danych tzw. Big Data, analizuje i wyciąga wnioski. To dla firm szansa na uzyskanie przewagi konkurencyjnej. A gra idzie o niebagatelną stawkę. Specjaliści prognozują, że tylko w Stanach Zjednoczonych zastosowanie sztucznej inteligencji przyniesie w latach 2016-2020 nawet do 60 mld dolarów oszczędności. W skali świata mówimy o bilionach.

W wielu firmach sztuczna inteligencja wykorzystywana jest w postaci algorytmów uczenia maszynowego - urządzenia samodzielnie wykonującego zaprogramowane czynności. W 2040 roku maszyny wyposażone w silną sztuczną inteligencję, która będzie miała wszystkie atrybuty dostępne ludzkiemu umysłowi, będą mogły wykonywać zadania intelektualne na co najmniej takim poziomie jak najlepiej wykształcony człowiek – stwierdził podczas konferencji Singularity Summit w 2012 roku naukowiec Stuart Armstrong.

Z raportu „Rewolucja AI: jak sztuczna inteligencja zmieni biznes w Polsce”, opracowanego przez McKinsey & Co., wynika, że globalne nakłady na takie technologie sięgają już 35 mld euro rocznie i szybko rosną. Rozwój sektora jest obecnie zdominowany przez kilka technologicznych gigantów, którzy według szacunków w 2016 r. zainwestowali w AI od 18 do 27 mld euro. 90% tych środków przeznaczonych było na prowadzenie własnych prac badawczych i wdrażanie już opracowanych technologii. Pozostałe 10%. zostało przeznaczone na inwestycje zewnętrzne, np. zakup spółek.

Technologie sztucznej inteligencji podzielić można na pięć systemów stanowiących kluczowe obszary rozwoju AI:

• autonomiczne roboty i pojazdy,
• technologie rozpoznawania i przetwarzania obrazów,
• technologie przetwarzania i generowania mowy,
• wirtualni asystenci,
• uczenie maszynowe.

Pięć kluczowych obszarów rozwoju sztucznej inteligencji

Źródło: Raport „Rewolucja AI: jak sztuczna inteligencja zmieni biznes w Polsce”, McKinsey & Co, http://mckinsey.pl/wp-content/uploads/2017/09/Raport-AI_Forbes_PL.pdf

Szczególnie ważna jest ostatnia z wymienionych dziedzin – samouczenie się maszyn, co przyjęło się nazywać uczeniem maszynowym. Jest to proces oparty na algorytmach, które uczą się na podstawie danych, rozpoznając prawidłowości i zależności bez polegania na tradycyjnym programowaniu opartym na zdefiniowanych przez człowieka zasadach. Dzięki uczeniu się maszyny mogą samodzielnie wyciągać wnioski lub podejmować działania.

Na wdrożenie AI szybciej decydują się sektory, w których już trwają duże inwestycje w pokrewne technologie, takie jak przetwarzanie w chmurze i Big Data. Najbardziej prawdopodobne jest, że sztuczną inteligencję wprowadzą większe przedsiębiorstwa oraz branże, które wdrożyły już inne technologie cyfrowe. Dla nich rozwiązania AI to kolejna fala cyfryzacji. To może oznaczać, że w najbliższym czasie wdrożenie AI może jeszcze powiększyć lukę pomiędzy firmami zaawansowanymi cyfrowo oraz tymi, które zwlekają z innowacjami. Do branż wiodących pod względem wdrażania sztucznej inteligencji należą sektor nowych technologii i telekomunikacja oraz usługi finansowe. Są to dwa sektory, które według Industry Digitization Index (wskaźnik cyfryzacji branży) opracowanego przez McKinsey Globar Institute są również liderami cyfryzacji.

Branże wiodące pod względem wdrażania sztucznej inteligencji

Źródło: Raport „Rewolucja AI: jak sztuczna inteligencja zmieni biznes w Polsce”, McKinsey & Co, http://mckinsey.pl/wp-content/uploads/2017/09/Raport-AI_Forbes_PL.pdf 

Na podstawie badań przeprowadzonych przez McKinsey Global Institute wśród przedsiębiorstw stworzonych w oparciu o technologie cyfrowe wskazać można, że firmy, które wdrażają AI na większą skalę, uzyskały pozytywne efekty, w tym atrakcyjny poziom zwrotu z inwestycji. AI może usprawnić prognozowanie i działanie łańcuchów dostaw, wesprzeć optymalizację i automatyzację działalności operacyjnej, a także pomóc przedsiębiorstwom lepiej dopasować działania marketingowe do potrzeb odbiorców oraz zapewnić lepsze doświadczenie klienta (ang. user experience).

Medycyna, branża motoryzacyjna, e-commerce, IT, HR, księgowość, marketing – niemalże w każdej branży sztuczna inteligencja może pomóc osiągnąć ważny cel, którym jest przewaga nad konkurencją wypracowana z pomocą szybkiej i wygodnej analizy olbrzymiej ilości danych oraz podejmowania szybkich biznesowych decyzji. Przykładem może być tu handel detaliczny. Korzyści obejmują wyraźną poprawę prognozowania, zarządzania zapasami i wydajności. Liderami są tu cyfrowo zaawansowane firmy zajmujące się e-handlem. Wykorzystują one AI do przewidywania trendów, optymalizacji operacji logistycznych, ustalania cen i personalizacji promocji. Niektóre z nich przewidują potrzeby klientów, wysyłając im towar bez oczekiwania na potwierdzenie zamówienia.

Opieka medyczna to kolejny obiecujący obszar dla rozwoju sztucznej inteligencji. Ogromny potencjał daje zdolność nowej technologii do rozpoznawania powtarzających się zdarzeń w licznych historiach chorób, wynikach diagnostyki obrazowej czy danych statystycznych z zakresu epidemiologii. AI może pomóc lekarzom stawiać bardziej precyzyjne diagnozy, przewidywać wystąpienie chorób oraz znacznie precyzyjniej niż obecnie dopasowywać metody leczenia do konkretnych pacjentów.

Wykorzystanie sztucznej inteligencji otwiera szerokie możliwości przed sektorem energetycznym. AI może doprowadzić do powstania świata, w którym produkcja, przesył i dystrybucja energii elektrycznej będą bliżej źródeł ich wykorzystania oraz będą automatycznie optymalizowane. Sieć przesyłowa będzie bilansowana bez konieczności ludzkiej interwencji, decyzje handlowe i arbitrażowe będą podejmowane w ciągu nanosekund, a użytkownicy końcowi nie będą zajmować się poszukiwaniem lepszego dostawcy.

Sztuczna inteligencja już dziś ma wpływ na biznes, np. w postaci algorytmów uczenia maszynowego, podnosi produktywność pracy dzięki automatyzacji procesów i wykrywaniu nowych zależności w nieustrukturyzowanych zbiorach danych (Big Data). W e-marketingu pomaga profilować klientów na podstawie schematów ich zachowań (wzorców behawioralnych) czy też tworzyć zindywidualizowane systemy rekomendacyjne (przeglądarki, Netflix, Spotify etc.). AI jest szeroko wykorzystywana w finansach, przy tworzeniu prognoz i ratingów klientów, ocenie kredytowej, a nawet przy typowaniu obiecujących rynków. Proces robotyzacji w niedługim czasie obejmie coraz większą liczbę zadań, nawet takich, jak pomoc w opiece nad dziećmi i seniorami. Automatyzacja i robotyzacja dzięki AI obniża też koszty pracy (zarówno tej niewykwalifikowanej, jak i umysłowej). Dzięki wykrywaniu głębszych zależności w ogromnych zbiorach danych pozwala przedsiębiorstwom mającym dostęp do dużych baz danych (najczęściej swoich klientów) na tworzenie ogromnej wartości dodanej, płynącej z rosnącego zaangażowania odbiorców

AI – jak każda nowość – stwarza szereg wyzwań dla władz publicznych, przedsiębiorstw i pracowników. Automatyzacja procesów, wspomagana przez sztuczną inteligencję, może zmienić charakter i strukturę zatrudnienia. Jednak, wbrew obiegowej opinii, dotychczasowe wdrożenia AI powodowały zwiększenie zapotrzebowania na pracowników dzięki znaczącemu wzrostowi produktywności. Zapewne technologie AI spowodują także pojawienie się nowych zawodów, a wiele dotychczasowych zostanie gruntownie zmienionych dzięki współpracy człowieka z maszyną.

Skuteczne wdrożenie AI wymaga solidnych fundamentów, w tym dostępu do dużych zbiorów danych. Przedsiębiorstwa powinny również traktować wdrożenie AI całościowo: zidentyfikować potencjalne korzyści i stworzyć biznesplan, zapewnić środowisko do gromadzenia i przetwarzania danych, rozwijać lub pozyskiwać odpowiednie narzędzia AI oraz dostosowywać procesy, umiejętności pracowników i kulturę organizacji.

Doświadczenie firm, które wcześnie zdecydowały się na wdrożenie sztucznej inteligencji, oraz istniejące analizy konkretnych przypadków dowodzą, że AI ma możliwość transformacji procesów biznesowych, doprowadzenia do zmian w całych sektorach, zwiększenia zysków i stworzenia nowych źródeł wartości. W skali globalnej aplikacje oparte na AI stopniowo osiągają dojrzałość, a przedsiębiorstwa, które mają strategie ich wdrażania, mogą uzyskać znaczącą przewagę konkurencyjną. Większość szans i możliwości opiera się na uczeniu maszynowym i uczeniu głębokim. Poszczególne branże powinny jednak zidentyfikować te technologie AI, które zapewniają im najwięcej korzyści, a następnie rozpocząć jak najszybciej rozwijanie infrastruktury i szkolenie pracowników.

Sztuczna inteligencja daje ogromny potencjał dla biznesu. Takie technologie zwiększają przewagi przedsiębiorstw w zakresie przychodów, usprawniają też procesy HR i obsługę klientów. Opinie dotyczące szans i zagrożeń związanych ze sztuczną inteligencją są liczne i sprzeczne. Sztuczna inteligencja sprawia, że maszyny dysponują procesami poznawczymi i cechami zbliżonymi do ludzkich. AI może dzięki temu prowadzić za nas samochód, ale z drugiej strony może pozbawić nas prywatności. Sztuczna inteligencja zwiększa wydajność przedsiębiorstw, ale też ułatwia działanie korporacyjnym szpiegom. Może uwolnić pracowników od konieczności wykonywania powtarzalnych lub niebezpiecznych zadań, ale może też ich zastąpić. Nic więc dziwnego, że AI wzbudza ogromne zainteresowanie i kontrowersje.

Autor: dr Łukasz Kryśkiewicz, pracownik Ministerstwa Cyfryzacji

Źródła:

1. Koniec hegemonii homo sapiens. Na jakich polach sztuczna inteligencja zdominuje człowieka?, https://www.forbes.pl/opinie/sztuczna-inteligencja-zagrozeniem-dla-ludzi-na-jakich-polach-zdominuje-czlowieka/0lmq3hl
2. Raport „Rewolucja AI: jak sztuczna inteligencja zmieni biznes w Polsce”, McKinsey & Co, http://mckinsey.pl/wp-content/uploads/2017/09/Raport-AI_Forbes_PL.pdf
3. Sztuczna inteligencja w biznesie, https://www.ksoin.pl/wp-content/uploads/2016/12/MarketingLink-Sztuczna-Inteligencja-w-Biznesie.pdf
4. Sztuczna inteligencja zrewolucjonizuje biznes, http://www.rp.pl/Telekomunikacja-i-IT/309279889-Sztuczna-inteligencja-zrewolucjonizuje-biznes.html