Dla nas, przeciętnych obywateli, ekologia na co dzień to zdawanie sobie sprawy z tego, że nie jesteśmy pępkiem świata, a jedynie częścią większego systemu życia na Ziemi. Ta perspektywa może onieśmielać, ale powinna budować naszą świadomość tego, jak poprzez uszczuplanie zasobów energetycznych oraz nadmierny konsumpcjonizm powodujemy powolne globalne zmiany. Jeśli przez moment, dłuższy lub krótszy, zatrzymamy się nad tym, sami się przekonamy, że zmiana nawyków milionów ludzi może w znaczący sposób przysłużyć się naszej kosmicznej ojczyźnie. Wobec tego pytamy sami siebie, jak stać się już na stałe bardziej eko i jak zmniejszyć swój konsumpcyjny egoizm, aby być po prostu fair.

Obniżenie śladu ekologicznego

Przed jakimi problemami stoimy? Bardzo skrótowo ujmując dodatkowa emisja i wiązanie gazów cieplarnianych, przede wszystkim dwutlenku węgla w atmosferze spowodowane między innymi spalaniem paliw kopalnych skutkuje od połowy XX wieku powolnym ocieplaniem planety. Według modeli klimatycznych w XXI wieku średnia roczna temperatura powierzchni Ziemi może wzrosnąć od 1,1 do 6,4℃. Jeśli tendencja nie zostanie zatrzymana, grozi nam roztapianie się lodowców i podniesienie poziomu mórz i oceanów. Jeśli sami chcemy mieć jakikolwiek wpływ na powstrzymanie tych zmian, musimy zmniejszyć swój ślad węglowy.

Są rejony w świecie, gdzie ludzie w większym stopniu narażeni są na głód, choroby, toksyny z zanieczyszczeń czy życie w niegodnych warunkach. Czy nie dajemy milczącego przyzwolenia na wykorzystywanie pracowników gdzieś na Dalekim Wschodzie? Poza tym gnębimy Ziemię eksploatowaniem jej naturalnych zasobów w taki sposób, że naruszamy równowagę, traktujemy przyrodę ożywioną, w tym zwierzęta, jak swoją własność, a z innymi  ludźmi też nie potrafimy obchodzić się najlepiej. Generujemy mnóstwo śmieci, z czego większość nie nadaje się do odzysku. Zanim planeta odpowie czkawką, lepiej sprawdź nie tylko „węglowe” oddziaływanie, ale i to w szerszym kontekście. Jaki ty zostawiasz ślad ekologiczny czy etyczny?

Jak działać, żeby wygrać?

Według badań klimatologów najwięcej nadmiarowego dwutlenku węgla wytwarzanego przez człowieka (czyli poza wydychanym powietrzem!)  wynika ze zużycia energii w przemyśle, transporcie i  elektrowniach. Z drugiej strony Ziemia, która zawsze radziła sobie z przetwarzaniem dwutlenku węgla, jest ogałacana z terenów zalesionych, przez co bardziej podatna na działanie nadmiarowego CO². Płuca Ziemi niedomagają! Na co zatem mamy my, jednostki, wpływ, skoro nie jesteśmy decydentami, wielkimi korporacjami ani ogromnymi zakładami produkcyjnymi?

W zwykłej codzienności unikaj takich aktywności, które generują niepotrzebną, tę nadmierną, emisję gazów cieplarnianych. Chroń zasoby planety. Wybieraj rozwiązania mniej szkodzące i sadź rośliny. Działaj w duchu less waste (marnuj mniej) i buduj dobre nawyki! Jak w przypadku każdej zmiany ważne jest stopniowe wprowadzanie zmian i systematyczność. Ale także bez zbędnego spinania się i bez biczowania. Nie miej wyrzutów sumienia, jeśli raz zapomnisz na zakupy swojej torby lub własnego kubka na kawę, skoro dziesięć razy pod rząd udało ci się pamiętać. Przyjrzyjmy się, jak działać ekologicznie w domu, co jeść, jak rozsądniej planować zakupy, co można zdziałać w zakresie „zielonej” pielęgnacji oraz jak się przemieszczać zostawiając po sobie mniejszy ekologiczny ślad, by marnować jak najmniej.

Mieszkanie na zielono

Tam, gdzie dom, tam najłatwiej nam zarządzać energią i zasobami, ale i tam pewne ich zużycie. Tylko najodważniejsi decydują się na tak radykalne kroki jak opuszczenie cywilizacji, mieszkanie w kompletnej dziczy, bez pobierających prąd ułatwiających życie wynalazków, jak pralka czy zmywarka.

Tu ekologiczniej oznacza także łagodniej dla kieszeni, bo oszczędność energii przekłada się na niższy rachunek za prąd czy gaz. W podstawowym i bardziej zaawansowanym rachunku sumienia bardziej „zielonego” gospodarowania znajdziesz pytania takie jak:

• Czy segregujesz odpady?
• Czy już wszystkie żarówki w twoim domu wymienione zostały na LED?
• Czy pamiętasz o wyłączaniu urządzeń, kiedy wychodzisz z pomieszczenia?
• Czy w zimie obniżasz temperaturę w pomieszczeniu do poniżej 20℃?
• Czy krany w domu są zaopatrzone w perlatory rozpraszające strumień wody?
• Czy zakręcasz wodę, kiedy myjesz zęby?
• Czy rozważałeś korzystanie z paneli słonecznych?
• Czy naprawiasz, zanim zdecydujesz się wyrzucić?
• Czy pomyślałeś, że można by zbierać do konewki zimną wodę spod prysznica, która spływa podczas pierwszej minuty, zanim się nagrzeje?
• Czy próbowałeś już naturalnych środków czyszczących, takich jak np. ocet?

Powstrzymać konsumpcjonizm

Jesteśmy organizmami żywymi, które muszą jeść, dbać o siebie oraz odziać się i obuć, by przetrwać w klimacie, jaki nam przypadł w udziale i wedle zasad kultury, w jakiej się zrodziliśmy. Jeśli nie jesteśmy już w stanie sami wyprodukować żywności i okryć, zlecamy to innym i tym samym znów stajemy przed szeregiem wyborów cywilizacyjnych. Czy coś z produkcji masowej czy rzemieślniczej? Wielkie plantacje czy miejscowy rolnik? Szklarnia czy pole? Szkło czy plastik? W przypadku jedzenia, jak i zakupów konsumujemy – jest to konieczne, ale możemy w tych praktykach wypracować pewną powściągliwość.

Posiłek świadomy ekologicznie nie oznacza, że masz od razu zostać weganinem. Aby zmniejszyć swój ślad, wystarczy że uwzględnisz kryteria wykorzystania energii i zasobów: ile wody i energii wykorzystano do produkcji danego artykułu oraz z jak daleka do ciebie przyjechał. Podstawowe pytanie w tej kategorii będzie brzmiało: Jak konsumować mniej i marnować mniej? A za nim idą konkretne wskazówki:

• Ogranicz spożycie mięsa i produktów odzwierzęcych (pomijając kwestie etyczne hodowla i transport są obarczone wysokim śladem węglowym)
• Zanim kupisz, sprawdź skąd dany produkt pochodzi – nie chodzi jedynie o transport, a także o sprawiedliwy handel czy przestrzeganie praw człowieka
• Sprawdź, ile wody potrzeba zużyć do uprawy pewnych roślin (jak awokado czy migdały) i spożywaj te produkty w rozsądnych ilościach
• Kupuj lokalnie – dotyczy to zarówno warzyw i owoców, jak i innych produktów
• Wspieraj też lokalne biznesy (wiadomo, swoi i blisko)
• Znów – zanim wyrzucisz, sprawdź, czy nie da się naprawić. Jednocześnie rozejrzysz się za zakładami ginących zawodów – szewskim, kaletniczym, ślusarskim i tymi odradzającymi się, jak krawieckim
• Przy okazji zaprzyjaźnij się z maszyną do szycia lub kimś, kto ją posiada; zaopatrz się w zestaw nici i igieł
• Jeśli kupujesz nową odzież lub obuwie, wybierz coś, co starczy na dłużej, niż tani ciuch złej jakości ze sztucznych materiałów
• Ubrania, których nie chcesz, oddawaj lub wymieniaj z koleżankami
• Pokochaj lumpeksy i sklepy z produktami z drugiej ręki
• Wybieraj produkty w opakowaniach zdatnych do przetworzenia lub wyprodukowanych z materiałów pochodzących z recyklingu
• Wychodź na zakupy z własną torbą
• Nie kupuj słomek plastikowych
• Nie kupuj wody butelkowanej
• Staraj się nie kupować produktów na jednorazowych tackach z tworzywa sztucznego
• Nie wstydź się prosić o kawę na wynos do własnego kubka (wiele miejsc pro-ekologicznych wręcz o tym przypomina)
• Nie marnuj resztek pożywienia – pozostały posiłek zamrażaj
• Załóż własny mały kompostownik na organiczne resztki
• Gotuj na dwa dni
• Jedz mniej
• Kupuj mniej

Dodajmy jeszcze kilka tropów w zakresie pielęgnacji i kosmetyki.

• Wykorzystaj produkt do samego dna, w tym celu najlepiej przetnij tubkę, by dostać się do kosmetyku
• Wybieraj opakowania, które pozwolą ci lepiej wykorzystać produkt – spray czy air-less
• Ogranicz produkty jednorazowe, jak patyczki i płatki kosmetyczne, menstruacyjne artykuły higieniczne, zastępując je nowoczesnymi produktami wielorazowego użytku
• Celuj w kosmetyki naturalne, o jak najmniej przetworzonym składzie
• Kupuj mniej kosmetyków, za to wydajnych i lepiej dobranych do wszelkich potrzeb, jak ekologiczne kosmetyki naturalne na Polemika.com.pl

To zaledwie kilka inspiracji – warto w tym temacie samemu włączyć dociekliwość i zadawać pytania, które być może nigdy dotąd w twoim gospodarstwie domowym nie padły.

Podróże małe i duże

Wiemy już, że nasze pro-ekologiczne wyjście z domu będzie oznaczało chodzenie z torbą załadowaną własną wodą, własnym kubkiem na kawę, dodatkową torbą na zakupy. Wiadomo też, że najzdrowiej będzie chodzić wszędzie na piechotę, ale przecież to zupełnie niemożliwe. Dlatego przesiądź się na rower, a jeśli i to się nie powiedzie, skorzystaj z innych rozwiązań. Zamiast jazdy samochodem w pojedynkę podwoź do pracy kolegów lub korzystaj z transportu zbiorowego.

Pewnie zastanawiałeś się, co takiego nieekologicznego jest w lataniu samolotem? Niektóre źródła podają, że sektor lotniczy jest odpowiedzialny za 5% globalnego ocieplenia. To oczywiście nie znaczy, że masz natychmiast zapomnieć o lotach, z tego jedynie wynika propozycja, aby nie podróżować co roku w tropiki, na terenie kraju poruszać się pociągiem i generalnie rozsądniej planować wyjazdy. Eko-trendem pozwalającym kompensować poczucie winy związane z przelotem samolotem jest sadzenie drzew.

Ku zielonej przyszłości?

Widzisz? Masz wybór i możliwość działania! Może się jednak wciąż boisz, że to za trudne wyzwanie, może myślisz, że jednak nie warto, może już zrezygnowałeś. Zadanie jednak jest proste – próbuj małymi krokami wprowadzić i utrwalić swoje dobre eko-nawyki, aby niwelować konsumpcję zasobów Ziemi. Pojedynczy dobry wybór przyczynia się do oddalenia wizji zapowiadanej powolnej katastrofy ekologicznej. Od każdego zależy los planety, włączając w to ciebie i mnie, nas, bo razem mamy moc. Dlatego przekazuj tę świadomość innym i dziel się chęcią do działania, abyśmy dotrwali zielonej przyszłości.