Porównując jakość i ceny produktów, konsumenci decydują się raczej na jeden z dwóch kanałów sprzedaży, tradycyjny lub internetowy, choć jeszcze dwa lata temu wielu wybierało porównywanie w systemie dwukanałowym (w 2012 r. – 57%, w 2014 r. – 40%). Również przy robieniu zakupów Polacy korzystają z jednego kanału, częściej wciąż jeszcze z tradycyjnego, tak samo zresztą jak respondenci z innych krajów – podaje w swoim raporcie Deloitte.

Jak wynika z badania „E-commerce w Polsce 2014”, które nieco wcześniej przeprowadził Gemius, kluczowymi elementami motywującymi do robienia zakupów online są cena i wygoda. Wśród najczęściej wymienianych powodów ich zaniechania znajdują się m.in. obawy dotyczące problemów z gwarancją (wskazane przez 34% badanych niekupujących w sieci) oraz obawy o bezpieczeństwo płatności (30%). Opanowanie kilku podstawowych zasad pozwala jednak zabezpieczyć się przed większością zagrożeń czyhających na konsumentów. 

1. Kupuj tylko u zaufanych sprzedawców
   Duże sklepy, cieszące się powszechnym uznaniem, na ogół wiążą się z mniejszym ryzykiem przy zakupach niż ma to miejsce w przypadku mało znanych firm. Gdy po raz pierwszy odwiedzasz witrynę danej firmy, zabaw się w detektywa i zweryfikuj widniejące na niej informacje. Na przykład zadzwoń i sprawdź, czy pod wskazanym adresem rzeczywiście działa interesujący Cię sklep. Pamiętaj, że każdy sprzedawca zobowiązany jest podać nazwę przedsiębiorstwa, adres siedziby oraz informację o organie, który zarejestrował działalność gospodarczą. Brak tak podstawowych danych, jak numer telefonu czy adres e-mail, również powinien być sygnałem ostrzegawczym.


2. Zapoznaj się z regulaminem i polityką ochrony danych
   Na każdej stronie internetowej oferującej usługi z zakresu e-commerce powinny znaleźć się regulamin i polityka ochrony danych. Każdy klient musi zapoznać się z ich zapisami i potwierdzić, że się z nimi zgadza. Wyrażenie zgody bez czytania regulaminu może wiązać się z przykrymi konsekwencjami, takimi jak ukryte koszty, dodatkowe opłaty itp.


3. Zadbaj o swoje prawa
   Zanim klikniesz „kup”, sprawdź, czy regulamin wybranego przez Ciebie e-sklepu zawiera dokładny opis przebiegu zakupów – od złożenia zamówienia, przez dostawę, na ewentualnej procedurze reklamacyjnej kończąc. Pamiętaj, że zgodnie z obowiązującym prawem, kupując w internecie, możesz odstąpić od umowy bez podawania powodu i ponoszenia dodatkowych kosztów. Masz na to 10 dni, licząc od momentu otrzymania zamówionego przedmiotu. Upewnij się, że sprzedawca nie utrudnia realizacji tego uprawnienia za pomocą nietypowych zapisów w regulaminie.


4. Wybieraj e-sklepy, które dbają o bezpieczeństwo Twoich danych
   Zwracaj uwagę, czy podczas zakupów w e-sklepie, w trakcie składania zamówienia, komunikacja z serwerem jest szyfrowana protokołem SSL – na pasku adresu przeglądarki internetowej można wtedy zwykle zobaczyć ikonę zamkniętej kłódki lub klucza, a na początku adresu strony pojawia się https:// zamiast http://. Dzięki szyfrowaniu Twoje dane teleadresowe i numer karty kredytowej będą podczas transmisji chronione przed przypadkowym lub celowym przechwyceniem przez niepowołane osoby.


5. Zaufaj ekspertom
   Nie warto ryzykować zakupów w małych, niesprawdzonych sklepach, które oferują wyłącznie płatność przelewem na własne konto. Wybierając sprzedawcę, można ocenić jego wiarygodność m.in. na podstawie tego, czy korzysta on z usług agregatora płatności internetowych. Dzięki takim agregatorom istnieje możliwość dokonania bezpiecznej transakcji za pomocą wszystkich dostępnych metod, np. karty płatniczej, przelewu bankowego, szybkiego przelewu internetowego czy nawet przekazu pocztowego. Kupujący sam decyduje, która metoda jest dla niego najwygodniejsza, sklep nie narzuca żadnego rozwiązania.


6. Chroń swoje dane osobowe
   Adres zamieszkania, data urodzenia, PESEL, numer telefonu komórkowego – wiele instytucji (nie mówiąc już o grupach przestępczych) chciałoby wiedzieć o użytkownikach jak najwięcej. Jeśli podczas składania zamówienia e-sklep oczekuje od Ciebie podania zbyt wielu danych, lepiej zrezygnuj z zakupów. Wypełniaj tylko pola wymagane, w przeciwnym razie możesz być narażony na zalew spamu.


7. Nigdy nie zdradzaj swojego hasła
   To może wydawać się oczywiste, ale większość oszustw związanych z e-commerce wynika z ujawnienia danych dostępu nieodpowiednim osobom. Nigdy nikomu nie zdradzaj swego loginu i hasła, w szczególności nie wpisuj ich na żadnej witrynie, do której link otrzymałeś e-mailem (fałszowanie stron banków i sklepów internetowych jest ulubionym trickiem wyłudzaczy danych). Warto sobie uświadomić, że nawet ci, którzy trzymają swoje hasła w tajemnicy, mogą je zdradzić bezwiednie – wystarczy, że zalogują się na swoje konto, używając komputera z zainstalowanym oprogramowaniem szpiegującym. Z tego względu wirtualne zakupy najlepiej robić w domowym zaciszu.


8. Korzystaj z dobrze zabezpieczonego komputera
   Zainstaluj na nim sprawdzone rozwiązanie antywirusowe, obejmujące także firewall i narzędzia antyszpiegowskie. Zadbaj o regularną aktualizację bazy wirusów i samego programu, nie zapomnij też o instalowaniu poprawek udostępnianych przez producenta Twojego systemu i używanych przez Ciebie aplikacji, zwłaszcza przeglądarki internetowej. Pamiętaj, że multimedialne wtyczki do przeglądarek, takie jak Java i Flash Player, są częstym wektorem ataku. Jeśli nie chcesz ich odinstalować, pamiętaj o systematycznym uaktualnianiu.


9. Kupuj tylko za pośrednictwem bezpiecznych sieci
   Decydując się na zakupy online, realizuj je za pośrednictwem domowej sieci internetowej, a jeśli to sieć typu Wi-Fi, zadbaj, by pracowała w oparciu o protokół WPA2. Zdecydowanie unikaj zamawiania, a przede wszystkim płacenia za e-zakupy podczas korzystania z publicznych sieci Wi-Fi lub komputera w kawiarence internetowej. Łącząc się z przypadkową i niezabezpieczoną siecią, nie będziesz miał nigdy pewności, kto jest jej właścicielem i jakie ma zamiary. Jeśli dany hotspot został stworzony przez oszusta, może się zdarzyć, że Twój komputer zostanie zainfekowany złośliwym programem, który będzie np. zapamiętywać wszystkie znaki wprowadzane przez Ciebie za pośrednictwem klawiatury.


10. Zachowaj zdrowy rozsądek
    Oferta sprzedaży fabrycznie nowego smartfona lub laptopa za połowę rynkowej ceny powinna wzbudzić Twoją czujność. To prawdopodobnie pomyłka albo pułapka, zwłaszcza jeśli sprzedającym jest nowy użytkownik serwisu aukcyjnego lub nieznany dotąd e-sklep. W takiej sytuacji roztropniej będzie zrezygnować z zakupu. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości spróbuj przed zakupem nawiązać kontakt ze sprzedawcą i zapytać go o więcej szczegółów. Dobrym pomysłem może być także wybranie opcji płatności przy odbiorze.

Czytaj także: Jak bezpiecznie zacząć zakupy online na Gwiazdkę