Po pięciu latach od historycznego poszerzenia UE polscy konsumenci chętnie korzystają z możliwości i ułatwień, jakie oferuje im wspólny rynek - twierdzi UOKiK. Urząd wymienia w swoim podsumowaniu przede wszystkim korzyści, jakie zyskaliśmy, przystępując do Unii.

Jedną z nich jest według UOKIK jednolite prawo konsumenckie obejmujące konsumentów wszystkich członkowskich państw. Oznacza to, że robiąc zakupy w państwach należących do Unii, jesteśmy chronieni przez podobne reguły gry rynkowej. Ich przestrzeganiem i nadzorem w Polsce zajmuje się powołane do życia w styczniu 2005 roku Europejskie Centrum Konsumenckie (ECK).

ECK jest członkiem sieci Europejskich Centrów Konsumenckich (ECC-Net), która została powołana w państwach należących do UE oraz w Norwegii i Islandii, by doradzać obywatelom w kwestii ich praw konsumenckich i organizować łatwy dostęp do procedur odszkodowawczych, zwłaszcza w sprawach ponadgranicznych.

W celu usprawnienia przeprowadzenia niezbędnych procedur związanych z problemami konsumentów wdrożono formularze elektroniczne. Na stronie www.konsument.gov.pl można składać skargi i zapytania do ECK w Polsce. Jak się okazuje, z blisko 5,5 tys. zgłoszeń przekazanych do ECK w latach 2005-2008 większość to prośby o informacje (3043).

Z kolei skargi (2415) najczęściej dotyczą usług linii lotniczych (np. opóźniony lot, prawa pasażerów), problemów podróżnych ze zgubionym lub zniszczonym bagażem, niesprawnie działającymi systemami zamówień biletów lotniczych. Poza tym zanotowano wzrost liczby skarg dotyczących zakupionego poza granicami Polski sprzętu RTV, komputerowego, fotograficznego czy telefonów komórkowych.

Według ECK powyższe wyniki świadczą o wzroście świadomości i wiedzy konsumentów dotyczącej przysługujących im praw. Jak zauważają przedstawiciele Centrum, członkostwo w UE przyniosło Polakom także możliwość rozwiązywania sporów metodą pozasądową (tzw. Alternative Dispute Resolution – ADR) pomiędzy przedsiębiorcami a konsumentami. Ustalono również reguły współpracy w celu ochrony konsumentów, nową Dyrektywę o kredycie konsumenckim czy Dyrektywę o nieuczciwych praktykach handlowych.

Aby poznać potrzeby konsumenta, sporządzano okresowe raporty dotyczące e-commerce czy praw pasażerów. Pozwalają one na bieżąco diagnozować nieprawidłowości na polskim rynku, kontrolować praktyki przedsiębiorców i wspierać konsumentów - tłumaczą przedstawiciele ECK.

Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej oznaczało przyjęcie wielu uprawnień, ale i zobowiązań, w tym nałożonych na organy antymonopolowe państw członkowskich. Na przykład z 5 do 50 mln euro zwiększono maksymalną wysokość kary za nieudzielanie informacji w toku postępowania prowadzonego przez Urząd, wprowadzono nieznaną dotychczas w Polsce instytucję – leniency, czyli program łagodzenia sankcji wobec uczestników nielegalnego porozumienia, którzy zdecydują się na współpracę z UOKiK. W nowelizacji zwiększono uprawnienia kontrolne UOKiK. Ponadto przystąpienie Polski do Unii Europejskiej stworzyło możliwość stosowania przez Prezesa UOKiK prawa wspólnotowego.

Warto również pamiętać, że kupując produkty na wspólnotowym rynku, mamy pewność, że wszystkich sprzedawców, producentów i importerów obowiązują te same zasady regulujące bezpieczeństwo produktów. Zgodność produktów z wymaganiami określonymi w tych dyrektywach potwierdza znak CE. Zalety członkostwa widać również w przypadku pojawienia się produktów niebezpiecznych na rynku – dzięki funkcjonującemu systemowi RAPEX klienci mogą zostać szybko poinformowani o zagrożeniach. Polski Urząd w ciągu pięciu lat zgłosił takie informacje 264 razy.