Kupowanie prezentów na ostatnią chwilę jest dość powszechne, każdy z nas to pewnie kiedyś robił. W biegu zapominamy o podstawowych zasadach, m.in. takich, że kupowanie w wielopakach nie jest zawsze najtańsze, a promocja nie zawsze oznacza najniższą cenę. Ostatni black friday okazał się mniej korzystny dla konsumentów niż by wynikało z zapowiedzi reklamowych. Z raportu „Zakupy świąteczne 2021” przygotowanego przez firmę Deloitte wynika, że faktyczna, średnia obniżka wynosiła ledwie 3,6%, a większość produktów kosztowała więcej niż w 2020 r.

Zwracaj uwagę na oznaczenia

Nie zawsze pamiętamy, żeby kupując zabawki upewnić się, że mają one znak CE (towar jest zgodny z dyrektywami Unii Europejskiej) i ewentualne ograniczenia wiekowe. To sprawa bezpieczeństwa dziecka, które otrzyma prezent. Sprzęt elektroniczny również powinien posiadać oznaczenie CE.

Czy zakupy dotrą na czas?

Przed zamówieniem zakupów czy prezentów w internecie warto się upewnić, że zdążą dotrzeć na czas. Przed  świętami dostawy bywają opóźnione. Trzeba zwrócić uwagę na używane przez sprzedawcę zwroty – „wysyłamy w ciągu 3 dni”, „realizacja zamówienia w 24 godziny” – takie zapewnienia nie oznaczają, że towar dojdzie przed Świętami. Zgodnie z przepisami (kodeks cywilny) umowa powinna być wykonana w terminie 30 dni, jeżeli indywidualnie nie uzgodniono inaczej.

Sprawdzaj warunki zwrotu towaru

Kupując produkt na prezent, sprawdź warunki zwrotu. Sprzedawca w tradycyjnym sklepie nie ma obowiązku przyjąć oddawanego towaru. Dlatego warto upewnić się przed dokonaniem zakupu, czy i w jakim terminie będzie możliwy jego zwrot lub, jeśli nie jesteśmy do niego przekonani, zawczasu z niego zrezygnować.

Zdarza się, że sprzedawcy przyznają konsumentom prawo do zwrotu towaru w określonym terminie i na określonych warunkach. Jest to dobra praktyka, która dość często stosowana jest np. w sklepach sieciowych. Informacje o zwrotach, jeżeli są, możemy znaleźć zazwyczaj na tabliczce znajdującej się przy kasie. Warto pamiętać, że zwracany towar nie może nosić śladów użytkowania ani być uszkodzony.

Co warto wiedzieć o reklamacjach

Jeżeli zakupiony produkt okazał się wadliwy, czas na zgłoszenie sprzedawcy jego reklamacji, według Kodeksu cywilnego, wynosi 2 lata od momentu zakupu. W przypadku gwarancji, okres ten określa gwarant – czyli sprzedawca i może wynosić np. 1 rok, 5 lat, czy też być udzielony dożywotnio. Jeżeli jednak nie został wskazany, będzie wynosił 2 lata, ponieważ w tym przypadku zastosowanie będą miały przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące gwarancji.

Rzecz kupioną w internecie zazwyczaj będzie można zwrócić. Na odstąpienie od umowy mamy 14 dni od dostawy. Są wyjątki – np. rzeczy używane do higieny osobistej lub nagrania audio, video i programy komputerowe (po zdjęciu oryginalnego opakowania).

Uszkodzone lub zepsute towary – zwłaszcza żywność należy reklamować. Dotyczy to także bombek czy innych ozdób na choinkę. - Nie reklamujemy zbyt często żywności, a to błąd. Nieświeża wędlina, przeterminowana śmietana, zgniłe ogórki w dostawie – to wszystko są powody do reklamacji z tytułu rękojmi – mówi ekspert Kapitalni.org. - Jest to najdalej idąca odpowiedzialność sprzedawcy za wady sprzedanej rzeczy. Reklamację można złożyć w przypadku stwierdzenia wady przed upływem 2 lat. Od sprzedawcy można żądać przede wszystkim usunięcia wady lub wymiany. Można także odstąpić od umowy lub obniżyć cenę.

Warto wiedzieć, że w sytuacji, gdy usunięcie wady lub wymiana naraża konsumenta na znaczne niedogodności, można od razu – bezwarunkowo – żądać zwrotu pieniędzy (chyba, że wada nie jest istotna). Jest to zwłaszcza sytuacja, gdzie nabyty towar był przeznaczony na prezent, a okazał się wadliwy przy sprawdzaniu. Można wówczas od razu odstąpić od umowy, aby wykluczyć oczekiwanie na naprawę lub wymianę, a zwłaszcza uniknąć sytuacji wręczenia naprawianego prezentu.

Aby dokonać reklamacji lub zwrotu towaru w sklepach stacjonarnych i internetowych, musimy dysponować dowodem zakupu. Jest nim paragon lub faktura, ale nie tylko. Za taki dowód może też służyć potwierdzenie płatności kartą, wyciąg z bankowego konta lub świadek naoczny.

Reklamować można także usługi, np. wtedy jeśli zamówiony Mikołaj nie przyjdzie na czas.

Michał Herde, szef warszawskiego oddziału Federacji Konsumenta, ekspert platformy edukacyjnej Kapitalni.org