Mechanizm podzielonej płatności (zwany również MPP) został wprowadzony już od lipca 2018 roku, natomiast do tej pory jego stosowanie było dobrowolne. Nabywca, który dokonuje przelewem zapłaty za fakturę, może zdecydować, czy środki pieniężne w całości przekazać na rachunek rozliczeniowy sprzedawcy, czy też dzieląc:

• wartość netto na rachunek rozliczeniowy,

• kwotę VAT na specjalny rachunek VAT.

Split payment występuje jedynie w płatnościach pomiędzy firmami, gdzie nabywca jest czynnym podatnikiem VAT. Mechanizm ten został wprowadzony w celu ochrony przedsiębiorców przed konsekwencjami wynikającymi z ich nieświadomego uczestnictwa w oszustwie, w którym sprzedawca nie odprowadził VAT należnego do urzędu skarbowego. Podmiot dokonujący zapłaty podatku VAT na rachunek VAT sprzedawcy m.in. nie ponosi sankcji wynikających z art. 105a ustawy o VAT, które dotyczą solidarnej odpowiedzialności podatników. Zabezpieczenie obowiązuje do wysokości kwoty podatku zapłaconego z użyciem split payment.

Rachunek VAT

Aby móc zrealizować płatność z użyciem split payment banki zostały zobowiązane do otwarcia do rachunków rozliczeniowych specjalnego rachunku VAT. Utrzymanie tego konta nie jest obciążone dodatkowymi opłatami dla jego posiadacza. Rachunki VAT nie zostały natomiast utworzone dla rachunków rozliczeniowo-oszczędnościowych, tzw. ROR.

Zapłata z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności dokonywana jest w złotówkach, przez użycie komunikatu przelewu. Podczas realizacji płatności należy wskazać:

• kwotę podatku VAT, jaka ma zostać przekazana na rachunek VAT,

• kwotę „brutto” stanowiącą kwotę zapłaty ogółem,

• numer faktury, do której dokonywana jest płatność,

• NIP dostawcy/usługodawcy.

Środki z rachunku VAT - na co można je przeznaczyć?

Przedsiębiorca, który zgromadził środki na rachunku VAT, nie ma możliwości ich dowolnego rozdysponowania. Przepisy zakładają bowiem, że danymi środkami można:

• zapłacić swojemu dostawcy równowartość podatku VAT z otrzymanej faktury na jego rachunek VAT,

• uregulować do urzędu skarbowego należności z tytułu VAT,

• zwrócić się o zwrot środków na rachunek rozliczeniowy.

W przypadku, gdy przedsiębiorca wybierze ostatnią opcję, czyli zwrot na rachunek, zobowiązany jest do złożenia w tym celu wniosku do naczelnika swojego urzędu skarbowego. Ten z kolei ma aż 60 dni na wydanie postanowienia co do zwrotu środków. W praktyce jednak czas ten jest znacznie krótszy. W ostatnich wypowiedziach prof. Teresa Czerwińska podkreślała, że faktyczny czas oczekiwania na zwrot wynosi średnio 21 dni.

Obowiązkowy split payment od 2020 roku

Ministerstwo Finansów pracuje obecnie nad zmianami w przepisach, które wprowadzą obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności od stycznia 2020 roku. Zmiany te możliwe są dzięki zgodzie wydanej przez Komisję Europejską, aby na czas od 1 marca 2019 roku do 28 lutego 2022 roku Polska wprowadziła obowiązkowy split payment. Nie będzie on dotyczyć wszystkich przedsiębiorców, a jedynie wybranych branż, w tym:

• robót budowlanych, wykończeniowych, instalacyjnych i konstrukcyjnych;

• dostawy wyrobów ze stali, komputerów, laptopów smartfonów, konsol do gier wideo, telewizorów, cyfrowych aparatów fotograficznych i kamer wideo, paliwa napędowego  i opałowego, węgla, biżuterii, niektórych części do samochodów i motocykli.

Aby nabywcy nie mieli wątpliwości, iż w przypadku danej faktury są zobowiązani dokonać zapłaty z zastosowaniem split payment, sprzedawcy będą zamieszczać na swoich fakturach informację o stosowaniu obligatoryjnego mechanizmu podzielonej płatności.

Jakie inne zmiany czekają na przedsiębiorców?

Obowiązek rozliczenia podatku VAT poprzez split payment spowoduje konieczność założenia rachunków rozliczeniowych przez tych przedsiębiorców, którzy ich nie posiadają.

W celu zmniejszenia obaw przedsiębiorców, czy obowiązkowy MPP wpłynie negatywnie na ich płynność finansową, Ministerstwo Finansów zapowiedziało skrócenie terminu oczekiwania na zwrot środków pieniężnych z rachunku VAT z 60 do 25 dni.

Ponadto wraz z nowymi przepisami ma zostać udostępniona dodatkowa opcja wydatkowania środków z rachunku VAT. Planowane jest udostępnienie możliwości płacenia z rachunku VAT innych podatków, a także składek ZUS.

Kto skorzysta na zmianach?

W branżach, które od 2020 roku będą zobowiązane do rozliczeń z zastosowaniem split payment, zniknie mechanizm odwrotnego obciążenia w VAT. Towary i usługi z załącznika nr 11 i 14 ustawy o VAT, będą opodatkowane na zasadach ogólnych. Tym samym sprzedawcy zostaną zmuszeni do zapłaty podatku VAT wykazanego na wystawionej fakturze.

W takich branżach jak budowlana odwrotne obciążenie w VAT wywołało wcześniej niemałe poruszenie i szereg problemów z ustaleniem poprawności opodatkowania. Przedsiębiorcy będący podwykonawcami mieli szczególne trudności z określeniem, czy są zobowiązani do zastosowania odwrotnego obciążenia, czy też nie. Konsekwencją wyboru odwrotnego obciążenia zamiast opodatkowania na zasadach ogólnych było ryzyko, że w razie pomyłki sprzedawca będzie zobowiązany odprowadzić VAT, którego nabywca mu nie zapłacił.

Wejście w życie nowych przepisów z obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności uprościłoby u podwykonawców usług budowlanych sposób opodatkowania.

Split payment wprowadzony jako obowiązkowy od stycznia 2020 roku przyniesie z jednej strony dodatkowe obowiązki dla przedsiębiorców w postaci przekazywania podatku VAT na specjalny rachunek VAT nabywcy. Z drugiej zaś strony mechanizm podzielonej płatności, który zastąpi obecne odwrotne obciążenie w VAT, będzie dodatkowym źródłem sporych wpływów pieniężnych do budżetu państwa z tytułu VAT.

Autor: Beata Kostrzycka, ekspert wFirma.pl