Treść ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym można znaleźć na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Naprawdę warto ją przeczytać. Dokument ma zaledwie 7 stron.

Instytucja pozwu zbiorowego (tzw. class action) po raz pierwszy pojawiła się w Stanach Zjednoczonych. Potrzebę wprowadzenia jej do porządków prawnych państw UE akcentowała Komisja Europejska. Takie przepisy istnieją obecnie w kilkunastu krajach UE – m.in. w Austrii, Francji, Holandii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i Niemczech.

>>> Czytaj: Portal odpowiada za naruszenie dóbr osobistych w przedruku internetowym

Idea pozwu zbiorowego jest prosta - grupa osób rozzłoszczonych działaniem jakiejś firmy może się zjednoczyć i złożyć jeden pozew. Pozwy zbiorowe mogą też składać przedsiębiorcy. Taka grupowa walka może być łatwiejsza i przede wszystkim tańsza dla każdego z członków grupy.

Szczegóły dotyczące pozwów zbiorowych w Polsce przedstawiają się następująco:

1. Pozew może złożyć grupa licząca 10 lub więcej osób.
2. Sąd rozstrzyga o dopuszczalności postępowania grupowego i może odrzucić pozew, jeżeli sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym.
3. Powództwo wytacza tzw. reprezentant grupy. Może to być członek grupy lub powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów.
4. Obowiązuje zastępstwo powoda przez adwokata lub radcę prawnego, chyba że powód jest adwokatem lub radcą prawnym.
5. Pozew powinien zawierać m.in. wniosek o rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym oraz określenie wysokości roszczenia każdego z poszkodowanych. Ponadto należy dołączyć oświadczenia członków grupy o przystąpieniu do niej oraz umowę z pełnomocnikiem, regulującą sposób jego wynagrodzenia (szczegóły w art. 6 ustawy).
6. W oświadczeniu o przystąpieniu do grupy uprawniony powinien określić swe żądanie oraz wskazać okoliczności uzasadniające żądanie, a także przynależność do grupy (by poznać szczegóły zob. art. 12, 13, 14 ustawy).
7. Sąd może w każdej chwili skierować strony do mediacji.
8. Składający pozew musi na swój koszt opublikować w ogólnopolskiej gazecie informację o toczącym się postępowaniu (szczegóły w art. 11 ustawy).
9. Wynagrodzenie prawnika można określić na podstawie kwoty zasądzonej na rzecz powoda. Może ono wynieść maksymalnie 20% tej kwoty. To oznacza, że prawnikom będzie się opłacać wygrywanie takich spraw.
10. Koszt złożenia pozwu to 2% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100 tys. zł. Dodatkowe koszty mogą się wiązać z ustanowieniem przez sąd – na wniosek pozwanego przedsiębiorcy – kaucji na poczet kosztów postępowania sądowego, nie wyższej jednak niż 20% wartości sporu. Składający pozew będzie musiał zdeponować wówczas odpowiednią kwotę w gotówce. Koszty postępowania ponosi przegrany.

Jakie konsekwencje może mieć ustawa? O tym w ubiegłym tygodniu pisał Dziennik.pl w tekście pt. Te pozwy zrujnują nieuczciwe firmy. Należy liczyć się z tym, że prawnicy będą wyszukiwali sprawy nadające się do postępowania grupowego Być może w tego typu sprawach wyspecjalizują się mniejsze kancelarie.

Pozwy zbiorowe mogą mieć znaczenie przy odzyskiwaniu stosunkowo niewielkich roszczeń, o które pojedynczym konsumentom nie opłacało się dotychczas walczyć w sądzie. W Dzienniku Internautów wspominaliśmy choćby o serwisie Pobieraczek.pl. Wielu internautów ma przekonanie, że ten serwis naciągnął ich na kwotę ponad 100 zł. Woleli jednak zapłacić, by "mieć spokój". Spór w sądzie mógłby oznaczać większe koszty. Podobnie było w przypadku firmy Domeny.pl, która stosowała klauzulę niedozwoloną, utrudniając rezygnację z usługi w przypadku zmiany regulaminu. 

Niektóre firmy obawiają się, że pozwy zbiorowe będą "wodą na młyn adwokatów i radców". Mogą doprowadzić do bankructwa niektórych firm. Z drugiej jednak strony wiadomo, że konsumenci są słabszymi uczestnikami rynku. Wydaje się więc, że można raczej mówić o "wyrównaniu szans" niż o wzmocnieniu pozycji konsumentów.

Poza tym warto zwrócić uwagę na to, co na temat pozwów zbiorowych pisze Olgierd Rudak w serwisie Lege Artis. Jego zdaniem pozwani mogą zaskarżać skład grupy i nawet wcześniej podstawiać do niej ludzi tylko po to, aby utrudnić postępowanie. Ustawa ma też poważną wadę tzn. nie odpowiada na pytanie o to, czy z pozwem zbiorowym można wystąpić tylko w odniesieniu do zdarzenia, które miało miejsce po wejściu w życie ustawy. Więcej na ten temat w tekście pt. O postępowaniu grupowym -- ostrożnie z tym optymizmem.

>>> Czytaj: Chomikuj.pl: Wydawcy przygotowują pozew zbiorowy