Program Copernicus jest kluczowym elementem programu kosmicznego Unii Europejskiej. ESA na zlecenie Unii Europejskiej wysłała na orbitę i utrzymuje w działaniu system Copernicus, czyli konstelację satelitów obserwacyjnych Ziemi, obejmującą satelity do obserwacji optycznych, radarowych, meteorologicznych czy spektrograficznych. Dzięki systematycznemu monitorowaniu dużych obszarów Ziemi pozyskiwane są w sposób ciągły unikalne dane obserwacyjne. W ten sposób Copernicus dostarcza jedno z największych na świecie otwartych repozytoriów zobrazowań satelitarnych. Otwarte dane z Copernicusa, uzupełniane przez dane naziemne oraz dane z komercyjnych konstelacji satelitarnych, wspierają międzynarodowe i krajowe organizacje, władze lokalne oraz usługodawców w podejmowaniu decyzji i prowadzeniu polityki w wielu dziedzinach. 

Technologia wykorzystania satelitarnych obserwacji Ziemi rozwija się niezwykle szybko. Tylko w ostatniej dekadzie powstało wiele aplikacji i programów do obserwacji naszej planety, które między innymi: pomagają naukowcom w monitorowaniu zmian klimatycznych, agencjom rolnym w identyfikacji i monitorowaniu upraw, ubezpieczycielom w szacowaniu strat spowodowanych niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, rynkom finansowym w prognozowaniu sytuacji gospodarczej czy dziennikarzom w pozyskiwaniu lub weryfikowaniu informacji. Zastosowań danych satelitarnych jest znacznie więcej i ciągle ich przybywa. 

Komisja Europejska odnotowała stale rosnące zapotrzebowanie na dane z obserwacji Ziemi, które są coraz szerzej wykorzystywane w różnych sektorach gospodarki. Zaowocowało to w 2022 roku decyzją o udostępnieniu usług nowego serwisu przechowywania, dystrybucji i przetwarzania danych z satelitów Copernicus o skali jeszcze większej niż dotychczas – Copernicus Data Space Ecosystem. Jego zadaniem jest wsparcie długoterminowej strategii, którą Komisja Europejska przygotowała w ostatnich latach, aby zapewnić zrównoważony wzrost i korzyści dla wszystkich obywateli Europy.

Jak mówi Thierry Breton, komisarz UE ds. rynku wewnętrznego: Copernicus musi dążyć do doskonałości cyfrowej. Chcemy, aby dane z programu Copernicus były szeroko dostępne i aby można było z nich łatwo korzystać. Jednocześnie potrzebujemy potężnego środowiska do analityki danych w celu przyciągnięcia nowych użytkowników, w szczególności spoza sektora kosmicznego. 

Copernicus Data Access Service będzie największym publicznym repozytorium danych z satelitarnych obserwacji Ziemi na świecie. Nowa platforma będzie bazować na doświadczeniu i zasobach już istniejących serwisów, zapewniając z jednej strony ciągłość usług, ale też wprowadzając istotne usprawnienia. 

Przede wszystkim, nowy ekosystem umożliwi natychmiastowy dostęp online do wszystkich danych programu Copernicus obejmujących archiwalne (od początku programu) i bieżące dane. Ich łączna ilość w ciągu 6 lat ma wzrosnąć z 35 do 85 petabajtów (dla przykładu 1 PT to ok. 10 tys. laptopów z dyskami 100 GB lub 250 mln plików z muzyką). W oparciu o repozytorium danych powstaną serwisy obliczeniowe i analityczne. Z danych będzie można korzystać bez potrzeby ich czasochłonnego i kosztownego ściągania na dyski lokalne – wszystkie operacje będzie można przeprowadzić w chmurze.

Nad zapewnieniem usług platformy będzie pracować konsorcjum złożone z siedmiu europejskich dostawców: T-Systems (lider konsorcjum), CloudFerro, Sinergise, VITO, Niemiecka Agencja Kosmiczna DLR, ACRI-ST i RHEA. Partnerzy będą ściśle współpracować z Europejską Agencją Kosmiczną, co zagwarantuje pełną zgodność z celami wyznaczonymi przez Komisję Europejską. Co niezwykle ważne, wszystkie dane będą przechowywane na serwerach i w centrach danych na terytorium Europy, a infrastruktura serwisu będzie obsługiwana wyłącznie przez europejskich dostawców. Polskie CloudFerro odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu usług nowej platformy, w oparciu o swoje usługi chmurowe. Firma zapewni bezpłatny i otwarty dostęp do pełnego archiwum danych obserwacji Ziemi systemu Copernicus, usługi wyszukiwania i przetwarzania danych w chmurze. 

- Copernicus Data Space Ecosystem będzie kamieniem milowym dla społeczności zajmującej się obserwacją Ziemi, przynosząc korzyści badaczom, firmom oraz instytucjom w Europie i na świecie. Jesteśmy dumni z tego, że odgrywamy kluczową rolę w unikalnej europejskiej inicjatywie. Do nowego ekosystemu wnosimy zarówno nasze kompetencje oraz bogate doświadczenie, jak i zasoby przechowywania czy przetwarzania danych we własnej chmurze. Jedne i drugie budowaliśmy przez lata przy innych projektach realizowanych dla wiodących w Europie instytucji jak ESA czy EUMETSAT – mówi Maciej Krzyżanowski, prezes CloudFerro. - CloudFerro działa w oparciu o połączenie kompetencji dziedzinowych w zakresie usług chmurowych dla sektora obserwacji Ziemi, z zasobami w skali setek petabajtów repozytoriów i tysięcy serwerów oraz ogromnymi ilościami przechowywanych i udostępnianych danych. Zapewnia to możliwość szybkiego dostarczania unikalnych usług, takich jak platformy do przechowywania i przetwarzania danych satelitarnych, np. CREODIAS czy WEkEO, zarówno w skali europejskiej, jak i krajowej – dodaje prezes CloudFerro.

Szacuje się, że z Copernicus Data Space Ecosystem miesięcznie będzie korzystać ponad 120 tys. aktywnych użytkowników, którzy będą mieli dostęp do danych satelitarnych i skalowalnych zasobów chmury obliczeniowej, umożliwiających też zastosowanie rozwiązań sztucznej inteligencji. Dostęp do danych satelitarnych z Copernicusa i główne funkcjonalności, jak przeszukiwanie, przeglądanie i pobieranie danych w różnych formatach oraz ich przetwarzanie predefiniowanymi procesorami, będą bezpłatne. Rozszerzone funkcjonalności, związane z poszerzonym użyciem obliczeń w chmurze i bardziej zaawansowanymi analizami danych, będą oferowane odpłatnie. Istnieje możliwość poszerzania oferty usługowej, zarówno bezpłatnej, jak i płatnej, poprzez włączanie do ekosystemu dodatkowych, nowych serwisów, także od innych dostawców. Przewidziano również opcję finansowania badań i rozwoju projektów komercyjnych w fazie przed ich wdrożeniem na rynek. 

Całkowita wartość 6-letniego kontraktu, który może zostać przedłużony do 10 lat, wynosi 150 mln euro. Platforma ma być w pełni funkcjonalna już od lipca 2023 r.

Więcej o programie Copernicus: https://www.copernicus.eu/pl/informacje-o-programie-copernicus