Masz zainstalowany program antywirusowy, nie wchodzisz na „dziwne” strony, dbasz o swój komputer i jego zawartość? Doskonale. Jednak i tak możesz stać się ofiarą cyberataku. To jak z jazdą samochodem – świetnie prowadzisz, a ktoś nieuważny może wjechać Ci w zderzak.

Jak rozpoznać, że zawartość Twojego komputera nie należy tylko do Ciebie?

Oto kilka wskazówek:

• Twój antywirus zgłasza alert infekcji.

UWAGA! Upewnij się, że powiadomienie na pewno wysyła program antywirusowy. Zdarza się, że alert pochodzi z przeglądarki internetowej. To może być podstęp! Jeśli nie jesteś pewny skąd pochodzi powiadomienie, sprawdź to w swoim programie antywirusowym.

• Przeglądarka internetowa samoczynnie – bez Twojej woli – otwiera strony.
• Co chwilę wyskakują Ci dziwne okna aplikacji, a programy na Twoim sprzęcie często się zawieszają.
• Otrzymałeś informację o tym, że Twoje dane na komputerze zostały zaszyfrowane. Aby odzyskać do nich dostęp, powinieneś zapłacić wskazaną kwotę.
• Masz 100% pewności, że wpisujesz dobre hasło do systemu lub kont bankowych, a mimo to nie działa.
• Z Twojej karty kredytowej lub konta bankowego dokonano transakcji, o której nie masz zielonego pojęcia.
• Znajomi dają Ci znać, że ich spamujesz, a Ty nic o tym nie wiesz/ nie robisz tego.

Jeśli spotkała Cię któraś z tych sytuacji, możesz mieć problem. Spokojnie, problem prawdopodobnie da się rozwiązać. Przemysław Jaroszewski z CERT Polska w NASK radzi, aby przy podejrzeniu, że ktoś uzyskał nieautoryzowany dostęp do naszego komputera, nie zwlekać. Jeśli wiele wskazuje na to, że jesteśmy ofiarą cyberprzestępstwa, trzeba poinformować o tym odpowiednie służby. Ekspert dodaje, że w przypadku mniej poważnych ataków możemy zadziałać sami lub skorzystać z serwisu komputerowego. Zmieńmy hasła do najważniejszych serwisów (w tym do poczty!). Zróbmy to koniecznie z innego komputera! Postępujmy zgodnie z instrukcjami programu antywirusowego lub poszukajmy porady eksperta (np. znajomego czy pracownika serwisu). Niestety, może się okazać, że bez instalacji systemu od nowa się nie obędzie.

Co jeszcze możemy zrobić sami?

• W przypadku problemów z kontem bankowym lub kartą kredytową – skontaktuj się ze swoim bankiem lub firmą, która obsługuje Twoją kartę. Numer telefonu znajdziesz na np. tylnej części karty, na wyciągu bankowym lub na stronie internetowej banku.
• Jeśli o problemie poinformował Cię program antywirusowy, wykonaj kroki, które doradza. Większość antywirusów udostępnia link do strony, gdzie znajdziesz informacje na temat wykrytego zagrożenia.
• Rób kopie zapasowe – to kluczowy krok, który pomoże Ci przygotować się na wypadek włamania. Dlaczego? Dość często okazuje się, że po infekcji trzeba usunąć wszystkie dane z komputera i od nowa zainstalować system operacyjny. Możesz wybrać rozwiązanie, które automatycznie tworzy takie kopie (codziennie lub nawet co godzinę). Nieważne, na co się zdecydujesz – kopie muszą być robione regularnie i poprawnie. Warto raz na jakiś czas sprawdzić, czy dane rzeczywiście da się z nich odzyskać.

Jeśli uważasz, że padłeś ofiarą cyberprzestępców, zgłoś to nie tylko na policję, ale także tutaj. Tylko w 2018 r. operatorzy z zespołu CERT Polska przyjęli 19 439 zgłoszeń, które zostały przeanalizowane i odpowiednio zaklasyfikowane.

Źródło: Ministerstwo Cyfryzacji