Ile kamer widzisz idąc rano do pracy? Jeśli mieszkasz w mieście średniej wielkości, mijasz ich zapewne kilka. Są kamery miejskie, kamery przy sklepach, kamery na budynkach prywatnych, kamery strzegące dzieciątka Jezus i wiele innych. Kiedyś Dziennik Internautów opisywał przypadek człowieka, którego mieszkanie jest monitorowane kamerami na przestrzał. 

Kamery stawia kto chce i jak chce. Nagrania mogą być przechowywane w różnych okresach czasu. Czasami wyciekają do mediów i dzięki temu Twoi sąsiedzi mogą zobaczyć Cię w telewizji, jak niczego nieświadomy chodzisz sobie po plaży. Bo na plaży też jest monitoring. I w lesie też może być!

Nad monitoringiem nikt nie panuje. W Polsce ciągle nie ma przepisów regulujących to zjawisko. Owszem, czasem można stosować do monitoringu Ustawę o ochronie danych osobowych, ale to za mało. Potrzebujemy ustawy o monitoringu. Dziennik Internautów pisał o tym również po wyborach, wymieniając problemy jakie stoją przed PiS. 

RPO: Potrzebujemy ustawy o monitoringu

Warto zatem odnotować, że Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z apelem o uregulowanie kwestii monitoringu wizyjnego. Nie jest to pierwszy taki apel RPO. Przykładowo w roku 2013 o uregulowanie monitoringu wizyjnego apelowała dr Irena Lipowicz, poprzedni Rzecznik Praw Obywatelskich. Również GIODO sygnalizował brak odpowiednich regulacji. Brak ustawy o monitoringu to problem znany i przerabiany od lat.

- ...konieczne jest kompleksowe uregulowanie w przepisach rangi ustawowej przedmiotowego zagadnienia, poprzez stworzenie ogólnych zasad i warunków dopuszczalności stosowania monitoringu, wideonadzoru, określenie celów, w jakich taki nadzór jest możliwy do zastosowania, a także okresu przechowywania nagrań i ich ewentualnego publikowania. Niezbędne jest także uregulowanie podmiotów, które mogą wykorzystywać systemy monitoringu oraz unormowanie praw, jakie przysługują osobie, której taki nadzór może dotyczyć - napisał Rzecznik Praw Obywatelskich w wystąpieniu do MSWiA. 

zdj. Adrian Rowbotham (lic. CC)

Powyższy cytat można uznać za krótkie podsumowanie tego, co powinno się znaleźć w ustawie. Przykładowo powinno być jasne, gdzie monitoringu nie można stosować (np. w toaletach). Powinno być jasne, czy monitoring może obejmować nagrywanie dźwięku. Powinno być jasne kto jest odpowiedzialny za nagrania i na jakiej zasadzie może przekazywać te nagrania innym. Powinien istnieć ustalony sposób informowania o monitoringu w danym miejscu. 

Kopię wystąpienia RPO zamieszczamy pod tym tekstem. 

Były przymiarki do ustawy

Rząd PO próbował kiedyś stworzyć ustawę o monitoringu. Zabrał się do sprawy z hukiem, co było zabawne bo inicjatywa nie skończyła się sukcesem. 

W grudniu 2013 roku ówczesne Ministerstwo Spraw Wewnętrznych wreszcie postanowiło uporać się z problemem i przedstawiło projekt założeń Ustawy o monitoringu wizyjnym. Zrobiono to z wykopem! MSW obiecywało "Ustawę przeciwko Wielkiemu Bratu". Wypuszczono fajną infografikę i był filmik na YouTube. Wydawało się, że nastaje jakaś nowa epoka w prywatności obywatela RP. 

Po tym wielkim starcie nic się nie wydarzyło. Dopiero w lipcu 2014 roku okazało się, że powstała... druga wersja projektu założeń do ustawy. To już było niepokojące. Sugerowało niezdecydowanie władzy. 

W lutym 2015 roku Małgorzata Szumańska z Fundacji Panoptykon dowiedziała się, że nadal nie ma projektu ustawy, ale w przygotowaniu jest... trzecia wersja założeń! Ta trzecia wersja miała być ukończona w lutym lub w marcu. Samo tworzenie tak wielu wersji założeń na przestrzeni dwóch lat świadczyło o jednym - rząd nie miał realnej "woli politycznej" aby wprowadzić tą ustawę. Nie ma nic złego w dopracowywaniu projektu czy w konsultowaniu się ze społeczeństwem. To akurat było dobre, ale należało wreszcie wyjść z etapu założeń. Chyba nikomu naprawdę się nie chciało.

O stworzenie ustawy o monitoringu od dawna apelują organizacje pozarządowe zainteresowane kwestiami prywatności. Na problem z monitoringiem zwracała też uwagę Najwyższa Izba Kontroli W końcu jednak należało. Z ustaleń NIK wynikało, że monitoring często był rozbudowywany bez konkretnego planu. W niektórych miastach był pozbawiony całodobowego nadzoru, co wykluczało jego funkcję prewencyjną. Monitoring ma powstrzymywać wandalizm i zapobiegać przestępstwom przeciwko zdrowiu i życiu, ale w praktyce stał się narzędziem do wystawiania mandatów za złe parkowanie. 

Poniżej wystąpienie RPO.

Do MSWiA Ws Stosowania Monitoringu Wizyjnego