Co to jest ABR?

Rozwinięcie skrótu ABR to angielska fraza "Auditory Brainstem Response", czyli słuchowe potencjały wywołane pnia mózgu. Brzmi to dość poważnie, jednak w rzeczywistości to po prostu odpowiedź na bodźce dźwiękowe w postaci zjawisk elektrycznych w mózgu.
Co można zdiagnozować za pomocą badania ABR? Lekarze używają go, aby ocenić próg słyszenia, różnicować zaburzenia słuchu oraz obserwować pracę pnia mózgu i nerwu słuchowego podczas zabiegów.

Rejestrowanie potencjałów

Aby wykonać badanie ABR należy zebrać sygnały elektryczne za pomocą elektrod. Wyróżniamy trzy elektrody potrzebne do zarejestrowania potencjału. Elektroda aktywna umieszczana jest na czole lub na szczycie głowy badanego. Elektroda odniesienia przymocowywana jest do płatka ucha lub wyrostka sutkowatego na stronie ciała, która jest badana. Natomiast elektroda uziemiająca znajduje się na wyrostku sutkowatym lub płatku ucha na stronie przeciwnej do badanej.

Zapis badania

W czasie 10 ms od przekazania sygnału elektrycznego, pojawia się zapis badania ABR. Składa się on z siedmiu załamków, a każdy z nich pochodzi z innego miejsca.
Fala pierwsza, czyli odpowiedź, którą otrzymujemy najszybciej pochodzi z części dystalnej nerwu słuchowego, natomiast druga - z proksymalnej. Po około 4 ms możemy zaobserwować falę trzecią, której źródłem są jądra ślimakowe. Trudno oddzielić od siebie natomiast falę czwartą i piątą. Obie pochodzą ze wstęgi bocznej i wzgórka dolnego pokrywy śródmózgowia. Jednak to piąta jest ważniejsza, gdyż występuje nawet przy bardzo niewielkich bodźcach. Źródło fali szóstej to ciało kolankowate przyśrodkowego wzgórza. Najpóźniej pojawia się fala numer siedem, a jej źródło to promienistość słuchowa w kresomózgowiu.

Jak przygotować się do badania?

Badanie ABR trwa kilkadziesiąt minut. W tym czasie od pacjenta wymagana jest współpraca - nie powinien się on poruszać. Musimy zatem uzbroić się w cierpliwość. Ponadto, zaleca się oczyszczenie przewodów słuchowych z nadmiaru woskowiny czy ewentualnych ciał obcych.
Znacznie trudniejsze jest przeprowadzenie tego badania u małych dzieci. Aby wyniki były jak najbardziej rzetelne, warto zadbać o to, aby maluch spał podczas wykonywania rejestrowania potencjałów. Możemy więc umówić się na badanie o godzinie, kiedy zwykle zapada w drzemkę lub wziąć do gabinetu jego ulubioną maskotkę, z którą zazwyczaj zasypia. Należy także pamiętać o nakarmieniu dziecka przed badaniem, aby głód nie przeszkadzał mu w zaśnięciu.

Zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, najlepsze warunki do przeprowadzenia badania ABR stanowi sen naturalny. Czasem jednak zdarza się, że trzeba wywołać go za pomocą odpowiednich środków farmakologicznych.

Badanie to jest całkowicie bezbolesne. Odbywa się ono w pozycji leżącej. Zazwyczaj po jego zakończeniu laryngolog omawia z pacjentem wyniki. Natomiast przed badaniem czasem wykonywany jest delikatny peeling miejsc, do których będą przymocowywane elektrody - czoła, obszarów za uszami. Dzięki temu wyniki mogą dokładniej odwzorowywać rzeczywisty odbiór bodźca przez pacjenta.

Konsultacja: Gaudium Poznań