W tym tygodniu wybory, a co potem? Potem zapewne wrócą do łask pewne tematy, których przed wyborami poruszać nie wypada. Jednym z tych tematów będzie opłata reprograficzna, czyli ta opłata, którą już ponosimy przy zakupie czystych nośników albo urządzeń do kopiowania. Jak zapewne pamiętacie, organizacje ZAiKS, ZPAV i SAWP namawiały Ministerstwo Kultury, aby rozszerzyć tę opłatę na tablety, smartfony i komputery. Dzięki temu kupując nowy komputer lub tablet musielibyśmy zapłacić parapodatek na rzecz twórców.

Dziennik Internautów dużo pisał o krytyce opłaty reprograficznej, jeszcze zanim to było modne. Wskazywaliśmy również na to, że ministerstwo kultury nierówno traktuje uczestników debaty na ten temat. Podczas gdy organizowano otwarte spotkania na ten temat, przedstawiciele ZAiKS spotykali się z minister kultury na kurtuazyjnych wizytach. Trudno było nie odnieść wrażenia, że ministerstwo darzy organizacje zbiorowego zarządzania (tzw. OZZ) szczególnymi względami.

ZIPSEE pyta o wypłacanie pieniędzy twórcom

Ministerstwo kultury nauczyło się utożsamiać interesy OZZ z interesami twórców. Co się jednak stanie, jeśli spróbujemy skłonić ministerstwo kultury do spojrzenia na OZZ w sposób bardziej obiektywny? To jest możliwe, jeśli zacznie się kierować do ministerstwa bardzo konkretne pytania. Właśnie coś takiego zrobił Związek Importerów i Producentów Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego (ZIPSEE).  

W grudniu 2013 roku ZIPSEE postanowił spytać ministerstwo kultury (MKiDN) o pewne kwestie istotne dla debaty o opłacie reprograficznej. Szef związku - Michał Kanownik - zwrócił się do ministerstwa z pytaniem m.in. o to jaki odsetek opłat zainkasowanych w ramach opłaty reprograficznej został przekazany twórcom. To bardzo dobre pytanie w świetle problemu opłat CL.

ZIPSEE miał też inne pytania np. czy monitorowany jest zakres kosztów, który OZZ pokrywają ze środków pochodzących z tzw. opłaty reprograficznej?  

Mocno spóźniona odpowiedź

Pod tym tekstem znajdziecie dokumenty źródłowe związane z pytaniami ZIPSEE oraz udzielonymi odpowiedziami. W sumie są trzy dokumenty. Pierwszy z nich to dokument z pytaniami ZIPSEE. 

W styczniu 2014 roku ministerstwo kultury zwróciło się do 14 organizacji z prośbą o udzielenie informacji jakich chciał ZIPSEE. Drugi z dokumentów źródłowych to pismo ministerstwa do tych organizacji. 

ZIPSEE otrzymał odpowiedzi dnia 14 lipca 2015 roku. MKiDN potrzebowało ponad półtora roku aby wydobyć z OZZ te istotne, ale szczerze mówiąc podstawowe informacje. Co jeszcze zabawniejsze, dokument dotarł do ZIPSEE w ubiegłym tygodniu. Jest to trzeci z opublikowanych dokumentów źródłowych. 

Pieniądze za lata 2009-2012 dzieli się w roku... 2014. 

Przeglądając ten ostatni dokument możemy się dowiedzieć dość ciekawych rzeczy. Oto przykłady.

• Na dzień 3.02.2014 ZPAV wypłacił wszystkie zainkasowane opłaty, przy czym kwota 19,6 mln zł trafiła do Stowarzyszenia Filmowców Polskich (SFP). ZPAV potrąca 10% kosztów inkasa i repartycji. 
• SFP wypłaciła autorom całość środków... za okres do roku 2008. Środki z lat 2009-2012 "podlegają aktualnie repartycji" (w roku 2015!). Tak czy owak z tych kwot potrącono 473 tys. zł. 
• Stowarzyszenie STOART z tytułu "czystych nośników" otrzymało prawie 6,5 mln zł, z czego na indywidualne konta artystów rozliczono 4,9 mln zł. STOART potrąca 10% inkasa tytułem kosztów repartycji.
• SAWP dokonuje repartycji dwa razy w roku. Wtedy dzielona jest również kwota otrzymana z czystych nośników. Koszty inkasa i repartycji w przypadku tej organizacji były różne w różnych latach, ale średnia wyniosła 7,22%. 
• Stowarzyszenie REPREPOL na koniec 2013 roku wypłaciło 70% środków za okres 2003-2010 (w sumie 2,4 mln zł). W 2014 roku ta organizacja miała dokonać repartycji opłat za lata 2011-2012. Co ciekawe, organizacja ta potrąciła sobie 3,6%, ale w przyszłości planuje potrącać więcej z uwagi na konieczność rozliczeń VAT. 
• SARP (Stowarzyszenie Architektów Polskich) wypłaciło uprawnionym 100 zł (słownie: sto złotych). Koszty repartycji wyniosły 26 tysięcy złotych. MKiDN wszczął postępowanie o cofnięcie zezwolenia na zbiorowe zarządzanie. 
• Stowarzyszenie "Copyright Polska" według stanu na 7.02.2014 miało wciąż do wypłacenia 4,3 mln zł za okres do 2012 roku. W przypadku tej organizacji koszty działalności wynoszą 11-13%. Co ciekawe, ta organizacja ma minimalną kwotę uprawniającą wydawcę do wypłaty wynagrodzenia. Jest to 300 zł. 
• Stowarzyszenie KOPIPOL jest pierwotnym inkasentem 50% opłat w sferze reprograficznej. Na dzień 31 marca całość wypłat wyniosła 4,67 mln zł. To mało jeśli weźmiemy pod uwagę, że ta organizacja tylko w 2012 roku z tytułu opłat za czyste nośniki zebrała ponad 9 mln (nie wspomniano o tych 9 mln w dokumencie MKiDN, ale pisaliśmy o tym). KOPIPOL został wezwany do należytego wykonywania swoich obowiązków pod rygorem cofnięcia zezwolenia na zbiorowe zarządzanie. 
• ZAiKS do roku 2012 zainkasował 59 mln zł, z której to kwoty podzielił 50 mln... za lata 1997-2008. Podział pozostałej kwoty za lata 2009-2012 miał nastąpić w II kwartale 2014 roku. 

To tylko wybrane ciekawostki. W dokumencie źródłowym znajdziecie więcej ciekawych informacji. Zachęcam by go przejrzeć. 

Choć dokument jest ciekawy to warto zaznaczyć, że ZIPSEE nie uzyskał dokładnych odpowiedzi na wszystkie swoje pytania. Ujawnił się tutaj podobny problem jak ze sprawozdaniami finansowymi OZZ. Każda organizacja podaje "jakieś informacje" i każda robi to według nieco innych standardów. Efekty są takie, że dostaje zlepek ciekawych danych, ale nadal nie mamy pełnego i czytelnego obrazu finansów OZZ w odniesieniu do opłaty reprograficznej. 

Dokumenty źródłowe

Pytania ZIPSEE do MKiDN

Pytania MKiDN do OZZ

Odpowiedzi na pytania ZIPSEE