Wyższe rachunki, droga żywność i rosnące koszty życia - to główne zmartwienia finansowe Polaków w 2024 roku - wynika z badania „Kondycja domowych budżetów Polaków” przeprowadzonego na zlecenie Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor. Choć obecnie 38% ankietowanych deklaruje kłopoty z pieniędzmi (o 10% mniej niż rok temu), to poziom stresu związanego z finansami znacząco wzrósł. Aż 41% badanych odczuwa silne napięcie z powodu swojej sytuacji materialnej, podczas gdy w 2021 roku było to 34%.

Kto najbardziej odczuwa problemy finansowe?

Trudności finansowe nie dotykają wszystkich w równym stopniu. Badania pokazują wyraźne różnice między różnymi grupami społecznymi:

• Kobiety częściej borykają się z problemami finansowymi (41%) niż mężczyźni (34%)

• Osoby z wyższym wykształceniem rzadziej zgłaszają trudności (32%) w porównaniu do osób z wykształceniem średnim (41%) czy zawodowym (44%)

• Skrajne ubóstwo dotyka obecnie 6,6% Polaków - to powrót do poziomu sprzed programu 500+

Jak Polacy radzą sobie z brakiem pieniędzy?

W obliczu trudności finansowych Polacy wypracowali różne strategie przetrwania. Najczęściej wybierane rozwiązania to:

1. Ograniczanie wydatków do minimum (58% badanych)
2. Pożyczki od rodziny (28%)
3. Poszukiwanie dodatkowych źródeł dochodu (27%)
4. Sprzedaż niepotrzebnych rzeczy (23%)
5. Kupowanie odzieży używanej (20%)

Co ciekawe, wzrasta liczba osób korzystających z pomocy społecznej i organizacji charytatywnych (5%) oraz jadłodzielni (2%). To niewielki, ale znaczący wzrost o 1 punkt procentowy w obu przypadkach.

Na czym oszczędzamy, a na co wydajemy więcej?

Zmiany w nawykach zakupowych Polaków są wyraźnie widoczne. Największe cięcia dotyczą:

• Wyjść do restauracji i kawiarni
• Zakupów odzieży i obuwia
• Rozrywki (kino, teatr, koncerty)
• Zajęć sportowych
• Płatnych usług streamingowych

Jednocześnie Polacy zwiększają wydatki na:

• Opiekę zdrowotną (21% wydaje więcej)
• Zwierzęta domowe (14% zwiększyło wydatki)
• Żywność lepszej jakości (22% wybiera droższe, ale zdrowsze produkty)

Największe obciążenia budżetów domowych

Wśród wydatków, które najbardziej obciążają portfele Polaków, znajdują się:

1. Rachunki za prąd, wodę i gaz (44% wskazań)
2. Zakup żywności (25%)
3. Opłaty za czynsz (23%)

Wpływ zmartwień finansowych na zdrowie psychiczne

Przewlekły stres finansowy dotyka 45% Polaków, co znacząco przekracza światową średnią wynoszącą 33%. To alarmujące dane, szczególnie w kontekście długoterminowego wpływu na zdrowie psychiczne.

Zachowanie równowagi między oszczędnościami a wydatkami może wspierać lokalną gospodarkę, zamiast prowadzić do spadku popytu na dobra i usługi. Dlatego kluczowe staje się nie tyle ograniczenie wydatków, ale rozwijanie wiedzy finansowej oraz racjonalne podejście do oszczędzania - podkreśla Sławomir Grzelczak, prezes BIG InfoMonitor.

Zadłużenie Polaków

Sytuacja zadłużenia Polaków również jest niepokojąca:

• Prawie 2,6 mln osób ma problemy z zaległymi długami
• 9% badanych korzysta z kredytów (wzrost o 2 punkty procentowe)
• Rośnie skłonność do pożyczania od rodziny, co może być efektem chęci uniknięcia formalnych zobowiązań

Jak mądrze oszczędzać?

Eksperci zalecają:

1. Świadome planowanie wydatków zamiast nieprzemyślanych cięć
2. Zachowanie równowagi między oszczędzaniem a wydatkami na rzeczy wpływające pozytywnie na zdrowie psychiczne
3. Rozwijanie wiedzy finansowej
4. Unikanie nadmiernego zadłużania się, szczególnie u rodziny
5. Poszukiwanie dodatkowych źródeł dochodu

Prognozy na przyszłość

Eksperci zwracają uwagę, że obecna sytuacja może mieć długofalowe negatywne skutki:

• Spadek popytu w sektorach usług i rozrywki
• Możliwe napięcia w relacjach rodzinnych związane z pożyczkami
• Trudności w budowaniu formalnej historii kredytowej
• Potencjalne problemy zdrowotne wynikające z przewlekłego stresu