Dwudziesty wiek, który przyniósł rozwój medycyny i liczne badania nad szczepionkami oraz ich rolą w profilaktyce groźnych chorób wieku dziecięcego sprawił, że wiele skala niektórych schorzeń zmniejszyła się diametralnie. Dotyczy to również szkarlatyny, która kilkaset i kilkadziesiąt lat temu siała spustoszenie wśród najmłodszych, a dziś jest chorobą rzadką i w zdecydowanej większości przypadków całkowicie uleczalną. Warto jednak poznać jej etiologię i specyfikę, by w porę zareagować, gdy dziecko zarazi się płonicą.

Szkarlatyna i bakterie ją wywołujące

Magdalena Justyna Kacperska - doktorantka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi - definiuję szkarlatynę jako chorobę wywołaną paciorkowcami. Kilka szczepów bakterii atakuje szczególnie jesienią i zimą, gdy odporność dzieci jest obniżona. Drobnoustroje są przenoszone drogą kropelkową oraz poprzez nieumyte dłonie i korzystanie ze wspólnych przedmiotów (m.in. ręczniki i szklanki). Mimo rozwoju medycyny i metod leczenia, dotychczas nie wynaleziono szczepionki przeciwko tej chorobie, a jej przechorowanie nie jest gwarancją uodpornienia się. Niestety, szkarlatyna jest typem schorzenie, które wykazuje dużą skłonność do nawrotów, dlatego dzieci znajdujące się w grupie podwyższonego ryzyka, powinny być regularnie monitorowane przez lekarza. Warto dodać, że płonica może pojawić się nie tylko po bezpośrednim kontakcie z niektórymi paciorkowcami, ale także w sytuacji, gdy ktoś z otoczenia malucha choruje na anginę. Wszelkie infekcje bakteryjne w rodzinie powinny więc być leczone, a dzieci warto poddawać swoistej kwarantannie.

Objawy płonicy

Według lekarki Magdaleny Pikul objawy płonicy są identyczne u dzieci i dorosłych. Jednym z najczęstszych symptomów choroby jest wysoka temperatura, niebezpiecznie zbliżająca się nawet do 40 stopni. Ponadto u pacjentów opisuje się mocno zaczerwienione i bolące gardło, a także spowodowane nim trudności w przełykanie. Pacjenci skarżą się również na bóle brzucha, nudności i wymioty, a ich język przybiera truskawkowy wygląd - jest intensywnie czerwony z wyraźnie widocznymi jasnymi grudkami. Częstym objawem szkarlatyny jest również wysypka. W literaturze fachowej jest najczęściej opisywana jako stan pośredni pomiędzy gęsią skórką a poparzeniem słonecznym, ponieważ ma różowoczerwony ocień, a w dotyku jest podobna do faktury papieru ściernego. Wysypka występuje najczęściej po upływie dnia lub dwóch od pojawienia się pierwszych objawów choroby. Zdarza się jednak, że płonica przebiega bezwysypkowo nawet tydzień, a dopiero po upływie tego czasu pojawiają się pierwsze krostki. Za pojawienie się zmian skórnych odpowiadają toksyny wydzielane przez atakujące organizm paciorkowce. Pierwsze krostki pojawiają się zazwyczaj na twarzy, szczególnie na policzkach, wokół nosa i ust oraz na szyi. Cechą charakterystyczną choroby jest także blada skóra. Wysypka trwa najczęściej około tygodnia, a jej następstwem w wielu przypadkach jest łuszczenie się skóry.

Leczenie szkarlatyny

Według poradnika ABC Zdrowie współczesne metody leczenia szkarlatyny są oparte o antybiotykoterapię. Lekarze najczęściej sięgają po leki z grupy penicylin, ponieważ te najlepiej radzą sobie z paciorkowcami. Fenoksymetylopenicylina jest stosowana w leczeniu szkarlatyny o łagodnym przebiegu. Antybiotyk podaje się zwykle od siedmiu do dziesięciu dni, dwa razy na dobę, doustnie. Płonica może być także leczona cefalosporynami (cefaklor, cefpodoksym) również podawanymi doustnie. Jako leki drugiego rzutu stosuje się makrolidy, np. klarytromycynę oraz azytromycynę. Ostrożność związana z tymi substancjami jest spowodowana częstym występowaniem oporności paciorkowców.

Wspomaganie leczenia płonicy

W czasie leczenia szkarlatyny lekarze zalecają szereg preparatów, które pomogą organizmowi szybko wrócić do zdrowa. Jednym z czołowych punktów na liście wspomagaczy jest witamina C, która wzmacnia odporność. Dodatkowo specjaliści proponują podawanie dzieciom leków przeciwzapalnych i przeciwgorączkowych, które złagodzą objawy choroby. Ważne jest też wspieranie antybiotykoterapii lekami osłonowymi, np. preparatem Dicoflor (http://www.dicoflor.pl/), które osłonią układ pokarmowy i trawienny oraz zapobiegną wyjałowieniu flory bakteryjnej jelit. Dodatkowo warto sięgać po wszystkie produkty (zarówno te naturalne, jak i dostępne w aptekach) wzmacniające odporność - dzięki nim dziecko szybciej wróci do zdrowia, a jego organizm będzie miał siłę, by bronić się przed kolejną infekcją.

Szkarlatyna, choć występuje wyjątkowo rzadko, należy do chorób niebezpiecznych, dlatego warto poznać jej specyfikę, by mieć szansę na szybką reakcję w przypadku jej wystąpienia. Wizyta u lekarza bezpośrednio po zauważeniu pierwszych oznak schorzenia u dziecka może bowiem przyczynić się do szybkiego i skutecznego leczenia oraz do uniknięcia wielu przykrych powikłań.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!