Ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 roku „o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw” przyjęto ostatecznie poprawki przepisów materialnych oraz procesowych w zakresie przedawnienia długów. Zapowiadane przy akompaniamencie mediów zmiany miały iść w stronę przychylną dłużnikom. Poza niewielkimi wyjątkami przepisy, według stanowiska nadesłanego przez Fundację Darmowy Prawnik, zostały skonstruowane w większości na niekorzyść konsumentów. Poniżej opisujemy skąd takie, a nie inne stanowisko Fundacji w tej sprawie.

Podstawowy 10-letni termin przedawnienia skrócono do 6 lat. Czy jednak potencjalny dłużnik będący konsumentem ma się z czego cieszyć? Otóż nie! Te zmiany raczej nie będą go dotyczyły. Skrócenie terminu przedawnienia do 6 lat dotyczy bowiem zasadniczo roszczeń pomiędzy konsumentami, osobami nie prowadzącymi działalności gospodarczej, o ile przepisy szczególne nie przewidują odrębnych terminów przedawnienia. Skrócenie więc terminu przedawnienia z 10 lat do 6 lat dla roszczeń niezasądzonych nie ma więc dla potencjalnego konsumenta żadnego znaczenia.

Co ciekawe, przepisy miały być prokonsumenckie. Miały, ale według Fundacji nie są. Dlaczego? 3-letni termin przedawnienia dla roszczeń przedsiębiorców (np. firmy windykacyjne, banki, chwilówki) przeciwko konsumentowi pozostał bez zmian, a w rzeczywistości uległ wydłużeniu.

Dodatkowo wiele mówiło się na temat tego, że sąd będzie badał z urzędu, czy dług jest przedawniony. Fundacja Darmowy Prawnik podnosiła, że z treści proponowanych przepisów nie można wyciągać takich wniosków.

Według informacji nadesłanych przez Fundację, zgodnie ze zmianą przepisu art. 118 k.c. termin przedawnienia przedsiębiorcy przeciwko konsumentowi liczony był dotychczas w ten sposób, że od dnia wymagalności roszczenia odliczano 3 lata i w ten sposób uzyskiwano termin przedawnienia. Nowelizacja wprowadziła zapis, że termin przedawnienia każdorazowo przypadał będzie na koniec roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż 2 lata.

Co prawda przepisy przejściowe odnośnie roszczeń co do których zaczął już biec termin przedawnienia mają regulować, że jeśli poprzednie przepisy były korzystniejsze dla dłużnika, to zastosowanie znajdą przepisy stare. Czy jednak wynika to wprost z brzemienia przepisu art. 5 ust. 2 ustawy zmieniającej kodeks cywilny? Zdaniem Fundacji niekoniecznie. Mówi on o tym, że: 

“Jeżeli zgodnie z ustawą zmienianą w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.”

A co jeśli termin przedawnienia nie uległ zmianie? Dotyczy to wszak wszystkich roszczeń przedsiębiorców, w tym banków, windykatorów i firm pożyczkowych przeciwko konsumentom? Czy w takiej sytuacji znajdą zastosowanie nowe, niekorzystne przepisy? Tego dowiemy podczas ich stosowania w praktyce. Jednak budzi zastrzeżenia taki zapis ustawowy, który jest zwyczajnie niejasny. Ustawodawca nie pokusił się o dokładne sprecyzowanie pojęcia „termin przedawnienia”. Nie wiadomo w takich okolicznościach czy chodziło o okres przedawnienia w ogólności (np. 3 lata, 10 lat) czy termin przedawnienia danego, konkretnego roszczenia z określonym upływem okresu przedawnienia, np. 15 marca 2018 roku?

Według nadesłanych informacji w skrajnych przypadkach termin przedawnienia wydłuży się o prawie 1 rok. Będzie miało to miejsce wtedy, kiedy będzie upływał na początku roku, np. 2 stycznia. Zostanie on wówczas wydłużony o cały rok kalendarzowy i upłynie dopiero z dniem 31 grudnia. 

Źródło: Antywindykacja Fundacja Darmowy Prawnik