Phishing już kolejny rok z rzędu okazał się najczęstszym sposobem ataku na indywidualnych internautów. CyberTarcza w sieci Orange zareagowała w minionym roku ponad 40 milionów razy. Ochroniła w ten sposób ponad 3,5 mln osób przed wejściem na spreparowane strony internetowe, wyłudzające dane logowania do kont bankowych czy portali społecznościowych.

- Najważniejszym narzędziem cyberprzestępców pozostaje socjotechnika. Oszuści doskonale wykorzystują bieżące wydarzenia i ludzkie emocje. W ubiegłym roku były to obawy związane z pandemią, głód informacji na temat rozwoju sytuacji, zmiana stylu życia – wzmożone zakupy przez internet, praca zdalna, potrzeba bycia w kontakcie z innymi. Miliony osób uchronionych przed skutkami wyłudzeń to efekt codziennej pracy naszego zespołu bezpieczeństwa i reagowania 24 godziny na dobę. Te najbardziej niebezpieczne zagrożenia obserwujemy i analizujemy, ale tu liczy się czas. Dlatego kładziemy nacisk na rozwój narzędzi i coraz większą automatyzację działań, aby poprawić wydajność i dostosowywać system do rosnącego obciążenia. Wykorzystujemy także najnowsze technologie - nasza CyberTarcza w ciągu 6 lat przeszła niesamowitą ewolucję. W ubiegłym roku została uznana za najlepsze operatorskie rozwiązanie z dziedziny bezpieczeństwa sieci, zdobywając nagrodę Światowego Forum Szerokopasmowego. To powód do dumy i  potwierdzenie, że chronimy naszych klientów na najwyższym poziomie.  – powiedział  Piotr Jaworski, członek zarządu Orange Polska ds. Sieci i Technologii.

Stare i nowe oblicza phishingu

Z najnowszego raportu CERT wynika, że w 2020 roku najpopularniejszym typem phishingu - podobnie jak w latach poprzednich, był ten związany z usługami firm kurierskich. Nowością były SMS-y z żądaniem dodatkowej opłaty za dezynfekcję przesyłki. Pojawiły się także m.in. strony udające Profil Zaufany, kampanie podszywające się pod akcje charytatywne i zbiórki na rzecz służby zdrowia. Zdarzały się również próby wyłudzeń związanych m.in. z Tarczą Antykryzysową dla przedsiębiorców czy szczepieniami. W końcówce roku dominowały oszustwa i wyłudzenia z wykorzystaniem portalu OLX i komunikatora WhatsApp.

Kampanie phishingowe różniły się zasięgiem i skutecznością. Prawie 20% wszystkich klientów Orange, których połączenia z fałszywymi stronami w związku z SMS-owymi kampaniami  phishingowymi zablokowała CyberTarcza, próbowało połączyć się z jedną domeną. A zaledwie 5% najpopularniejszych domen zwabiło aż 82% klientów.

Dla bezpieczeństwa internautów kluczowy jest czas reakcji zespołów bezpieczeństwa. Do działań phishingowych wykorzystywane są często domeny, które istnieją krócej niż dobę, nieraz zaledwie kilka godzin. By udaremnić ataki, niezbędna jest blokada takiej domeny w zaledwie kilkadziesiąt minut od jej rejestracji.

W ciągu roku do mechanizmu CyberTarczy dodano ponad 32 tysiące nowych domen phishingowych.  

Uwaga na złośliwe aplikacje

Kolejnym sposobem wyłudzania danych były aplikacje zawierające złośliwe oprogramowanie.  W 2020 roku na telefony Polaków trafiały SMS-y podszywające się pod kilka czołowych banków, sklepy czy firmy kurierskie z linkami do rzekomych nowych wersji aplikacji. Instalacja takiej aplikacji groziła pobraniem na telefon czy tablet złośliwego oprogramowania np. trojana Cerberus, wyspecjalizowanego w wykradaniu danych logowania do bankowości elektronicznej.   

Według statystyk CERT Orange Polska, złośliwe oprogramowanie było po phishingu drugim najczęstszym zagrożeniem w sieci w ubiegłym roku i jego udział wśród wszystkich incydentów odnotowanych w sieci operatora wzrósł najbardziej – z 11% w 2019 roku do niemal 25% w 2020.

- Phishing, w tym wyłudzenia danych do kart płatniczych poprzez social media i komunikatory, zdecydowanie dominował wśród zagrożeń, które  obserwowaliśmy w 2020 roku. Również  złośliwe oprogramowanie (malware), w porównaniu z 2019 rokiem stanowiło pokaźny procent wszystkich zagrożeń. W analizie incydentów i zasilaniu naszej CyberTarczy znaczącą pozycją są również mobilne bankery, agresywne kampanie Emoteta, wygaszonego przez Europol na początku tego roku, kradzież danych, czy ransomware – mówi Robert Grabowski, szef CERT Orange Polska. – Dbałość o bezpieczeństwo warto zacząć od siebie. Chrońmy dane naszych kart płatniczych i potwierdzajmy podejrzane prośby czy linki od znajomych w bezpośredniej rozmowie. Omijajmy też serwisy obiecujące duże zarobki w krótkim czasie. Na stronach cert.orange.pl i na Twitterze cały czas informujemy o aktualnych podatnościach i zagrożeniach.

Rekordowe ataki DDoS odparte

Na podobnym poziomie jak w ubiegłych latach utrzymuje się zagrożenie atakami DDoS, które  stanowiły około 20% wszystkich incydentów obsłużonych przez CERT Orange Polska. Są one coraz krótsze - większość trwała mniej niż 10 minut – ich moc jest za to coraz większa. Ich celem są m.in. indywidualni użytkownicy – często gracze online, których w ten sposób próbuje się wyeliminować z sieciowych rozgrywek.

Najsilniejszy atak zarejestrowany w sieci Orange Polska w 2020 roku miał moc 303 Gb/s. Ten rekord już został pobity w marcu tego roku, dwoma atakami o sile powyżej 400 Gb/s. Wszystkie zostały odparte na poziomie infrastruktury operatora, czyli nie dotarły do użytkowników.

Bezpieczna firmowa sieć – nie tylko w czasach pandemii

Ubiegły rok przyniósł wiele wyzwań związanych z bezpieczeństwem także firmom, zwłaszcza tym, które przenosiły pracowników z biur na pracę zdalną.

- Od początku ubiegłego roku powodzeniem cieszą się nasze usługi związane z bezpieczeństwem sieciowym i bezpieczną zdalną pracą (Orange Network Security, Zarządzany UTM, Cisco DUO). Podobnie jest z usługami zabezpieczającymi firmy przed atakami DDoS. Dziś tego rodzaju skuteczny atak na infrastrukturę VPN oznacza w wielu przypadkach praktycznie zablokowanie ciągłości działania firmy i uniemożliwia pracę zdalną. Już ponad 1000 dużych firm i instytucji korzysta ze specjalistycznych usług cyberbezpieczeństwa Orange Polska opartych o całodobowy SOC (Security Operations Center). Ich liczba podwoiła się w 2020 roku – mówi Krzysztof Białek, dyrektor Marketingu i Rozwoju Produktów Cyberbezpieczeństwa.

Orange Polska przygotował nowe usługi bezpieczeństwa zarówno dla dużych korporacji, jak i dla mniejszych firm. Przed ryzykiem udanego ataku phishingowego chronią CyberTarcza i CyberWatch. Cyber Pakiet natomiast to zestaw profesjonalnych usług, dzięki którym firma ma zapewnione bieżące wykrywanie luk infrastruktury i aplikacji webowych, czy zwiększanie świadomości pracowników poprzez symulowane, kontrolowane ataki phishingowe. Zestaw usług w pakiecie można dopasować do potrzeb konkretnej firmy. Nowością jest również SOC Lite, usługa dla mniejszych firm, które chcą monitorować bezpieczeństwo i reagować na incydenty bezpieczeństwa swojej sieci, ale zależy im na szybkim uruchomieniu i kosztach usługi poniżej tysiąca złotych miesięcznie. Menedżerom, którzy potrzebują informacji o aktywności pracowników realizujących swoje czynności zdalnie, Orange Polska oferuje rozwiązanie raportujące, czy w godzinach pracy komputer jest rzeczywiście wykorzystywany do czynności służbowych i jednocześnie przeciwdziałające wyciekowi danych firmowych.  

Jak pozostać bezpiecznym w sieci

Nie wchodźcie na strony, które zbyt wiele obiecują, nie dajcie się skusić na niewiarygodnie atrakcyjne oferty. Zachowajcie czujność przy otwieraniu maili czy załączników, których się nie spodziewaliście. W przypadku usług bankowych, urzędowych, zdrowotnych, kurierskich – nie korzystajcie z linków w mailach lub SMS-ach. Zawsze wpisujcie adres strony, którą chcecie odwiedzić bezpośrednio w przeglądarce.

Jeżeli ktoś prosi o kody BLIK za pośrednictwem mediów społecznościowych lub komunikatorów, zanim je podacie potwierdźcie wiarygodność tej osoby. Nie klikajcie w sensacyjne reklamy i bannery. Zawsze instalujcie aplikacje tylko z pewnych źródeł. Aktualizujcie oprogramowanie na swoich urządzeniach. Jeśli to możliwe, korzystajcie z uwierzytelniania dwuskładnikowego. 

Raport CERT Orange Polska do pobrania >>