To drugi w tym roku konkurs dotyczący działań na rzecz zachowania i upowszechniania dostępu do źródeł historycznych. W efekcie pierwszego konkursu z dotacji na kwotę 900 tys. zł. skorzystało 27 organizacji.

- Archiwa państwowe gromadzą przede wszystkim dokumentację wytwarzaną przez podmioty publiczne – wyjaśnia Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych Wojciech Woźniak. – Jednak aby udokumentować całość życia społecznego, niezbędna jest dokumentacja wytwarzana przez instytucje niepubliczne i osoby prywatne. Tę gromadzą archiwa społeczne i ich działalność od tego roku wspieramy także finansowo. Dzięki zmianom w ustawie archiwalnej wprowadzonym jesienią ubiegłego roku Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych zyskał uprawnienie do przydzielania dotacji podmiotom prowadzącym archiwa społeczne. W ten sposób możemy wspierać te organizacje, które swoją aktywnością dopełniają działalność archiwów państwowych i pomagają zachować pamięć o naszej wspólnej przeszłości”.

Na co pójdą pieniądze?

Dofinansowanie otrzymał m.in. projekt digitalizacji jednego z najcenniejszych zbiorów Ośrodka KARTA - Archiwum Wschodniego, na który składają się gromadzone od 1987 r. relacje i wspomnienia dotyczące historii Kresów Wschodnich II RP, losów obywateli polskich w ZSRR oraz przesiedleń po II wojnie światowej.

Dotację przyznano także Fundacji Archeologii Fotografii, której projekt przewiduje opracowanie oraz digitalizację i udostępnienie on-line blisko 3 tys. fotografii Zofii Chomętowskiej, wykonanych przez wybitną artystkę w latach 1928-46 w regionie Polesia i w Warszawie. Wsparcie uzyskał też projekt Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej zakładający m.in. stworzenie internetowych serwisów prezentujących harcerską prasę i znaczki poczty podziemnej z lat 80. XX w.

Dotacje obejmą również prace związane z digitalizacją „Kartoteki osobowej emigracji polskiej” (Towarzystwo Przyjaciół Archiwum Emigracji) i ksiąg stanu cywilnego parafii ormiańskokatolickich z dawnych Kresów Wschodnich RP (Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich), digitalizacją i publikacją w portalu Biblioteki Kolekcji Prywatnych zbioru wspomnień i fotografii dotyczących Wąbrzeźna (Międzynarodowe Centrum Zarządzania Informacją ICIMS) oraz udostępnieniem w Internecie wywiadów, nagrań i fotografii ukazujących dawne zwyczaje i rękodzieło Dolnego Śląska, zgromadzonych przez wrocławską Fundację Ważka.

Digitalizacja to nie wszystko

Warto w tym miejscu przypomnieć, że w latach 2011-2014 wydano ok. 197 mln zł na digitalizację dóbr kultury. Z drugiej jednak strony w ramach rządowego programu "Kultura+" w latach 2010-2014 zdigitalizowano więcej niż zaplanowano. Stworzono cyfrowe wersje 22,6 mln muzealiów i materiałów bibliotecznych (o blisko 40% więcej) oraz 8,1 tys. godzin materiałów audiowizualnych (16-krotnie więcej). Kontrolę procesów związanych z "cyfryzacją kultury" przeprowadziła Najwyższa Izba Kontroli. Jej zdaniem jest dobrze, ale prawo nie sprzyjało udostępnianiu tego, co udało się uwiecznić w formie cyfrowej.

Warto też zwrócić uwagę, że cyfryzowane dzieła mogą być udostępniane do ponownego wykorzystania jako tzw. informacja sektora publicznego. Niestety w praktyce może się okazać, że taki re-use będzie kosztowny, a więc w praktyce potencjał informacji może nie być w pełni wykorzystany.