Co ma się zmienić?

W jakim kierunku mają iść zmiany proponowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych? Otóż ZUS zamierza wprowadzić zmiany w zakresie nabywania prawa do zasiłków przez osoby, które dopiero zaczęły podlegać ubezpieczeniu. Obecnie obowiązujący tylko w odniesieniu do zasiłku chorobowego okres wyczekiwania miałby dotyczyć wszystkich zasiłków, czyli także zasiłku macierzyńskiego i opiekuńczego.

W wyniku tego w razie zaistnienia sytuacji, które uprawniają do zasiłku będzie wymagany pewien okres ubezpieczenia, po upływie którego ubezpieczonemu będzie przysługiwał zasiłek. W kontekście zasiłku macierzyńskiego ZUS nie chce jednak zostawić młodych matek bez ochrony. Proponuje on, aby kobieta która urodzi dziecko w okresie wyczekiwania, czyli w czasie, gdy nie będzie posiadała jeszcze wymaganego okresu ubezpieczenia by otrzymać zasiłek macierzyński, otrzymywała do 1 tysiąca zł netto. Jest to równowartość świadczenia rodzicielskiego, które obecnie przysługuje wszystkim osobom, które nie mają zasiłku macierzyńskiego, bo są nieubezpieczone. Po upływie okresu wyczekiwania zaś, taka kobieta nabyłaby prawo do zasiłku macierzyńskiego obliczanego od składek.

Kolejną planowaną zmianą jest również uproszczenie stawek procentowych zasiłku macierzyńskiego. ZUS planuje, aby w pierwszej połowie zasiłku stawka wynosiła 100 proc., a potem 80 proc., ale bez wyrównywania.

Uproszczeniu mają też ulec zasady ustalania prawa do zasiłku opiekuńczego. Mowa tu o zasadach liczenia limitów wypłaty zasiłku opiekuńczego. Po zmianach, obecność innego domownika nie będzie pozbawiała prawa do zasiłku opiekuńczego.

Po co zmiany?

Wiele osób twierdzi, że obecnie obowiązujące przepisy są dużo korzystniejsze niż proponowane modyfikacje. W jakim więc celu mają zostać wprowadzone zmiany? Zgodnie z zapewnieniami rzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ich celem jest uproszczenie zasad prawa do zasiłków i ich obliczania. Twierdzi on, że docelowo to ZUS ma przejąć wypłatę zasiłków z ubezpieczeń społecznych, także tych, które teraz wypłaca pracodawca. Aby otrzymać zasiłek, nie trzeba będzie składać wniosku do ZUS - zasiłki będą wypłacane na podstawie zwolnienia lekarskiego lub informacji o udzielonym urlopie macierzyńskim.

Zdaniem niejednego specjalisty specjalizującego się w prawie pracy, ubezpieczeń i zabezpieczenia społecznego propozycje zmian mają na celu ograniczenie prawa do zasiłków tam, gdzie najczęściej dochodzi do nadużyć.

Niejeden radca prawny zgodnie stwierdzi, że poprawy wymagają przede wszystkim zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłku, na takie aby zgłoszenie do ubezpieczenia w ostatniej chwili nie opłacało się. W teorii kwota zasiłku jest średnią wynagrodzenia z 12 miesięcy poprzedzających powstanie prawa do zasiłku, jednak w praktyce podatnicy często wykorzystują różne ,,furtki”, które umożliwiają im uzyskanie wyższego niż zakładane świadczenia pieniężnego.

Czy zmiana jest pewna?

Czy przepisy w tym obszarze ulegną zmianie? Nic nie jest jeszcze przesądzone. Na razie nie wiadomo czy w ogóle jakiekolwiek proponowane rozwiązania wejdą w życie. Zdaniem ZUS są to bowiem jedynie ogólne propozycje, które na ten moment są tylko konsultowane z przedsiębiorcami.

Planowanych zmian nie potwierdza również Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. Zapytane czy pracuje nad zmianą okresu wyczekiwania w zasiłkach, w tym macierzyńskim, oraz w jakim kierunku pójdą zmiany, ministerstwo poinformowało, że nie prowadzi obecnie żadnych prac w zakresie zmian w prawie do zasiłku macierzyńskiego i opiekuńczego.

Niejeden specjalista przyzna, że przepisy, jeśli w ogóle wejdą w życie, to będą one znacznie w innej formie niż przedstawiane obecnie propozycje.