W czerwcu tego roku zrobiło się zamieszanie wokół zbiórek pieniędzy przez internet. Zaistniała groźba takiej zmiany Ustawy o zbiórkach publicznych, która wymagałaby od osób zbierających pieniądze przez internet zdobywania pozwoleń na zbiórki i realizowania szeregu innych obowiązków. Stwarzało to groźbę całkowitego ubicia w Polsce crowdfundingu, czyli zbiórek internetowych na rzecz innowacyjnych projektów, artystów czy na cele charytatywne.

Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji (MAC) wsłuchało się w krytykę internautów i odstąpiło od niebezpiecznej regulacji. Potem zdecydowało, że trzeba generalnie zliberalizować przepisy dotyczące zbiórek, nawet tych prowadzonych na ulicy do puszek. Postanowiono, że takie zbiórki da się zgłosić elektronicznie, natomiast zbiórki internetowe i SMS-owe w ogóle nie będą regulowane. 

Ministestwo Finansów (MF) niestety postanowiło zniweczyć to, co wcześniej wypracowano w MAC. W uwagach ministerstwa skierowanych do Komitetu Rady Ministrów czytamy, że zgłaszanie zbiórek elektronicznych i SMS-owych powinno być obowiązkowe. Zdaniem Ministerstwa Finansów muszą istnieć mechanizmy kontroli wiarygodności zbiórek elektronicznych. 

Kontroli mamy już sporo

Przedstawiciele 22 organizacji pozarządowych już zareagowali na propozycje Ministerstwa Finansów i wystosowali list otwarty do przedstawicieli, rządu prosząc o wycofanie uwag MF. Przede wszystkim list zwrócił uwagę na to, że dotychczasowe przepisy zostałyby zaostrzone, a nie złagodzone (taki był cel prac nad nową ustawą). 

Organizacje społeczne zwróciły też uwagę na to, że kontrolowanie zbiórek do puszek ma szczególne znaczenie, gdyż zwykłych monet i banknotów nie da się śledzić. Inaczej jest z wpłatami elektronicznymi, które zawsze można poddać kontroli.

- Środki, jakie otrzymujemy, w tym wpłaty na konto czy darowizny przekazywane za pomocą systemów SMS lub audiotele, są ewidencjonowane i podlegają kontroli. Każde zarejestrowane w Polsce stowarzyszenie ma obowiązek przekazania co roku sprawozdania finansowego do stosownego urzędu skarbowego. Organ właściwy do kontroli i nadzoru, np. starosta powiatu, może również zażądać sprawozdania z działalności stowarzyszenia. Fundacje, poza obowiązkiem składania sprawozdania finansowego do Urzędu Skarbowego, przedstawiają sprawozdanie merytoryczno-finansowe (sporządzone wg wzoru przygotowanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości) - czytamy w liście otwartym.

Nielegalna zbiórka publiczna? Fot. Callee MacAulay

Kłopoty Histmaga - studium przypadku

Dziennik Internautów niedawno pisał o tym, jak szybko zorganizowali się internauci, którzy chcieli pomóc animatorowi Reksia Marianowi Wantole. Niestety zbiórki internetowe nie zawsze realizowane są w ramach takich zrywów. Bywa, że ktoś hobbystycznie prowadzi specjalistyczną stronę i publikuje na niej numer konta dla osób, które chciałyby dobrowolnie go wesprzeć. Jest to cyfrowy odpowiednik ulicznego muzyka, który zbiera pieniądze od chętnych przechodniów.

Z takiej formy finansowania korzystał swojego czasu portal historyczny Histmag.org. Jeden z twórców tego serwisu po doniesieniu internauty został obwiniony o prowadzenie zbiórki publicznej bez pozwolenia.

Sprawa trafiła do sądu i Histmag dzięki pomocy prawników wybronił się. Było to możliwe, bo obecnie polskie prawo nie reguluje zbiórek internetowych, a tylko te gotówkowe. Więcej o problemach Histmaga można przeczytać na jego łamach w tekście pt. Histmag w sądzie, czyli dlaczego zawiesiliśmy zbiórkę funduszy na portal.

Prawo na przekór dobroczynności

Jeśli ktoś z was nie zna Histmaga, odwiedźcie go i zobaczcie, jak fantastyczny to portal. Czy nie miło jest go wesprzeć? Wiele osób uzna, że tak, ale prawo może zniechęcić Histmaga do prowadzenia zbiórki (już to zrobiło!).

Zdarzało się też, że Czytelnicy Dziennika Internautów pytali nas o to, czy będziemy stosować mechanizmy wpłaty darowizn. Są osoby, które chciałyby nam materialnie podziękować za ten lub inny tekst. Cieszy nas Wasza gotowość do przekazania nam kilku groszy, ale ostatecznie przeszkodą w realizacji tego planu może okazać się głupie prawo.