Od 1 stycznia zmieniają się zasady opodatkowania samochodów wykorzystywanych w działalności gospodarczej. Zgodnie z ustawą, która wprowadziła Polski Ład, sprzedaż samochodu bez PIT i składki zdrowotnej będzie możliwa dopiero po 6 latach od wycofania pojazdu z działalności gospodarczej. Dziś wystarczy przeprowadzić tzw. wykup prywatny i odczekać 6 miesięcy, aby uniknąć podatku. Czy w związku z zaistniałą sytuacją przedsiębiorcy będą masowo wykupywać leasingowane samochody jeszcze przed końcem roku?

Zamieszanie z leasingiem aut przed wejściem Polskiego Ładu

- Wielu przedsiębiorców jest zdezorientowanych i zastanawia się czy warto przyspieszyć wykup auta, aby zachować prawo do w miarę elastycznego rozporządzania pojazdem – przyznaje Łukasz Domański, prezes Carsmile, internetowej platformy, za pośrednictwem której można m.in. wyleasingować samochód. - Osoby, które zdecydowały się na leasing przykładowo 4 lata temu, nie zakładały wówczas konieczności użytkowania pojazdu przez 6 lat po wykupie, czyli łącznie przez 10 lat. Szukają więc jakiegoś wyjścia z sytuacji, w której się znaleźli w związku ze zmianami podatkowymi. Dotyczy to w szczególności przedsiębiorców, którym umowa kończy się relatywnie niedługo, na przykład w ciągu najbliższych kilku miesięcy. Dokonując przyspieszonego wykupu, mogą sporo zyskać – dodaje.

Nic dziwnego, że w firmach leasingowych zrobiło się gorąco. - Obserwujemy wzrost liczby wniosków o wcześniejsze zakończenie umowy leasingowej składanych przez osoby prowadzące działalność gospodarczą – informuje Marcin Szulc, dyrektor ds. handlowych i rozwoju biznesu w Cofidis.

Czy wcześniejszy wykup leasingowanego auta pozwoli zachować tzw. prawa nabyte?

Ponieważ temat przyspieszonego wykupu jest ważny, a Carsmile nie zajmuje się doradztwem podatkowym, analitycy platformy poprosili o komentarz Piotra Juszczyka, doradcę podatkowego inFakt.

Aby sprowadzić rozważania do konkretnego przykładu założyli, że przedsiębiorca jest w trakcie spłacania rat leasingowych za samochód osobowy. Zgodnie z harmonogramem, wykup pojazdu zaplanowany jest na luty 2022 roku, czyli już po wejściu w życie Polskiego Ładu. Przedsiębiorca rozlicza się według liniowej stawki podatku PIT oraz użytkuje pojazd w tzw. trybie mieszanym (odlicza 50% VAT). Chciałby odsprzedać samochód pod koniec 2022 roku i kupić elektryka.

1. Czy przedsiębiorca powinien przyspieszyć wykup leasingowanego auta i zrobić to do 31 grudnia, aby zachować prawo do 6-miesięcznego okresu, po którym jest możliwa sprzedaż bez podatku? Nie bierzemy tu pod uwagę furtki z darowizną.

Piotr Juszczyk, doradca podatkowy inFakt: Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2022 roku. W związku z powyższym, jeśli podatnik do dnia 31.12.2021 roku wykupi samochód z leasingu do majątku prywatnego, to zastosowanie będą miały przepisy, które obowiązują w dniu wykupu. Oznacza to, że przed 1 stycznia 2022 r. wykupiony samochód stanie się majątkiem prywatnym, a zatem podatnik będzie mógł po 6 miesiącach dokonać sprzedaży pojazdu bez zapłaty podatku. Jeśli dokona wykupu po 31 grudnia, czyli w analizowanym przypadku w lutym 2022 r., to nawet jeżeli zrobi to do majątku prywatnego, przyszłościowa sprzedaż będzie traktowana jak sprzedaż z działalności gospodarczej, a zatem będzie oskładkowana i opodatkowana PIT przez okres 6 lat od wycofania pojazdu z działalności gospodarczej.

2. Czym jest „wycofanie z działalności gospodarczej” (cytat z ustawy) w przypadku samochodu, który jest leasingowany, a zatem nigdy nie był włączony do środków trwałych firmy? Przedsiębiorca odliczał do tej porty PIT oraz 50% VAT od rat leasingowych i od ponoszonych wydatków eksploatacyjnych, a także zaliczał do kosztów uzyskania przychodu wydatki na zakup ubezpieczenia.

Przyjmuje się, że wycofanie z działalności gospodarczej następuje w chwili, gdy przedsiębiorca otrzymuje fakturę na firmę – w analizowanym przypadku byłaby to faktura z tytułu wykupu pojazdu – ale nie wprowadza jej do działalności gospodarczej, a zatem ponosi koszt bezpośrednio z majątku prywatnego.

3.  Zakładając, że przedsiębiorca z naszego przykładu dokonuje w grudniu „przyspieszonego” wykupu prywatnego, ale przez kolejnych 6 miesięcy użytkuje samochód nadal w firmie (analogicznie jak do tej pory), czy ma prawo do odliczeń wydatków eksploatacyjnych (paliwo, serwisy, autostrady, opony, etc.) oraz AC/OC?

Zgodnie z przepisami, samochód prywatny może być również wykorzystywany w działalności gospodarczej. Wówczas do kosztów uzyskania przychodów zaliczymy 20% poniesionych wydatków eksploatacyjnych czy z tytułu ubezpieczenia, powiększonych o nieodliczony VAT. Podatek VAT odliczymy natomiast w 50%. Korzyści podatkowe z tej formy użytkowania pojazdu w okresie owych 6 miesięcy po wykupie prywatnym byłby więc dla naszego przedsiębiorcy mniejsze niż przed wykupem, kiedy korzysta on z prawa do odliczenia w PIT 75% wydatków eksploatacyjnych powiększonych o 50% nieodliczonego VATu. W przypadku VAT zasada jest ta sama, czyli można odliczyć 50%.

4. Doradcy podatkowi informują o furtce w przepisach, jaką jest darowizna samochodu na przykład na rzecz bliskiej osoby. Czy może być ona alternatywą do „przyspieszonego” wykupu prywatnego auta i jego odsprzedaży bez podatku? Kiedy należałoby takiej darowizny dokonać?

Tak, jest obecnie taka możliwość, choć zostanie ona pewnie dość szybko wyeliminować przez nowelizację przepisów. Niemniej, zgodnie z prawem, jakie będzie obowiązywać od 1 stycznia, jeżeli wykupimy pojazd do majątku prywatnego, wówczas możemy od razu pojazd darować. Obdarowany po 6 miesiącach, licząc od końca miesiąca, w którym otrzymał darowiznę, może dokonać sprzedaży auta bez zapłaty PIT. 

5. Jakie zdarzenie decyduje o tym, z jaką datą dokonaliśmy wykupu prywatnego? Czy jest to dzień przelewu czy wystawienia faktury przez leasingodawcę?

Decyduje o tym data przeniesienia prawa własności, która powinna być określona w aneksie do umowy leasingowej lub w porozumieniu z leasingobiorcą w sprawie wcześniejszego wykupu. Gdyby nie było takiego dokumentu, wówczas decydująca będzie data sprzedaży samochodu ujęta na fakturze. Dlatego trzeba upewnić się, że jest to data grudniowa. 

Formalności przed wykupem leasingowanego auta

Co zatem należy zrobić, aby do końca grudnia przeprowadzić wykup prywatny samochodu i zostać jego formalnym właścicielem? – Czasu na załatwienie wszystkich formalności jest niewiele, a zainteresowanie taką operacją wśród przedsiębiorców jest duże – przyznaje Marcin Szulc z Cofidis i wylicza co trzeba zrobić, aby poszło to sprawnie.

Przede wszystkim należy jak najszybciej złożyć wniosek u leasingodawcy o wcześniejsze zakończenie umowy leasingowej. Według szacunków Carsmile, będzie się to wiązało z koniecznością zapłaty prowizji, która na rynku waha się w granicach 700-900 zł netto. - W odpowiedzi na wniosek leasingodawca przedstawi wartość wykupu i najprawdopodobniej wystawi fakturę proforma. Powinniśmy też otrzymać aneks lub porozumienie rozwiązujące umowę przed terminem. Po dokonaniu przelewu otrzymamy fakturę – informuje M. Szulc.

A co dzieje się w przypadku, gdy przedsiębiorca nie posiada wystarczających środków na wykup auta? – Może skorzystać z kredytu samochodowego. Przygotowałyśmy uproszczoną procedurę ich udzielania. Do wniosku konieczny jest dokument od leasingodawcy określający wartość wykupu pojazdu. Formalności można załatwić w kilka godzin – informuje przedstawiciel Cofidis.

Katarzyna Siwek, Carsmile.pl