Wczoraj Komisja Europejska rozpoczęła nową strategię pn. Nowe podejście do edukacji. Ma ona zachęcać państwa UE do takich działań, które sprawią, że ludzie w szkołach nauczą się czegoś naprawdę potrzebnego i zdobędą pracę.

W przyjętej strategii jest kilka ciekawych elementów. Dla nas szczególnie istotne jest pełne wykorzystanie nowych technologii, w szczególności internetu, przez szkoły, uniwersytety i instytucje kształcenia i szkolenia zawodowego. Prowadzony obecnie w Polsce program Cyfrowa szkoła wydaje się odpowiadać założeniom unijnej strategii.

Otwarte zasoby? UE jest na tak

Komisja Europejska uważa też, że powinno się zwiększyć wykorzystanie otwartych zasobów edukacyjnych, a właśnie otwarte e-podręczniki są jednym z najciekawszych elementów programu Cyfrowa szkoła. Zgodnie z polskimi planami nauczyciele powinni mieć dostęp do otwartych podręczników w 2015 roku.

Otwarte e-podręczniki zapewne spodobają się rodzicom, bo będą tańsze. Nauczyciele i uczniowie też mogą je polubić. Obecnie jedyną grupą niezadowoloną z tego pomysłu są wydawcy podręczników, którzy obawiają się, że bezpłatna konkurencja zniszczy rynek. Z tego powodu wydawcy straszą rząd sądem. 

W ogólności to dobrze, że Ministerstwo Edukacji Narodowej, broniąc otwartych e-podręczników, może się teraz podeprzeć unijną strategią.

Liczy się wiedza ogólna

Niestety w pewnych obszarach unijna strategia i polska szkoła wyraźnie się rozchodzą. Władze Unii Europejskiej już zrozumiały, że lekiem na bezrobocie nie jest zawężona specjalizacja. Przeciwnie! Na wszystkich etapach edukacyjnych konieczny jest rozwój umiejętności podstawowych oraz tych o charakterze ogólnym.

Według Brukseli ogólnemu kształceniu powinno towarzyszyć uznawanie w większym stopniu kwalifikacji i umiejętności, łącznie z tymi, które nabyto poza formalnym systemem kształcenia i szkolenia. To nawet oczywiste - szkoła daje umiejętności ogólne, a na tych silnych podstawach człowiek sam się dokształca i może zdobywać różne zawody.

Niestety tendencje w Polsce są takie, aby wprowadzać specjalizację jak najwcześniej. Licea ogólnokształcące w Polsce praktycznie zanikły. Najgorsze jest jednak to, że wszystkie szkoły w Polsce nie kształcą w jakiejś solidnej specjalności czy dziedzinie wiedzy, ale w jednej absolutnie nieżyciowej umiejętności rozwiązywania testów.

Brak rąk do pracy mimo bezrobocia

Całkiem niedawno w satyrycznym opowiadaniu również sugerowałem, że najistotniejsze w czasach bezrobocia jest kształcenie ogólne. Nie jest to zresztą nic odkrywczego. Obecnie w Unii Europejskiej wskaźnik bezrobocia wynosi około 23%, przy ponad 2 mln miejsc pracy, które są nieobsadzone (sic!).

Widać też niedobory w kształceniu ogólnym i podstawowym. Według danych KE niemal 20% 15-latków ma braki w umiejętnościach czytania i pisania(!), a w pięciu państwach ponad 25% ma słabe wyniki w czytaniu (Bułgaria 41%, Rumunia 40%, Malta 36%, Austria 27,5% i Luksemburg 26%). Wnioski z tych statystyk nasuwają się same.

Finansowanie, praktyka, biznes

W strategii Nowe podejście do edukacji Unia Europejska zwróciła jeszcze uwagę na nowy benchmark w zakresie nauki języków obcych: do 2020 r. co najmniej 50% 15-latków powinno znać pierwszy język obcy (obecnie 42%), a co najmniej 75% powinno uczyć się drugiego języka obcego (obecnie 61%).

Zdaniem Komisji Europejskiej trzeba się także zastanowić nad systemem finansowania edukacji. Konieczne jest rozruszanie kształcenia zawodowego opartego o praktykę, a także połączenie świata edukacji ze światem biznesu. Szczerze powiedziawszy, nie są to idee całkiem nowe.