Uwaga! To subiektywny felieton
* * *

Domyślam się, że zaraz po wyborach wróci wiele ciekawych tematów, których przed wyborami poruszać nie wypada. Przykładowo abonament RTV. Na wielu ludzi ten temat działa jak płachta na byka i jest to nie lada problem dla polityków.

Powiedzmy szczerze. Obecnie abonament RTV jest archaicznym podatkiem od telewizora, który to podatek jest ściągany tylko od części społeczeństwa. Trzeba go czymś zastąpić, ale to oznaczałoby wprowadzenie nowej opłaty dla wszystkich faktycznych posiadaczy telewizorów lub nawet dla posiadaczy innych urządzeń (np, komputerów). Znaczna część potencjalnych płatników mówi: "Możecie zamknąć media publiczne, ale ja nie chcę płacić". Inni mówią: "OK! Mogę płacić, ale za co? Przecież TVP to taka sama komercja jak Polsat i TVN". 

Abonament RTV - temat wróci

Oczywiście politykom nie przyjdzie do głowy, by poważnie reformować media publiczne. Jeśli już mówi się o reformie, to najczęściej rozumie się przez to upolitycznienie tych mediów. Reforma abonamentu RTV mogłaby rozwścieczyć zarówno media jak i obywateli, więc politycy od lat wybierają opcję "bezpieczną". Nie robią nic i mają nadzieję, że jeszcze jakiś czas da się wytrzymać z tym co jest.

Niestety ten temat znów wróci. Wówczas zacznie się mówić o tym jak to media publiczne są ważne, jak bardzo brakuje im pieniędzy itd. Podnoszony będzie problem tzw. misji. Proponuję, abyśmy wówczas zwrócili uwagę na to w jaki sposób w Polsce zakłamuje się rzeczywistość o tzw. misji mediów publicznych. 

Misja w raporcie KRRiT 

We wrześniu tego roku Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji wydała Raport z działalności mediów publicznych w 2014 r.. Ten raport zamieszczam pod tym tekstem. Czytając dokument możemy się przekonać, że Telewizja Polska jest wręcz przepojona realizacją misji. 

- Sposób realizacji przedsięwzięć misyjnych w programach ogólnopolskich w 2013 i 2014 r. był porównywalny. Programy cechował wysoki udział treści realizujących zadania określone w art. 21 ustawy o radiofonii i telewizji – stanowiły one niemal 80% rocznego czasu emisji tych programów - czytamy w raporcie KRRIT. 

Co o tym sądzicie? Mnie to początkowo zaskoczyło, bo podobnie jak wiele innych osób mam wrażenie, że TVP nie realizuje żadnej szczególnej misji w swoich głównych programach (poza misją komercyjną). Chwilę dumałem nad tym raportem, a potem mnie oświeciło. 

Przypomniało mi się, jak kiedyś w TVP oglądałem coś o muzyce klasycznej. To była chyba transmisja z koncertu noworocznego w Wiedniu, ale nie jestem pewien. Z pewnością komentował Bogusław Kaczyński, który w pewnym momencie zrobił telewizji małą partyzantkę. Zaczął narzekać na to, że wiele programów kulturalnych nadaje się późno w nocy. 

Postanowiłem sięgnąć do programu TVP i przekonałem się, że pan Bogusław miał rację. Programy, które niewątpliwie zaliczyłbym do tzw. misji, nierzadko są nadawane w okolicach godziny 3 nad ranem, albo w okolicach godziny 13:00 w dni powszednie. Nie mam pojęcia kto to wówczas może oglądać. Normalni ludzie albo są wtedy w szkole/pracy, albo śpią by rano wstać do szkoły/pracy. 

Uczulam, że nie przeprowadziłem bardzo dokładnej analizy programu w długim okresie. Wydaje mi się jednak, że powinna to zrobić Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, jeśli chce wydać rzetelny raport o realizacji misji mediów publicznych. Jeśli ta misja jest realizowana głównie w porach najniższej oglądalności to chyba nie jest bez znaczenia? 

Dlaczego kultura przed nauką?

Kolejna rzecz to dobór programów "misyjnych". Nawet KRRiT w swoim raporcie zauważa, że...

- W stosunku do planu zmniejszono wymiar treści o tematyce popularnonaukowej i poradnikowej. Niedobór ten zrekompensowano zwiększoną obecnością audycji upowszechniających wiedzę o kulturze i sztuce, co w rezultacie korzystnie wpłynęło na sposób realizacji przez TVP 1 funkcji edukacyjnej w zakresie kultury - czytamy w raporcie KRRiT. 

Ten mało znaczący fragment raportu moim zdaniem obrazuje dość poważny problem. Dziś wielu ludzi wspomina dawną telewizję edukacyjną z takimi programami jak Sonda, Kuchnia albo Przybysze z Matplanety. Ten ostatni program był ciężkim przeżyciem psychologicznym dla dziecka, ale był jakiś taki... hipnotyczny. Tak czy owak odczuwało się "misyjność" tych programów, bo naprawdę dało się z nich czegoś nauczyć. 

Programy popularnonaukowe to jest konkret. Wiadomo czego one uczą. Również programy poradnikowe stanowią bardzo konkretną treść "misyjną". Obecnie na TVN Style leci program "Wiem co jem". Uważam, że ten program jest nieco głupkowaty. Słyszałem, że zdarzają się w nim merytoryczne błędy ale... to mimo wszystko jest program, który można uznać za "misyjny". Daje ludziom pewną konkretną informację, czegoś uczy, pozwala rozwinąć wiedzę na jakiś konkretny temat.  

Z programami "kulturalnymi" jest trochę gorzej, bo nie wszystkie naprawdę "uczą kultury". Kiedy uczą? Kiedyś na Polsacie 2 leciał program "Aficionado", który był naprawdę dobrym programem edukacyjnym o muzyce. To ciekawe, że akurat Polsat 2 puszczał coś tak bardzo misyjnego. Niestety w TVP do "misji" zalicza się programy typu "Gwiazdy tańczą na lodzie" albo "Jaka to melodia". Można to podciągnąć pod edukowanie o kulturze, ale spójrzmy prawdzie w oczy - to są programy rozrywkowe, według wielu osób tandetne.

Pisze o tym wszystkim po to, by wykazać dostrzegalne różnice między raportem KRRiT a rzeczywistością. Teoretycznie Telewizja Polska realizuje misję. Praktycznie KRRiT nie zabrała się solidnie za badanie w jaki sposób przebiega realizacja misji. Solidna analiza wymagałaby wzięcia pod uwagę czasu emisji oraz stworzenia obiektywnych i rozsądnych kryteriów tego, co może być uznane za "misję". 

Wiem, że temat abonamentu RTV nie jest obecnie na topie, ale uwierzcie mi. Ten temat niebawem wróci. Wówczas zapewne będą powody by wrócić do tego raportu.  

Poniżej kopia raportu KRRiT. 

Media Publiczne Raport Za 2014 r 06.10.2015