Inwestycje Venture Capital mają wiele cech wspólnych. Jedną z nich jest fakt przeprowadzenia dezinwestycji po określonym - w umowie - czasie współpracy. Zazwyczaj współpraca inwestora z przedsiębiorstwem trwa od trzech do siedmiu lat i mniej więcej w tych widełkach określa się również opcje wyjścia z danego przedsięwzięcia.

W umowie inwestycyjnej oprócz ram czasowych określony zostaje też sposób przeprowadzenia dezinwestycji. Jeśli jednak inwestor pragnie zrealizować swój zysk w najbardziej dogodnym dla siebie momencie, tzn. na końcu okresu dynamicznego wzrostu, konieczne staje się określenie terminu wyjścia, nie tylko poprzez podanie konkretnej daty, ale przede wszystkim w oparciu o wypełnienie przez firmę założonych kryteriów ekonomicznych. Jak mówi Bogusław Bartoń, prezes OneRay Investment SA są one najczęściej podane w umowie inwestycyjnej i służą ocenie potencjału wzrostowego danego przedsięwzięcia.

Fundusz może wycofać się z inwestycji poprzez:

1. Sprzedaż udziałów inwestorowi strategicznemu (trade sale)

Rozwiązanie to jest stosowane bardzo często przez fundusze wysokiego ryzyka. Dla inwestora branżowego, spółka może mieć bowiem większą wartość, niż dla inwestora finansowego.
Ponadto jest często wybierany z powodu możliwości włączenia do wyceny aktywów, które dla innych kupujących nie mają znaczenia bądź są warte mniej. Inwestor taki zazwyczaj działa w tej samej branży co przejmowana spółka i jest zainteresowany dalszym inwestowaniem w dane przedsiębiorstwo.

2. Sprzedaż udziałów pozostałym właścicielom, zarządowi lub pracownikom (buy back)

To przykład transakcji, która często jest już zaplanowana w momencie wejścia funduszu do firmy. Dzieje się tak w celu zapewnienia przedsiębiorcy prawa pierwokupu. W przypadku tej możliwości partner firmy musi dysponować znacznymi środkami ponieważ wartość spółki często rośnie nieporównywalnie szybciej niż przychody kierownictwa, które nie dysponowało najczęściej innym znaczącym źródłem dochodów. W tym przypadku, najczęściej stosowanym rozwiązaniem dla korzystającego z pierwokupu jest ubieganie się o kredyt bankowy pod zastaw akcji (udziałów).

3. Sprzedaż inwestorowi finansowemu (secondary purchase)

Mogą nim być:
• banki,
• fundusze emerytalne,
• inne fundusze venture capital dostrzegające w firmie zadowalający potencjał wzrostowy,
• prywatni inwestorzy kapitałowi (fundusze inwestycyjne, towarzystwa ubezpieczeniowe) zainteresowani dojrzałymi spółkami.

4. Wprowadzenie spółki na giełdę (IPO).

Klasycznym sposobem przeprowadzenia dezinwestycji przedsiębiorstwa przez Venture Capital jest wprowadzenie go na giełdę, a następnie sprzedaż akcji za jej pośrednictwem. Akcje sprzedawane są najczęściej w kilku transakcjach giełdowych na rzecz z góry wybranego inwestora. Jest to jedna z korzystniejszych form dezinwestycji dla VC ze względu na wysoką wycenę akcji jaką może osiągnąć dana spółka. Różnica w cenie pomiędzy sprzedażą bezpośrednią, a sprzedażą za pośrednictwem giełdy może wynosić nawet kilkadziesiąt procent. Niestety, wadą takiego rozwiązania jest przede wszystkim wysoki koszt związany z przygotowanie firmy do spełnienia warunków stawianych przez rynek publiczny.

5. Umorzenie udziałów (likwidacja przedsiębiorstwa)

Jest to specyficzna forma wyjścia z inwestycji, która ma miejsce wówczas, gdy przedsiębiorstwo nie przyniosło spodziewanych rezultatów ekonomicznych, a brak jest nabywcy, który byłby zainteresowany jego przejęciem. Likwidacja w rzeczywistości sprowadza się do sprzedaży majątku firmy, uregulowania wszystkich zobowiązań i podziału ewentualnych nadwyżek wśród akcjonariuszy.

Przedstawione wyżej możliwości mogą następować w kilku etapach bądź jednorazowo. Ewentualny wpływ na decyzję funduszu mogą mieć również aktualne uwarunkowania makroekonomiczne i zmiany w otoczeniu. Venture Capital może np. chcieć skorzystać z okazji wynikającej z wysokich wycen wynikających z hossy na rynku czy zainteresowania inwestora branżowego tłumaczy Bogusław Bartoń, prezes OneRay Investment SA.

Fundusz opuszcza spółkę i realizuje zysk. Pozostali udziałowcy mogą wtedy także ocenić, jak wzrosła wartość ich udziałów. Zazwyczaj jest to znaczący wzrost, który jest wielokrotnością kwoty zainwestowanej na samym początku.

Mimo iż Venture Capital zainteresowane są maksymalizacją zysku, to jednak starają się mieć też wzgląd na inne czynniki w fazie dezinwestycji. Należy do nich współpraca z dotychczasowymi partnerami, poszanowanie praw udziałowców mniejszościowych oraz wybieranie takich rodzajów transakcji, które pozwalają na dalszy rozwój spółki.

Podsumowując należy pamiętać o tym, żeby wszelkie detale dotyczące terminu oraz sposobu wyjścia z inwestycji, ustalić jeszcze przed podpisaniem umowy. Unikniemy w ten sposób przykrych niespodzianek i niemiłych rozczarowań, na zakończenie całej procedury inwestycyjnej, która bierze swój początek od przekazania przez spółkę niezbędnych materiałów i danych, a kończy się w momencie rozstania z inwestorem.

Autor: Autor: Rafał Pałgan, redaktor portalu IPO.pl