W ostatnim czasie najczęściej popełniane przestępstwa związane są z reklamą i handlem podrobionymi lekami oraz środkami ochrony medycznej, a także z oferowaniem nieuczciwych okazji inwestycyjnych. Wzrasta również liczba złośliwych cyberprzestępstw oraz nieuczciwego pozyskiwania funduszy na rzecz fałszywych organizacji charytatywnych. Przestępcy żerują głównie na osobach potrzebujących pomocy finansowej oraz osobach, które pomocy takiej chcą udzielić innym. Oszuści rozpowszechniają błędne informacje na temat możliwości działania w takich wypadkach.

Wiele przestępstw popełnianych obecnie dotyka także technologii finansowych. Ponieważ osoby na całym świecie stoją w obliczu ograniczenia lub ścisłego społecznego dystansowania się, bankowość osobista i bezpośredni dostęp do usług finansowych jest trudny i niepotrzebnie naraża ludzi na ryzyko infekcji. Korzystanie z płatności internetowych i zbliżeniowych zmniejsza ryzyko rozprzestrzeniania się wirusa. Jest to zatem czas, w którym powinniśmy korzystać z technologii (Fintech, Regtech i Suptech) w najszerszym możliwym zakresie. Przestępcy wiedzą to doskonale, zatem starają się uderzać także w ten sektor.

1 kwietnia 2020 r. na stronach FATF (Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy) opublikowano oświadczenie jej przewodniczącego, w którym ten wzywa do reagowania na przestępczość finansową m.in. poprzez zachowanie czujności większej niż dotychczas. Zachęca także, aby organy nadzoru, jednostki analityki finansowej i organy ścigania dzieliły się informacjami z sektorem prywatnym tak, aby uszeregować pod względem ważności kluczowe ryzyka związane z możliwościami popełniania przestępstw z wykorzystaniem okoliczności wywołanych pandemią COVID-19.

Władze krajowe i organy międzynarodowe ostrzegają osoby prywatne oraz przedsiębiorców przed tego typu ryzykami, aczkolwiek uchronienie się przed nimi nie jest proste. Pandemia to bowiem czas, w którym podmioty angażują swoje środki w działania nakierunkowane na przetrwanie przestoju gospodarczego, zapominając często o obszarach ryzyk przestępczych. W efekcie stają się bardziej podatne na ataki oszustów.

Co każdy z nas może zrobić, by zminimalizować ryzyko stania się ofiarą cyberprzestępców?

1. Nie odbierajmy telefonów z numerów zagranicznych, a także nie oddzwaniajmy na nie – rachunek telefoniczny, jaki później zobaczymy, może być dla nas niemiłą niespodzianką.

2. Ignorujmy oferty dostarczane via e-mail lub SMS, w których ktoś informuje nas o możliwości wykonania domowego testu na obecność koronawirusa, otrzymania szczepionki na COVID-19 itp. Gdyby było to możliwe, na pewno dowiedzielibyśmy się o tym wcześniej z mediów lub komunikatów agencji rządowych.

3. Nie otwierajmy i nie przesyłajmy dalej otrzymywanych linków oraz „łańcuszków” z informacjami o nowych możliwościach obrony przed COVID-19, które pochodzą z nieznanych źródeł – nawet przypadkowe kliknięcie w taki link umożliwi hakerom włamanie się do naszego komputera lub telefonu.

4. Przed dokonaniem jakichkolwiek zakupów przez Internet, w szczególności środków ochrony medycznej, takich jak rękawiczki, maseczki etc., zweryfikujmy, czy mamy do czynienia ze sprawdzonym kontrahentem.

5. Ignorujmy wiadomości, w których ktoś informuje nas, że pomoże nam skorzystać z finansowej pomocy rządowej – takie wsparcie możemy uzyskać samodzielnie, nie potrzebujemy pośrednictwa. Wszelkie informacje znajdziemy na stronach internetowych instytucji państwowych.

6. Weryfikujmy podmioty, którym udzielamy darowizn i wsparcia finansowego – oszuści bardzo chętnie wykorzystają nasze dobre intencje, przejmą środki finansowe i znikną.

Autor:

Magdalena Bartosiewicz, radca prawny, specjalista prawa karnego i compliance w kancelarii prawnej Eversheds Sutherland Wierzbowski