Dzisiejsze strony wręcz ociekają różnymi formularzami, polami wyboru, przyciskami, rozwijanymi listami itp. itd. To naturalne, taka jest specyfika dzisiejszego internetu: mamy do czynienia z komunikacją dwukierunkową i nie można uciec od formularzy. Kupujemy coś w internetowym sklepie, rejestrujemy się w nowym serwisie, szukamy informacji. Wszędzie lub prawie wszędzie formularze. Warto więc przyjrzeć się im z bliska i sprawdzić, jak mogą wpłynąć na usability stron WWW.

Zanim przejdziemy dalej drobna uwaga. Nie będziemy pisać o tym, jak należy projektować formularze. Semantykę i zawiłości kodu zostawmy developerom i programistom. Nie będziemy też angażować się w spór między grafikami (wygląd formularza) a programistami (działanie formularza), choć trzeba nadmienić, że jest to problem dość istotny. Graficy projektujący strony często ulegają pokusie narysowania formularza na nowo, często bez refleksji nad tym, czy: a) to się w ogóle potem da oprogramować, b) jak zachowają się różne przeglądarki próbując taki artystyczny formularz wyświetlić. Nie musimy dodawać, że między obiema grupami (graficy i programiści) wybuchają co jakiś czas na tym tle pewne konflikty.

Jest to jednak zupełnie inne zagadnienie, zostawmy racje grafików grafikom, a racje programistów programistom i zajmijmy się użytecznością formularzy. Poniżej kilka podstawowych zasad, o których należy pamiętać używając formularzy.

Proste jest piękne

Dość banalne stwierdzenie, ale w tym przypadku pasuje jak ulał. Dobry formularz to oszczędny formularz. Pytajmy tylko o to, co jest konieczne. Im więcej każemy użytkownikom informacji i danych wpisać, tym większa szansa na to, że się zniechęcą i tego nie zrobią. Ludzie są leniwi i nie próbujmy tego na siłę zmieniać. Druga, bardzo ważna sprawa to prywatność. Pytając o zbyt wiele wzbudzimy podejrzenia i narazimy się na to samo – większość osób nie wypełni formularza.

Wyraźnie informujmy...

O tym, które pola są obowiązkowe, a które nie. O tym, jakich informacji oczekujemy i w jakim mają być podane formacie (jeżeli data, to w jakiej postaci, np. RRRR-MM-DD; jeżeli numer telefonu, to jak zapisany itp. itd.). O tym, jakie znaki są dopuszczalne, a jakie nie. Jest to tym ważniejsze, im dłuższy jest formularz. Nie narażajmy użytkowników na ponowne wypełnianie źle wypełnionych pól.

I jeszcze raz wyraźnie informujmy

Gdy jednak użytkownik źle wypełnił pole formularza, to wyraźnie zaznaczmy:

• które pole zostało źle wypełnione,
• na czym polegał błąd.

Fatalną praktyką jest niewyraźne i niedokładne informowanie internauty o tych sprawach. Błędnie wypełnione pole musi być wyraźnie zaznaczone (np. na czerwono, objęte obwódką itp.). Użytkownik powinien też otrzymać jasną wskazówkę, co źle zrobił. Praktyka informowania tylko o tym, że formularz został błędnie wypełniony jest niedopuszczalna.

Stosowanie się do powyższych zasad to niezbędne minimum. Z troską o swoich użytkowników i – może przede wszystkim – swój własny interes warto o tym pamiętać. W końcu wypełnienie formularza to zwykle pierwszy i najważniejszy krok, żeby coś kupić (a dla drugiej strony: sprzedać), zarejestrować się (dla drugiej strony: pozyskać użytkownika/klienta) lub skontaktować z danym serwisem czy firmą.

Opracowanie: Zespół Perfect One