Technologie cyfrowe rewolucjonizują sposób prowadzenia działalności gospodarczej. Ich wdrożenie pozwala firmom poszerzać zasięg działania, umożliwia lepsze zarządzanie relacjami wewnątrz i na zewnątrz firmy, ułatwia dostęp do informacji, przetwarzania danych oraz pomaga bardziej efektywnie wykorzystywać zasoby. Warto podkreślić, że  w  krajach relatywnie gorzej rozwiniętych pod względem tradycyjnej infrastruktury komunikacyjnej szeroko pojmowane technologie cyfrowe są szansą na skokowy rozwój. Umiejętność wykorzystania potencjału technologii cyfrowych – kompetencji cyfrowych przedsiębiorstw i ludzi – staje się tym samym źródłem przewagi konkurencyjnej firm i gospodarek.

Szczególną rolę w procesach cyfryzacji odgrywają sektory infrastrukturalne, pozostające w znacznej części domeną publiczną. Z jednej strony sektory te, podobnie jak inne obszary systemu społeczno-gospodarczego, podlegają procesom wzajemnej konwergencji. Z drugiej strony rozwój tych sektorów, przede wszystkim o charakterze jakościowym, umożliwia powstanie nowych produktów i usług zarówno wewnątrz sektorów infrastrukturalnych, jak i w innych sektorach gospodarki. Cyfryzacja jest jednym ze sposobów zapewnienia niezawodności oraz bezpieczeństwa infrastruktury sieciowej (telekomunikacyjnej, energetycznej, transportowej), a także efektywnego zarządzania i utrzymania tej infrastruktury.

Wysokoefektywne firmy budują silne fundamenty cyfrowego biznesu. We wszystkich obszarach swoich działań wykorzystują zaawansowane rozwiązania technologiczne. Liderzy, chętniej niż inne organizacje, decydują się na testowanie, a następnie wdrażanie takich rozwiązań, jak chmury obliczeniowe, analityka i obecność w mediach społecznościowych. Firmy te opracowują nowe produkty i usługi w oparciu o potencjał zastosowanych rozwiązań i technologii cyfrowych, co pozwala im zdobyć lub powiększyć przewagę nad konkurencją. Potrafią też skutecznie identyfikować i usuwać nie tylko przeszkody natury technologicznej, ale również ograniczenia procesowe, organizacyjne, prawne i inne stojące na drodze do wprowadzenia innowacyjnych rozwiązań. Warto też zauważyć, że firmy będące liderami w zakresie stosowania rozwiązań IT średnio dwa razy częściej niż pozostali gracze odnotowują oczekiwany lub wyższy niż przewidywany zwrot z inwestycji w narzędzia analityczne. Skutecznie łącząc i wykorzystując dostępne informacje, procesy i systemy, liderzy są w stanie uzyskać lepsze rozwiązania analityczne niż inne organizacje.

Zgodnie z zapowiedziami Komisji Europejskiej, w najbliższych latach europejskie przedsiębiorstwa zaczną funkcjonować w kontekście Jednolitego Rynku Cyfrowego, będącego kolejnym krokiem w znoszeniu barier w przepływie osób, towarów, usług i kapitału. Kompetencje cyfrowe będą więc w jeszcze większym niż dotąd stopniu przesądzać o sukcesie firm i całych gospodarek. Tymczasem, według indeksu DESI polska gospodarka pod względem ucyfrowienia lokuje się na siódmym miejscu od końca. Polska najsłabiej wypada w obszarze kapitału ludzkiego i wprowadzania przez przedsiębiorstwa technologii cyfrowych – w tym ostatnim obszarze lokuje się nawet poniżej średniej dla krajów najsłabiej ucyfrowionych.

Jak czytamy w raporcie Komisji Europejskiej „Raport o postępie cyfrowym Europy” (indeks DESI 2016) Polska uzyskała ogólna ocenę 0,43 i zajmuje 22. miejsce wśród 28 państw członkowskich UE. Polska zanotowała umiarkowany postęp w czterech spośród pięciu wymiarów DESI. Chociaż wielu Polaków wybiera mobilną łączność szerokopasmową (94 na 100), co stawia Polskę na 5. miejscu w UE, tylko 57 % gospodarstw domowych ma stacjonarne szerokopasmowe połączenie z Internetem (26. miejsce w UE), Polska plasuje się na ostatniej pozycji w rankingu zasięgu stacjonarnej łączności szerokopasmowej. W porównaniu z innymi obywatelami UE Polacy mają opory przed korzystaniem z sieci; z zaledwie 65 % regularnych użytkowników Internetu Polska zajmuje 24. miejsce w UE. Spowodowane to może być brakiem umiejętności cyfrowych. Zaledwie 40 % osób posiadających podstawowe umiejętności cyfrowe plasuje Polskę na 24. miejscu w UE. Aktywne wykorzystanie e-administracji utrzymuje się na stosunkowo niskim poziomie i zaledwie 22 % użytkowników Internetu składa formularze elektroniczne (21 miejsce w UE). W DESI 2016 -  Polska spada do grupy państw pozostających w tyle , gdyż tempo nadrabiania przez nią zaległości jest niższe w porównaniu z wynikiem DESI między 2014 a 2015 r.

Indeks DESI 2016

Źródło: https://ec.europa.eu/digital-single-market/desi

Wskaźnik DESI uwzględnia te technologie informacyjne i komunikacyjne, które są niespecyficzne branżowo i tym samym umożliwia porównania między krajami i branżami. Według DESI zakres ich wdrożenia w polskich przedsiębiorstwach lokuje Polskę na jednym z ostatnich miejsc w klasyfikacji UE.

Wskaźnik DESI mierzący zakres wdrożenia technologii cyfrowych przez przedsiębiorstwa krajów UE

Źródło: K. Śledziewska, R. Włoch, Kompetencje cyfrowe polskich małych i średnich przedsiębiorstw, Digital Economy Lab UW 2015.

Polska jest przy tym jedną z najszybciej cyfryzujących się gospodarek Europy. Jednak aby nadrobić dystans i opóźnienia w cyfrowej transformacji państwa w stosunku do innych krajów, cyfryzacja i rozwój infrastruktury sieciowej powinny być jednym z kluczowych elementów strategii gospodarczej Polski na najbliższe lata. W ostatnim dziesięcioleciu w Polsce udało się stworzyć podstawowe elementy infrastruktury ICT (sieci telekomunikacyjne, platformy, aplikacje, centra danych), natomiast głównym problemem pozostaje brak właściwych modeli biznesowych dla tych sieci. Opracowany przez rząd oraz poddany konsultacjom publicznym na początku 2016 roku dokument Kierunki Działań Strategicznych Ministra Cyfryzacji w obszarze informatyzacji usług publicznych stanowi plan działań na najbliższe lata. Kluczowym, strategicznym kierunkiem informatyzacji usług publicznych ma być koncepcja państwa usługowego, która uwzględnia następujące zasady: służebność wobec obywateli i przedsiębiorców, bezpieczny dostęp do sieci i usług publicznych, szybki rozwój nowoczesnej infrastruktury telekomunikacyjnej, bieżący i łatwy dostęp do danych publicznych, a także rozwijanie cyfrowych kompetencji obywateli. Do strategicznych kierunków szczegółowych zaliczono m.in.:

• orientację administracji na usługi cyfrowe (e-usługi), ­
• inwentaryzację i monitorowanie systemów e-administracji, ­
• utworzenie jednego zunifikowanego portalu informacyjno-usługowego – obywatel.gov.pl na wzór brytyjski (GOV.UK) i amerykański (USA.gov), ­
• zintegrowanie i rozwój rejestrów państwowych, ­
• przyjęcie standardu elektronicznego obiegu dokumentów w administracji (EZD), ­
• wdrażanie jednolitego standardu cyfrowej identyfikacji obywatela (eID), ­
• zapewnienie bezpiecznego dostępu do sieci oraz usług e-administracji.

W Polsce proces transformacji cyfrowej trwa już od lat. Jak tłumaczy Anna Mikucka, Head of Digital w Software Solutions Center, Capgemini w pierwszych jego etapach organizacje koncentrowały się na przekształceniu procesów z analogowych na cyfrowe. W kolejnych wprowadzone zostały narzędzia usprawniające interakcję z klientem i wewnętrzne procesy.  Większość spółek jest wciąż na etapie przejściowym, podczas którego starają się znaleźć równowagę w funkcjonowaniu pomiędzy starym a nowym modelem pracy. Etap, na którym znajdują się aktualnie dojrzałe organizacje polega na wykorzystaniu dostępnych aktywów strategicznych w sposób umożliwiający im radykalne zwiększenie wydajności i innowacyjności produktów i usług.

Eksperci przewidują, że firmy, które nie dostosują swoich modeli biznesowych do wymogów transformacji cyfrowej, mogą zostać zastąpione przez innowacyjne przedsiębiorstwa opierające swoją działalność na technologii. Jednak jak pokazuje raport „Organizacja dla cyfryzacji: Dlaczego sprawność cyfrowa ma znaczenie” opublikowany przez Capgemini Consulting we współpracy z MIT Center for Digital Business, tylko niewielka grupa (7%) wiodących organizacji określa wdrożenie technologii cyfrowej jako priorytetowe, przeprowadzając np.  pełną digitalizację działalności. Wiąże się to z koniecznością wprowadzenia zmian w sposobie funkcjonowania organizacji,  dostosowania już funkcjonujących rozwiązań technologicznych oraz dopasowania do siebie nowych rozwiązań, procesów oraz sposobu pracy. Wobec tego tempo zmian technologicznych oraz związane z nimi oczekiwania są większe niż kiedykolwiek.

Aby uniknąć tzw. pułapki średniego dochodu, Polska powinna szybko podnieść produktywność przedsiębiorstw. Obecnie najlepszym sposobem na to jest powszechne wdrażanie zaawansowanych technologii cyfrowych, które pozwalają optymalizować procesy gospodarcze i osiągać przewagę konkurencyjną na rynkach międzynarodowych. Warunkiem udanej rewolucji cyfrowej w polskich MSP jest wprowadzenie zmian dotyczących otoczenia biznesu oraz kompetencji cyfrowych przedsiębiorców i pracowników, tym bardziej, że są ku temu solidne podstawy. Sektor technologii cyfrowych w Polsce to jeden z trzech największych sektorów pod względem zatrudnienia. Według szacunków ABSL jest to ponad 140 tys. pracowników, a zatrudnienie w tym sektorze rośnie średnio około 5% rok do roku.

Autor: dr Łukasz Kryśkiewicz, pracownik Ministerstwa Cyfryzacji

Źródło:

1. http://europa.eu/rapid/press-release_IP-16-384_pl.htm
2. http://it-manager.pl/biznes-nie-taki-cyfrowy/
3. http://www.polskieradio.pl/111/1896/Artykul/996451,Inwestycje-w-technologie-cyfrowe-szybszy-rozwoj-przedsiebiorstw
4. http://www.polskieradio.pl/42/273/Artykul/1595471,Cyfryzacja-coraz-bardziej-wplywa-na-gospodarke
5. https://ec.europa.eu/digital-single-market/desi
6. Śledziewska K., Włoch R., Kompetencje cyfrowe polskich małych i średnich przedsiębiorstw, Digital Economy Lab UW 2015.