Jeśli istnieją duże dysproporcje między zarobkami małżonków, warto pomyśleć o wspólnym rozliczeniu PIT. Dzięki temu oszczędności w podatku mogą być znaczne. Podatek liczony tym sposobem może być znacznie niższy od sumy podatków wyliczonych oddzielnie dla dochodu każdego z małżonków. Im większe dysproporcje między zarobkami męża i żony, tym więcej da się zaoszczędzić.

Przykład

Żona zarabia rocznie 24 tys. zł, a mąż 120 tys. złotych. Oddzielne opodatkowanie spowoduje, że żona zapłaci podatek w wysokości 3 764 zł, a mąż 25 870 zł, co daje w sumie 29 634 zł. Jeśli rozliczyliby się wspólnie, podatek wyniósłby 24 808 zł, czyli prawie 5 tys. zł mniej.

Nie jest to metoda dostępna dla wszystkich. Ustawa o PIT mówi, jakie warunki należy spełnić, aby móc skorzystać z preferencji.

Zeznanie tylko do 2 maja

1. Małżonkowie muszą posiadać nieograniczony obowiązek podatkowy, czyli mieć miejsce zamieszkania na terenie Polski. Za taką osobę uważa się podatnika, który posiada na terenie Polski ośrodek interesów życiowych (rodzina, praca, mieszkanie, przyjaciele itp.) albo przebywa na terenie Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

2. Małżonkowie muszą pozostawać w związku małżeńskim cały rok podatkowy. Za 2010 r. rozliczyć się więc mogą tylko ci podatnicy, którzy pobrali się przed początkiem 2010 r., a więc w 2009 r. i wcześniej, a także pozostawali w związku małżeńskim cały rok 2010. W przypadku małżonków rozwiedzionych w 2010 r. decydujące znaczenie ma data uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód. Przykładowo, jeśli rozwód orzeczono w grudniu 2010 r., a wyrok uprawomocnił się w styczniu 2011 r., małżonkowie mogą skorzystać ze wspólnego rozliczenia za 2010 r.

3. Między małżonkami musi istnieć wspólność majątkowa przez cały rok podatkowy. Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa). Separacja lub rozwód znoszą wspólność majątkową. Dlatego osoby pozostające w separacji nie mogą korzystać ze wspólnego rozliczenia.

4. Małżonkowie nie mogą prowadzić działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, kartą podatkową i podatkiem tonażowym. Nie ma przy tym znaczenia, czy małżonek prowadzący taką działalność osiąga przychody, czy ponosi stratę lub czy działalność jest zawieszona. Sam fakt zastosowania wobec podatnika powyższych zasad opodatkowania wyłącza możliwość wspólnego opodatkowania, nawet jeśli podatnik osiąga inne dochody (poza działalnością gospodarczą) opodatkowane skalą podatkową. Jest jednak wyjątek od tej zasady. Podatnik opodatkowany liniowo, który stracił w trakcie roku podatkowego prawo do opodatkowania w tej formie z powodu wyświadczenia usługi na rzecz byłego pracodawcy, może rozliczyć się z małżonkiem.

5. Małżonkowie muszą złożyć wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu w nieprzekraczalnym terminie do 30 kwietnia, w tym roku do 2 maja 2011 r. Podatnicy, którzy spóźnią się z wnioskiem, a tak na prawdę z zeznaniem choćby o jeden dzień, tracą możliwość wspólnego rozliczenia z małżonkiem. Zasada ta dotyczy także korekty zeznania. Przykładowo, jeśli podatnicy rozliczyli się oddzielnie, a chcieliby skorzystać ze wspólnego rozliczenia mogą to jeszcze zrobić poprzez złożenie korekty zeznania, ale tylko do 2 maja. Korekta złożona po 2 maja nie wywoła skutków prawnych.

Wspólne rozliczenie ze zmarłym

Z preferencji mogą także skorzystać podatnicy

• którzy zawarli związek małżeński przed początkiem roku podatkowego, a ich małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego lub

• pozostawali w związku małżeńskim cały rok podatkowy, a ich małżonek zmarł po zakończeniu roku podatkowego, ale przed dniem złożenia zeznania.

W przypadku tych szczególnych rozliczeń podatnicy muszą spełnić takie same warunki, jak małżonkowie żyjący (istnienie wspólności majątkowej w roku podatkowym itd.).

Wspólne rozliczenie osób zagranicznych

Wspólnie mogą się także rozliczyć rezydenci innych państw. Dotyczy to:

• małżonków, którzy mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej,

• małżonków, z których jeden podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Rzeczypospolitej Polskiej, a drugi ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

W tym jednak przypadku ustawodawca nakłada na małżonków dodatkowy warunek. Muszą osiągnąć podlegające opodatkowaniu na terytorium Polski przychody w wysokości stanowiącej łącznie co najmniej 75% całkowitego przychodu osiągniętego przez oboje małżonków w danym roku podatkowym i udokumentować certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

Joanna Szlęzak-Matusewicz, Tax Care

Czytaj więcej o PIT-ach w DI