W Dzienniku Internautów pisaliśmy kilkakrotnie o planach Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dotyczących objęcia aparatów cyfrowych tzw. opłatą reprograficzną. Wspominaliśmy też o zdaniu przedsiębiorców na ten temat i zamieściliśmy ciekawą opinię prawnika Rafała Ciska.

W poprzednich tekstach Dziennik Internautów zwracał uwagę na trzy sprawy:

1. aparat fotograficzny nie jest urządzeniem do kopiowania tekstu i trudno zrozumieć, dlaczego MKiDN chce dać organizacjom zbiorowego zarządzania udział w przychodach ze sprzedaży tych urządzeń;
2. MKiDN przygotowało projekt, który prawie niczym nie różni się od pomysłu zgłoszonego przez organizacje zbiorowego zarządzania. Wygląda to tak, jakby OZZ zażądały opłat od nowych urządzeń, a ministerstwo bezkrytycznie przychyliło się do tych żądań.
3. tzw. opłaty Copyright Levies odprowadzane do posiadaczy praw autorskich z tytułu sprzedaży urządzeń i czystych nośników są same w sobie kontrowersyjne. 

Kolejną negatywną opinię na temat pomysłu MKiDN przygotowała Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji. W tej opinii wskazano na kolejny problem, a mianowicie na niezgodność propozycji MKiDN z prawem unijnym i krajowym.

Niezgodność z prawem UE

W dokumencie przygotowanym przez PIIT czytamy, że projekt MKiDN może być sprzeczny z dyrektywą 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym. Ta sprzeczność ma polegać m.in. na braku związku między tworzeniem prywatnych kopii a rekompensatą. Trzeba bowiem zaznaczyć, że opłaty wprowadzane z tytułu godziwej rekompensaty przez państwa członkowskie dotyczą wykorzystania sprzętu lub nośników dla celów zwielokrotniania w zakresie obejmującym tzw. prywatne zwielokrotnianie. Ministerstwo nie wykazało, że drukarki, faksy i aparaty cyfrowe są wykorzystywane dla zwielokrotniania w celach prywatnych.

- Ponadto nie istnieją żadne dowody wskazujące, iż nastąpiła zmiana częstotliwości lub skali wykorzystywania nośników i sprzętu podlegających dotychczasowym opłatom (taki jak np. urządzenia wielofunkcyjne) uzasadniająca zwiększenie poziomów procentowych równocześnie dla wszystkich kategorii urządzeń - czytamy w opinii PIIT.

Inna wada projektu to brak odniesienia to godziwej rekompensaty. Nie wykazano istnienia związku pomiędzy opłatą a szkodą, jaka wynikła z prywatnego kopiowania. Według danych organizacji KOPIPOL, Polska Książka i REPROPOL, wysokość opłat reprograficznych pobranych w 2007 i 2008 wyniosła odpowiednio 976.300 euro oraz 1.050.800 euro. Nie zostały jednak przedstawione żadne szacunki dotyczące zmian w przychodach z tytułu przedmiotowych opłat. Nie wiadomo, czy rekompensata jest "godziwa".

Trzecia wada w kontekście prawa unijnego to brak rozróżnienia między urządzeniami i nośnikami sprzedawanymi klientom (osobom fizycznym), którzy są legitymowani do dokonywania prywatnych kopii, a sprzedawanymi użytkownikom biznesowym (którzy nie są legitymowani do dokonywania prywatnych kopii).

Niezgodność z prawem krajowym

PIIT wskazuje na to, iż przepisy Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych ograniczają katalog produktów podlegających opłatom za prawa autorskie do "kserokopiarek", "skanerów" i "podobnych urządzeń reprograficznych umożliwiających pozyskiwanie kopii".

Zdaniem PIIT taka redakcja ustawy wskazuje na urządzenia, w których zwielokrotnianie odbywa się w drodze dwustopniowego mechanizmu polegającego na:

1. użyciu techniki fotograficznej,
2. dokonaniu reprodukcji na papierze.

Aparat cyfrowy i drukarka nie są więc - według PIIT - urządzeniami reprograficznymi.

I jeszcze...

Należałoby jeszcze wskazać na uchybienia w procesie konsultacji. Strony w tym procesie nie były traktowane równorzędnie, a MKiDN nie dokonało żadnej oceny regulacji. O tym jednak Dziennik Internautów napisał już sporo.