Wątpliwości w tej kwestii miał prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, który zwrócił się do NSA o podjęcie w składzie 7 sędziów uchwały wyjaśniającej. Wskazał we wniosku, że w orzecznictwie NSA występują dwa rozbieżne stanowiska dotyczące skuteczności wniesienia do sądu pisma procesowego opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym w formie elektronicznej.

Pierwszy pogląd wyrażony np. w postanowieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 lipca 2008 r., sygn. akt I OPP 25/08 głosi, że pisma w postępowaniu sądowo-administracyjnym wnoszone przez stronę drogą elektroniczną i podpisane bezpiecznym podpisem elektronicznym są skuteczne tylko wtedy, gdy zostaną w terminie późniejszym opatrzone własnoręcznym podpisem strony. Przeciwny pogląd, wskazujący na możliwość skutecznego złożenia drogą elektroniczną pisma procesowego opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym, wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z 11 grudnia 2012 r.

Prezes NSA stwierdził, że ustawa o podpisie elektronicznym nie jest wystarczającym narzędziem do stosowania środków komunikacji elektronicznej oraz podpisu elektronicznego w procedurach prawnych. Dopiero gdy zostaną wprowadzone przepisy dopuszczające możliwość wykorzystania środków komunikacji elektronicznej i posługiwania się dokumentami opatrzonymi podpisem elektronicznym, wówczas dokument opatrzony takim podpisem będzie można skutecznie wnosić za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Co orzekł NSA?

NSA w uchwale składu 7 sędziów wydanej 12 maja 2014 r. uznał, że ustawa Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie dopuszcza możliwości wnoszenia drogą elektroniczną pism procesowych opatrzonych bezpiecznym podpisem elektronicznym. W myśl tej ustawy każde pismo strony powinno zawierać podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika. Chodzi tu o podpis własnoręczny, z wyjątkiem przypadków niemożności podpisania pisma przez stronę – uznał NSA.

W konsekwencji NSA stwierdził, że w obowiązującym stanie prawnym nie można przyjąć, że pismo procesowe sporządzone w formie elektronicznej, opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym, spełnia warunek formalny pisma procesowego, o którym mowa w ustawie Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Będą zmiany w procedurze wnoszenia skarg do sądów administracyjnych

Warto wspomnieć, że 11 maja br. weszła w życie większość przepisów nowelizacji ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw z 10 stycznia 2014 r., która przewiduje m.in. zrównanie drogi elektronicznej wnoszenia pism do urzędów i sądów administracyjnych z formą papierową oraz przyspieszenie rozpatrywania spraw w urzędach. Natomiast po 36 miesiącach od opublikowania tej nowelizacji w Dzienniku Ustaw, a więc 11 lutego 2017 r. wejdą w życie zmiany w postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Dokumenty elektroniczne, np. skargi do sądu administracyjnego, trzeba będzie wnosić przez elektroniczną skrzynkę podawczą, a sąd doręczać będzie takie dokumenty stronom w formie elektronicznej. 

Jeżeli pismo będzie wniesione w formie dokumentu elektronicznego będzie musiało ponadto zawierać adres elektroniczny oraz zostać podpisane przez stronę albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu, podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP lub przez zastosowanie innych mechanizmów, o których mowa w ustawie z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, jeżeli takie mechanizmy sąd administracyjny wprowadził. Powyższe zasady obejmą również załączniki wnoszone w formie dokumentu elektronicznego.

W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego nie trzeba będzie dołączać odpisów.

Pisma sądu, odpisy pism i załączników w postępowaniu sądowym oraz orzeczeń, doręczane przez sąd w formie dokumentu elektronicznego będą opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.

Źródło: Kancelaria Prawna Skarbiec, która specjalizuje się w kompleksowej obsłudze prawnej podmiotów gospodarczych