Skorzystanie ze zwolnienia podmiotowego zwalnia również z obowiązku złożenia zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R, trzeba jednak pilnować limitu sprzedaży, gdyż jego przekroczenie (utrata prawa do zwolnienia) wiąże się z koniecznością rejestracji. A tu niemiła niespodzianka – trzeba to zrobić dzień przed utratą prawa do zwolnienia. Gdy zbliżamy się więc do granicy uprawniającej do zwolnienia, trzeba bardzo uważać. Jedna sprzedaż więcej może spowodować, że nasze zgłoszenie będzie złożone po terminie…

Zgłoszenie VAT-R przez prowadzących samodzielnie działalność gospodarczą

Podatnikiem VAT jest każdy, kto wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą. O tym, czy czynność jest opodatkowana VAT decyduje więc wykonanie jej w ramach samodzielnej działalności gospodarczej.  Do działalności gospodarczej ustawa o VAT zalicza wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym działalność osób wykonujących wolne zawody. Może to być czynność wykonana jednorazowo, jeżeli okoliczności wskazują na zamiar wykonywania jej często. Istotne jest, by osoba, która wykonuje swoją działalność, działała jako przedsiębiorca. To na niej więc spoczywa ryzyko ekonomiczne realizowanych czynności. 

Podatnik zwolniony i czynny

Rozpoczynając prowadzenie działalności gospodarczej, trzeba zastanowić się nad tym, czy chcemy skorzystać ze zwolnienia podmiotowego. Podatnik zwolniony podmiotowo z jednej strony sprzedaje swoje towary lub świadczy usług bez naliczania podatku VAT, ale z drugiej strony nie ma prawa do odliczenia VAT, jaki zapłacił, dokonując zakupów na potrzeby swojej działalności gospodarczej.

Ze zwolnienia podmiotowego mogą skorzystać te osoby, które przewidują, że wartość ich sprzedaży nie przekroczy 150 000 zł w ciągu całego roku. Jeśli działalność jest rozpoczynana w trakcie roku, limit ten oblicza się proporcjonalnie do ilości miesięcy, jakie pozostały w trakcie tego roku. Jednocześnie niektóre rodzaje działalności wykluczają możliwość skorzystania ze zwolnienia, np. usługi jubilerskie (art. 113 ust.1, 9 i ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług).

Uwaga! Zgłoszenie rejestracyjne muszą złożyć podatnicy VAT czynni (którzy nie chcą skorzystać ze zwolnienia). Natomiast podatnicy VAT zwolnieni oraz wykonujący tylko czynności zwolnione mogą złożyć takie zgłoszenie, ale nie muszą. Składając formularz, zaznaczają na nim, że wybierają status podatnika VAT zwolnionego.

Do urzędu skarbowego według miejsca prowadzenia działalności gospodarczej

Zgłoszenie VAT-R należy złożyć do naczelnika urzędu skarbowego. Właściwość miejscową ustala się według miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Oznacza to, że gdy firma zarejestrowana jest na terenie np. urzędu skarbowego Warszawa Mokotów, ale działalność jest wykonywana na terenie urzędu Warszawa Ochota, zgłoszenie VAT-R składamy do urzędu na Ochocie, chociaż właściwym dla podatku dochodowego pozostanie urząd skarbowy Warszawa Mokotów.

Jeżeli jednak działalność jest wykonywana co najmniej w dwóch miejscach i każde jest położone na terenie właściwym dla innego naczelnika urzędu skarbowego, to w takim przypadku właściwym będzie urząd skarbowy według rejestracji firmy, tzn. miejsca zamieszkania lub siedziby.

Opłać 170 zł i odwiedź dwa urzędy

Jedno okienko działa. Ale nie dla złożenia VAT-R. W tym przypadku trzeba niestety najpierw wybrać się do urzędu dzielnicy (uwaga! właściwego według siedziby działania urzędu skarbowego) lub dokonać przelewu na konto. Następnie złożyć zgłoszenie VAT-R we właściwym urzędzie skarbowym. W zamian uzyskamy potwierdzenie rejestracji, które określi nasz status podatkowy (czynny lub zwolniony). Na szczęście aktualizacja danych to już tylko wysłanie odpowiedniego formularza.

Jeżeli dane zawarte w zgłoszeniu rejestracyjnym ulegną zmianie, trzeba zgłosić zmianę do naczelnika urzędu skarbowego w terminie 7 dni, licząc od dnia, w którym nastąpiła zmiana.

Uwaga! Przedsiębiorca, który wybrał zwolnienie, a później utracił prawo do dalszego korzystania z niego (przekroczył limit sprzedaży) lub chce z niego zrezygnować albo rozpocznie dokonywanie sprzedaży opodatkowanej (inne towary lub usługi, które nie są zwolnione przedmiotowo z VAT), musi pamiętać o złożeniu zgłoszenia rejestracyjnego lub jego aktualizacji (gdy wcześnie zarejestrował się, ale jako podatnik VAT zwolniony). Powinien to zrobić:

1. przed dniem dokonania pierwszej sprzedaży towaru lub usługi, innych niż zwolnione od podatku,
2. przed dniem, w którym utracił prawo do zwolnienia podmiotowego,
3. przed początkiem miesiąca, w którym przedsiębiorca rezygnuje ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3 oraz w art. 113 ust. 1 (zwolnienie przez cały rok),
4. przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5, w przypadku rezygnacji ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 9, czyli zwolnienia w trakcie roku.

Elżbieta Węcławik, Tax Care
Dominik Mędrzycki, księgowy Tax Care

Czytaj także: Do 31 stycznia złóż PIT-4R