Niebezpieczny Jednolity Patent

Jednolity Patent był gorącym tematem pod koniec ubiegłego roku. Chodzi o ustanowienie w Unii Europejskiej mechanizmu ułatwionego uzyskiwania patentów, które byłyby od razu ważne w wielu krajach, bez konieczności tzw. walidacji patentu.

Dziennik Internautów określił Jednolity Patent mianem gospodarczego samobójstwa, gdyż dla polskich firm może on mieć katastrofalne skutki. Polski rynek może zostać zalany nowymi patentami, najczęściej należącymi do bogatych międzynarodowych korporacji. Istnieją też obawy, że Jednolity Patent może otworzyć drogę do patentów na oprogramowanie w Europie. Oznaczałoby to wystąpienie w UE takich absurdów patentowych, jakie już teraz obserwujemy za oceanem.

Skarga Hiszpanii i Włoszech odrzucona

Polski rząd najwyraźniej jest zachwycony Jednolitym Patentem, pomimo faktu, że rozwiązanie to krytykują od lat przedsiębiorcy, rzecznicy patentowi i naukowcy. Ba! nawet posłowie dostrzegli niebezpieczeństwa Jednolitego Patentu, mimo iż rząd próbował ich wprowadzić w błąd co do szacowanych skutków tego rozwiązania.

Inaczej było w Hiszpanii i Włoszech. Politycy tych krajów postanowili nie brać udziału w projekcie. Co więcej, zaskarżyli oni decyzję Rady UE przyjętą w 2011 roku, która zezwoliła na podjęcie przez 25 państw członkowskich wzmocnionej współpracy patentowej.

Sprawa trafiła do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, który dziś wydał wyrok oddalający skargi Hiszpanii i Włoszech. 

ETS: Spełniono wszystkie warunki

W swych skargach Hiszpania i Włochy zarzuciły Radzie, że doszło do obejścia wymogu jednomyślności i uniknięto sprzeciwu dwóch państw wobec wniosku Komisji dotyczącego systemu językowego jednolitego patentu.

Europejski Trybunał Sprawiedliwości uznał jednak, że nic nie stoi na przeszkodzie, by państwa członkowskie podjęły wzmocnioną współpracę w ramach kompetencji UE. Z Traktatu o funkcjonowaniu UE wynika, że takie kompetencje mogą być przedmiotem wzmocnionej współpracy i że w takim wypadku na jednomyślność będą się składać jedynie głosy uczestniczących państw członkowskich.

Ponadto Hiszpania i Włochy twierdziły, że Rada może upoważnić do podjęcia wzmocnionej współpracy jedynie w ostateczności, jeżeli ustali, że cele takiej współpracy nie mogą zostać osiągnięte w rozsądnym terminie przez Unię jako całość. Zdaniem Trybunału ten warunek został spełniony. 

ETS: To dobre dla jednolitości UE

Hiszpania i Włochy twierdziły też, że Jednolity Patent nie przyniesie korzyści pod względem jednolitości oraz integracji, w stosunku do sytuacji wynikającej z wykonywania reguł przewidzianych w Konwencji o patencie europejskim (KPE).

Trybunał znów był innego zdania, twierdząc, że patenty europejskie uzyskane zgodnie z regułami KPE nie przyznają jednolitej ochrony w państwa UE, a jedynie taką, której zakres jest definiowany przez prawo krajowe.

- O ile istotne jest to, by wzmocniona współpraca nie prowadziła do przyjęcia środków, które uniemożliwią nieuczestniczącym w niej państwom członkowskim wykonywanie ich kompetencji, praw i wywiązanie się z ciążących na nich obowiązków, o tyle uczestnicy tej współpracy mogą ustanowić reguły, z którymi te nieuczestniczące państwa się nie zgodziłyby się, gdyby brały w niej udział. Ustanowienie takich reguł nie wpływa ponadto w żaden sposób na możliwość przystąpienia w przyszłości do wzmocnionej współpracy przez nieuczestniczące państwa członkowskie - podsumowuje ETS w wydanym dziś komunikacie.

Zaskarżyć Jednolity Patent?

Mimo wszystko niektórzy eksperci nadal będą zdania, że należałoby zaskarżyć porozumienie o Jednolitym Patencie. Wskazywane wady Jednolistego Patentu to m.in. niezaskarżalność w sądzie decyzji administracyjnych Europejskiego Urzędu Patentowego, jednostronne sprzyjanie interesom właścicieli patentów oraz nieposłużenie się jako podstawą prawną przepisem traktatowym przewidzianym do tworzenia europejskich praw własności intelektualnej. Więcej o tym pisaliśmy w tekście pt. Jednolity Patent trzeba zaskarżyć, nie tylko odrzucić.

Wydany dziś wyrok ETS nie oznacza, że Trybunał ogólnie zgadza się na Jednolity Patent. Dziś rozstrzygnięto jedynie o tym, że wydanie decyzji Rady UE w tej sprawie było zgodne z prawem Unii. Wyrok tego samego Trybunału w sprawie Jednolitego Patentu może być inny, jeśli problem przedstawi się z innej strony. Nadal więc postulaty i obawy ekspertów pozostają aktualne.

Czytaj także: Jednolity Patent trzeba zaskarżyć, nie tylko odrzucić