Planowanie kariery i rozwoju zawodowego to proces wymagający autorefleksji, analizy własnych - mocnych i słabych - stron oraz potencjalnych zagrożeń, pojawiających się podczas pokonywania kolejnych kroków.

Aby skutecznie zaplanować ścieżkę rozwoju, na początek konieczne jest oszacowanie, w której fazie aktualnie się znajdujemy. Występuje sześć faz rozwoju przypisanych do indywidualnych predyspozycji, często dyktowanych wiekiem i stopniem dojrzałości emocjonalnej.

• Faza 1 obejmuje wiek od 16 do 22 roku życia, kiedy podejmuje się pierwszą pracę – raczej ze względów czysto finansowych niż chęci samorealizacji zawodowej.
• Faza 2 to okres od 22 do 29 roku życia. Wtedy podjęta praca traktowana jest przez wielu jako początek kariery zawodowej.
• Faza 3 dotyczy osób w wieku od 29 do 32 lat i jest to faza, kiedy najczęściej mamy do czynienia z awansami lub decyzją o zmianie miejsca zatrudnienia.
• Faza 4 obejmuje osoby od 32 do 39 roku życia. W tym wieku najczęściej koncentrujemy się na dalszym rozwoju zawodowym, osiąganiu kolejnych, ambitnych celów i zdobywaniu nowych stanowisk.
• Faza 5 to wiek od 39 do 43 roku życia. W tym okresie podsumowujemy swoje dotychczasowe działania zawodowe i weryfikujemy ich zgodność z naszymi planami. Wówczas może pojawić się kryzys.
• Faza 6 dotyczy wieku powyżej 43 roku życia. Najczęściej jest to okres stabilizacji zawodowej lub zdobywania kolejnych szczebli kariery. Pod koniec tej fazy następuje stopniowe przygotowanie się do rezygnacji z aktywności zawodowej.

Każda faza charakteryzuje się nieco innymi metodami kształtowania kariery zawodowej. Do najskuteczniejszych należą m.in.

• Koncepcja Smarter określająca kryteria dobrze sformułowanego celu.
• Zasada 60/40 ucząca, jak zaplanować realizację celów z uwzględnieniem czasu potrzebnego na czynności nieoczekiwane i spontaniczne.
• Reguła Parkinsona mówiąca o tym, że osiągnięcie celu będzie trwało tyle czasu, ile założymy na jego realizację.
• Matryca Eisenhowera określająca kryteria (ważności i pilności), których poznanie jest niezbędne do efektywnego przechodzenia przez kolejne etapy rozwoju zawodowego.

Dodatkowo wspólnym mianownikiem jest 10 zasad efektywnego planowania kariery. Zgodnie z nimi, by osiągnąć sukces na rynku pracy należy przede wszystkim:

1. Stworzyć jasną wizję swoich celów zawodowych.
2. Być aktywnym, kreatywnym i przedsiębiorczym przy planowaniu kariery.
3. Wykorzystywać każdą możliwość do rozwinięcia swoich umiejętności.
4. Stworzyć plan działania dla swojego celu zawodowego, a następnie konsekwentnie pracować nad jego realizacją.
5. Planując, pamiętać o zasadzie 60/40.
6. Przed rozmową kwalifikacyjną zadbać o pozytywne nastawienie.
7. Przygotowując się do spotkania z potencjalnym pracodawcą, przeanalizować swoje doświadczenie, umiejętności oraz mocne i słabe strony.
8. Wykrywać negatywne myśli i zastępować je pozytywnymi.
9. Określać cele zgodne z koncepcją Smarter - mają być one pojedyncze, realne, osiągalne, atrakcyjne, mierzalne, zorientowane w czasie i zapisane.
10. Pamiętać, że planowanie kariery to efektywne kształtowanie swojego życia zawodowego, a nie zdawanie się tylko na przypadek.

Rola kursów i szkoleń w rozwoju zawodowym

Trudna sytuacja na rynku pracy skupia się nie tylko na pracownikach czy właścicielach firm, ale także rozpoczynających ścieżkę kariery absolwentach szkół. Szczególnie ci ostatni, wchodząc na rynek pracy, często uświadamiają sobie, że kapitał, jaki zdobyli w czasie studiów, jest niewystarczający do tego, aby zdobyć satysfakcjonującą posadę. Ponadto wiele osób posiada małe doświadczenie, niepoparte odpowiednimi praktykami, szkoleniami czy stażami, a które to są tak pożądane w oczach pracodawcy czy potencjalnych klientów. Podobna sytuacja dotyka osób w wieku średnim, które to po przepracowaniu kilkunastu lat na jednym stanowisku zostają zwolnione. Mają oni często trudności ze znalezieniem nowej pracy, gdyż ich kwalifikacje zawodowe są niewystarczające lub po prostu nieaktualne. Taki stan rzeczy odzwierciedlają liczne ogłoszenia prasowe czy internetowe dotyczące ofert pracy. Pojawiają się tam coraz to nowsze i mało znane nazwy stanowisk, o których nieinteresujący się sytuacją na rynku pracy ludzie nie mają pojęcia.

Inną przyczyną problemów ze znalezieniem pracy jest swego rodzaju „moda na studiowanie”. Jej konsekwencją jest rosnąca liczba uczelni prywatnych, oferujących mało praktyczne kierunki studiów, po ukończeniu których szansa na znalezienie pracy w zawodzie jest znikoma. Jako że tytuł magistra posiada coraz więcej osób, pracodawcy ustawicznie zwiększają też wymagania w procesie rekrutacji. W efekcie posiadanie wyższego wykształcenia często nie jest już gwarantem znalezienia satysfakcjonującej pracy.

Natomiast błędem popełnianym po zdobyciu pracy jest zaprzestanie procesu podnoszenia własnych kwalifikacji zawodowych. Pozorna stabilizacja oraz brak dodatkowych wymagań sprawiają, że pracownik nie myśli przyszłościowo. Występujące obecnie wszelkiego rodzaju reorganizacje, fuzje i przejęcia, a także związane z nimi zwolnienia pracowników powodują, że każdy z nas powinien przygotować się również na taką ewentualność i stale podnosić swoją wiedzę zarówno teoretyczną, jak i praktyczną.

Gdzie zarobimy najwięcej?

Planując samorozwój, pod uwagę należy wziąć przede wszystkim własne zainteresowania oraz indywidualne predyspozycje. Nierzadko czynnikiem determinującym wybór ścieżki kariery są pieniądze, w czym oczywiście nie ma nic dziwnego. Pamiętajmy jednak, że wysokość zarobków jest zależna od stopnia danego stanowiska, dlatego właśnie inwestycja w samorozwój jest tak istotna w osiągnięciu awansu czy satysfakcji finansowej.

Tezę tę potwierdzają wyniki Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń zrealizowanego w 2011 roku przez doradców personalnych z Sedlak&Sedlak. Warto wiedzieć, że w ubiegłym roku najwięcej zarobiły osoby pracujące w sektorze IT, którego mediana wyniosła 5 408 zł. Drugie miejsce zajął dział zarządzania ryzykiem (5 340 zł), trzecie – finanse i controlling (5 250 zł), a czwarte – marketing (4 800 zł). Jeśli chodzi o zarobki w sektorze prywatnym i publicznym, to zdecydowanie najwyższe wynagrodzenia otrzymały osoby zatrudnione w prywatnych przedsiębiorstwach. Ich zarobki (4 000 zł) są o 14% wyższe od płac osób pracujących w spółkach skarbu państwa i o 33% wyższe od wynagrodzeń pracowników sfery budżetowej (3 000 zł).

Pamiętajmy, w dzisiejszych czasach nie wystarczy zdobyć dobrze płatną pracę, aby uzyskać gwarancję stabilnego i długofalowego zatrudnienia. Niepewna koniunktura na rynkach sprawia, że nieustannie musimy poszerzać i pogłębiać swoją wiedzę, by pozostać atrakcyjnym dla swego pracodawcy. W przypadku starania się o awans czy o bardziej specjalistyczne stanowisko niezbędne są ponadto umiejętności miękkie. Dlatego też warto cały czas inwestować w rozwój osobisty i być na bieżąco z sytuacją na rynku pracy.

Czytaj także: Czujesz strach przed otwarciem własnej firmy? Niepotrzebnie