Jak poinformowała nas Małgorzata Kałużyńska-Jasak, Dyrektor Zespołu Rzecznika Prasowego GIODO, kwestię związaną z zamieszczaniem i udostępnianiem danych osobowych abonentów w książkach telefonicznych, wydawanych zarówno w formie papierowej, jak i elektronicznej, a także udostępnianych za pośrednictwem służb informacyjnych przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, reguluje ustawa Prawo telekomunikacyjne.

– Ustawa o ochronie danych osobowych zawiera bowiem jedynie ogólne zapisy odnoszące się m.in. do tego, jakie warunki należy spełnić, aby wykorzystywanie danych osobowych było legalne. W sytuacji, gdy istnieją szczególne przepisy prawa regulujące dane zagadnienie, należy się do nich odwołać – wytłumaczyła przedstawicielka GIODO.

Przepisy Prawa telekomunikacyjnego jednoznacznie wskazują, że zamieszczenie w spisie danych identyfikujących abonenta będącego osobą fizyczną może nastąpić wyłącznie po uprzednim wyrażeniu przez niego zgody na dokonanie tych czynności (art. 169 ust. 3). Tym samym niedopuszczalna jest sytuacja, w której operator telekomunikacyjny najpierw zamieści dane abonenta w powszechnie dostępnym spisie abonentów, a później poprosi o jego zgodę na to.

Prawo telekomunikacyjne stanowi także, że abonenci, przed umieszczeniem ich danych w spisie, są informowani nieodpłatnie o celu spisu lub telefonicznej informacji o numerach, w których ich dane osobowe mogą się znajdować, a także o możliwości wykorzystywania spisu, za pomocą funkcji wyszukiwania dostępnych w jego elektronicznej formie (art. 169 ust. 2).

Wskazać także należy, że zgoda abonenta na umieszczenie jego danych w spisie nie może być domniemana lub dorozumiana z oświadczenia woli o innej treści (art. 174 pkt 1), co oznacza, że powinna być wyrażona świadomie i wyraźnie. Istnieje również możliwość wyrażenia zgody drogą elektroniczną, pod warunkiem jej utrwalenia i potwierdzenia przez użytkownika. Operator telekomunikacyjny powinien bowiem dla celów dowodowych posiadać zgodę abonenta utrwaloną w taki sposób, by okoliczność jej wyrażenia nie budziła wątpliwości - np. dopuszczalna jest sytuacja, w której operator przedstawi nagranie rozmowy telefonicznej z abonentem, z którego wynika wprost, iż zgoda taka została wyrażona. Warto zauważyć, iż raz wyrażona przez abonenta zgoda na umieszczenie jego danych w publicznie dostępnym spisie abonentów może być wycofana w każdym czasie, w sposób prosty i wolny od opłat – stosownie do art. 174 pkt 3 Prawa telekomunikacyjnego.

Oprócz wyraźnej zgody abonenta na umieszczenie jego danych osobowych w publicznie dostępnym spisie abonentów, operator telekomunikacyjny ma także obowiązek zabezpieczyć spisy wydawane w formie elektronicznej w sposób uniemożliwiający wykorzystanie zawartych w nich danych niezgodnie z przeznaczeniem (art. 175 ust. 7).

Za niewypełnienie obowiązków uzyskania zgody abonenta na umieszczenie w powszechnym spisie Prawo telekomunikacyjne przewiduje karę pieniężną, którą nakłada Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej.

Małgorzata Kałużyńska-Jasak poinformowała redakcję Dziennika Internautów, że Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych w czerwcu 2010 r. przeprowadził kontrolę w spółce Polkomtel (która jest właścicielem sieci Plus). Kontrola wykazała, że na zamieszczenie danych osobowych abonentów w publicznie dostępnym spisie podmiot ten pozyskuje zgodę każdego abonenta wyrażaną na specjalnych formularzach. W tym zakresie GIODO nie stwierdził uchybień.

Odnosząc się do problemu sygnalizowanego przez jednego z Czytelników DI, Kałużyńska-Jasak napisała, że trudno stwierdzić, czy umieszczenie danych abonenta w spisie nastąpiło rzeczywiście bez jego zgody, czy mogło być następstwem ewentualnej pomyłki w systemie, czy też jest związane z inną kwestią, np. niewłaściwego zabezpieczenia danych abonentów, przez co mogły one bezprawnie zostać udostępnione. Wątpliwości te mogą zostać wyjaśnione przez GIODO toku postępowania administracyjnego.

– Jeśli zatem osoba, której dane dotyczą, uważa, że doszło do naruszenia jej prawa do ochrony danych osobowych, może złożyć skargę do GIODO. Wówczas GIODO przeprowadzi postępowanie wyjaśniające, które pozwoli ustalić, czy rzeczywiście doszło do naruszenia przepisów – wyjaśniła rzeczniczka Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych.

>> Czytaj także: Zastrzeżone numery w ogólnodostępnej książce telefonicznej