Dziś w amerykańskim Senacie ma się pojawić Tim Cook, szef firmy Apple. Nie będzie to jednak miłe spotkanie, bo senacka komisja śledcza ustaliła, że firma Apple mogła nie zapłacić w żadnym kraju podatku od kilkudziesięciu miliardów dolarów przychodu przez kilka lat.

Legalnie, ale czy uczciwie?

W chwili obecnej nie jest pewne, czy Apple mogła zrobić coś nielegalnego. Senacka komisja określiła praktyki firmy jako "korzystanie ze skomplikowanej sieci zagranicznych podmiotów (...) aby uniknąć zapłacenia miliardów dolarów podatków".

Apple to firma kalifornijska z Doliny Krzemowej, ale otwierając małe biuro w Newadzie, mogła ona uniknąć części podatków nakładanych na firmy z Kalifornii. Ten sam zabieg był stosowany w skali międzynarodowej. Otwierając biura w Irlandii, Luksemburgu i Holandii, firma mogła korzystać z niższych podatków w tych krajach, choć de facto działalność firmy opiera się na USA.

Firma w Irlandii, a podatki gdzie?

Komunikaty senackiej komisji sugerują jednak, że Apple mogła posunąć się za daleko.

- Apple twierdzi, że trzy z zagranicznych firm nie są rezydentami podatkowymi Irlandii, gdzie są zarejestrowane, ani nie [są rezydentami podatkowymi] w USA, gdzie szefowie Apple zarządzają i kontrolują te firmy. Jedna z irlandzkich firm zależnych nie zapłaciła podatków żadnemu urzędowi podatkowemu w ciągu ostatnich pięciu lat - czytamy w komunikacie komisji.

W przypadku Apple szczególnie rażące jest to, że firma księguje większość swoich przychodów jako zagraniczne. Teoretycznie działa ona poza granicami USA, a jednak wszyscy wiedzą, że główne siedziby firmy, sklepy i najważniejsi klienci są właśnie w USA.

Apple: Tyle nam zawdzięczacie!

Firma Apple jeszcze przed pojawieniem się Tima Coocka przed senacką komisją wystosowała dość długie oświadczenie. Mówi ono m.in. o tym, jak pożyteczna jest dla gospodarki firma Apple, która tworzy tysiące miejsc pracy, wypuszcza produkty zmieniające życie ludzi i tak czy owak wnosi do amerykańskiego budżetu miliardy dolarów.

Oświadczenie wspomina też o praktykach, których firma Apple się nie dopuszcza, przykładowo nie trzyma ona pieniędzy w bankach poza USA i nie wywozi za granicę własności intelektualnej (sic!). Tylko czy to usprawiedliwia inne praktyki?

Senatorzy zwrócili uwagę na to, co jest prawdziwym problemem. Nie chodzi tylko o legalność działań i o to, czy Apple mogłaby robić coś gorszego. Chodzi o uczciwość. Wiele zwykłych rodzin płaci podatki. Wiele małych firm płaci podatki. Czy to w porządku, że firmie Apple udaje się ich uniknąć?

Podatek dla Google jednak potrzebny?

Problem dotyczy nie tylko Apple i nie jest dostrzegany tylko w USA. Politycy brytyjscy również zauważyli, że Google i Amazon płacą w Wielkiej Brytanii niezbyt wysokie podatki, a przecież prowadzą tam ożywioną działalność. Zjednoczone Królestwo od dawna funkcjonuje w raportach finansowych Google jako największy rynek poza USA.

Jak podaje The Guardian, rośnie presja na premiera Wielkiej Brytanii, aby poruszył on problem unikania podatków przez korporacje na szczycie G8. To ciekawy pomysł, bo problem niewątpliwie ma globalny charakter (zob. The Guardian, Google faces new pressure over tax claims).

W tym kontekście inaczej wyglądają pomysły Francji, aby wprowadzić specjalne podatki dla niektórych firm technologicznych. Jest tylko jeden problem. W istocie potrzebne jest uszczelnianie systemu podatkowego, a nowe podatki od technologii mogą być tylko nowym obciążeniem dla firm, które uczciwie płacą.

Czytaj także: Opodatkować zbieranie danych, by doić Google i Facebooka - nowy pomysł Francuzów