Marta Winiarska, prezes Polskiego Związku Innowacyjnych Firm Biotechnologii Medycznej BioInMed

Jak wskazuje BiolnMed, jednymi z podstawowych barier są ogromne opóźnienia w rozpatrywaniu wniosków i odwołań, przekładanie terminów konkursów. Ponadto, przy dzisiejszej konstrukcji programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki i ścieżki SMART, a także braku uwzględnienia specyfiki sektora biotechnologii medycznej, zablokowane zostało finansowanie projektów, które mogą przynieść istotny postęp w medycynie i odpowiedzieć na niezaspokojone potrzeby zdrowotne pacjentów.

Odkrycie i opracowanie nowego leku trwa średnio 12 lat…

Perspektywa finansowania unijnego to 6 lat. Tymczasem w pierwszych naborach ścieżki SMART niemal wszystkie projekty firm biotechnologicznych, których celem było opracowanie oryginalnych cząsteczek i kandydatów na leki zostały odrzucone. Negatywne oceny uzasadniane były tym, że projekty miały zakończyć się przeprowadzeniem potencjalnego leku przez jedną z faz badań klinicznych, a nie – jak chciałby oceniający – wprowadzeniem na rynek. Takie podejście wynika przede wszystkim z braku znajomości specyfiki sektorów zaawansowanych technologii i wadliwego skonstruowania kryteriów FENG, przyjętych przez poprzednią ekipę rządzącą.

Zaawansowane technologie, jak biotechnologia medyczna, wymagają dużych inwestycji i charakteryzują się wysokim ryzykiem, ale oferują imponujące zwroty. Prywatny sektor biotechnologii medycznej osiągnął sukcesy w onkologii, chorobach autoimmunologicznych, neurologicznych, zapalnych i psychiatrycznych, szczególnie w obszarze chorób rzadkich. W ciągu trzech lat można oczekiwać rejestracji pierwszego polskiego leku oryginalnego. Dalszy rozwój zależy od wsparcia państwa.

Zatory w przyznawaniu grantów

Niska elastyczność procedur grantowych i płytka znajomość sektora po stronie ekspertów oceniających wnioski – głównie akademików, spowodowały, że przyznawane hurtowo decyzje odmowne były w większości kwestionowane przez firmy wnioskujące o dotacje. Obecnie komisje oceniające, nieprzygotowane na taką ilość sprzeciwów, nie są w stanie efektywnie przeprowadzić procedury.

Uruchamianie finansowania w najlepszym wypadku półtora roku od złożenia wniosku oznacza, że polskie spółki od razu są w tyle w rywalizacji z firmami z zagranicy. Dotyczy to tak konkurencyjnych branż, jak biotechnologiczna, lotnicza czy kosmiczna. W naszej sprawie chodzi na koniec o ludzkie zdrowie i życie. Rozumiemy, że nowy rząd zastał trudną sytuację i kryteria FENG po poprzednikach. Tym bardziej niezbędna jest mobilizacja wszystkich sił i pilne zmiany.

Wraz z upływem czasu Polska traci pieniądze

Bez podjęcia szybkich działań, istnieje ryzyko, że wiele innowacyjnych polskich przedsiębiorstw, rozwijających nowatorskie technologie medyczne, w tym leki i terapie dla pacjentów z poważnymi chorobami, zostanie zmuszonych do zamknięcia lub ograniczenia swoich badań. Inne z tych firm mogą z kolei zdecydować o przeniesieniu swojej działalności za granicę, w poszukiwaniu bardziej korzystnego środowiska dla sektorów innowacyjnych.

Z rządowych deklaracji wynika, że trwają prace nad sektorowym programem ze środków unijnych, mającym na celu wsparcie sektora innowacji biotechnologii medycznej w Polsce. Jednak brak konkretów na tym etapie sprawia, że nie można jeszcze uznać tych działań za wystarczające. Rozmowy są obiecujące, lecz dla sektora biotechnologii liczy się czas i szybkość reakcji.

Marta Winiarska, prezes Polskiego Związku Innowacyjnych Firm Biotechnologii Medycznej BioInMed