W tym artykule przeczytasz o:

• realnym zagrożeniu cyberatakami dla małych i średnich przedsiębiorstw
• kluczowym problemie niedoboru specjalistów w sektorze MŚP
• wpływie sytuacji geopolitycznej na cyberbezpieczeństwo firm
• praktycznych rozwiązaniach dla przedsiębiorstw z ograniczonymi zasobami
• skutecznych strategiach ochrony przed cyberzagrożeniami

Niedobór specjalistów – kluczowe wyzwanie dla małych firm

Od dłuższego czasu widoczny jest niepokojący trend. Małe i średnie przedsiębiorstwa są obecnie bardziej narażone na cyberataki niż większe firmy. Co istotne, głównym powodem tej sytuacji nie jest, jak mogłoby się wydawać, niska świadomość czy luki w zabezpieczeniach.

• Kluczowym problemem jest brak specjalistów ds. cyberbezpieczeństwa, który stanowi drugie największe wyzwanie w tym obszarze.

Dla porównania, w przypadku dużych firm ryzyko to zajmuje dopiero siódme miejsce.

Skala problemu w sektorze MŚP

Niemal każda firma odczuwa braki specjalistów – to efekt luki kadrowej, z którą boryka się nie tylko Polska. Jednak w branżach lub obszarach szczególnie wrażliwych, jak infrastruktura krytyczna czy cyberbezpieczeństwo, konsekwencje braku specjalistów mogą być mocno odczuwalne i szczególnie dotkliwe.

Duże firmy, dysponujące większymi budżetami i lepszymi narzędziami, mogą skuteczniej radzić sobie z tym wyzwaniem. Dla małych i średnich firm brak specjalistów oznacza większe ryzyko wycieku danych, trudności w szybkim reagowaniu na incydenty oraz poważne straty finansowe i wizerunkowe.

Geopolityka a bezpieczeństwo cyfrowe firm

W obliczu rosnącego napięcia geopolitycznego – w przypadku Polski niezwykłe istotne są wydarzenia za naszą wschodnią granicą – cyberbezpieczeństwo nabiera kluczowego znaczenia. Współczesne konflikty nie ograniczają się już wyłącznie do działań fizycznych — cyberataki stały się jednym z podstawowych narzędzi destabilizacji gospodarek i społeczeństw. Dodatkowo mniejsze przedsiębiorstwa, które są zwykle postrzegane jako mniej odporne, są traktowane także przez atakujących, motywowanych czysto finansowo, jako łatwa zdobycz.

Dla małych i średnich firm, które stanowią kręgosłup lokalnych gospodarek, ochrona przed zagrożeniami cybernetycznymi jest nie tylko warunkiem przetrwania, ale i budowania odporności całego sektora MŚP.

Rosnące wyzwania cyberbezpieczeństwa

Z mojego doświadczenia wynika, że główną przyczyną tych trudności jest niedobór wykwalifikowanych specjalistów ds. cyberbezpieczeństwa. Dla sektora MŚP oznacza to zarówno brak wiedzy, jak i możliwości jej rozwijania, ponieważ dobre zarządzanie bezpieczeństwem informatycznym wymaga posiadania wiedzy specjalistycznej oraz jej ciągłego uzupełniania.

Tymczasem cyberataki stają się coraz bardziej złożone, a ich powstrzymanie wymaga wysokiego poziomu ekspertyzy.

• 96 proc. przedstawicieli mniejszych firm wskazuje na trudności w analizie podejrzanych alertów
• Zdobywanie i rozwijanie wiedzy z zakresu bezpieczeństwa IT to szczególne wyzwanie dla pracowników sektora MŚP
• Gdy tylko kilka osób pracuje w zespole IT SEC, regularne poświęcanie czasu na ciągłą edukację staje się trudne

Problem całodobowej ochrony

Zapewnienie cyberbezpieczeństwa wymaga całodobowego zaangażowania. Dlaczego? Ataki mogą wystąpić w dowolnym momencie, a szybka reakcja często decyduje o zminimalizowaniu szkód.

• Ataki typu ransomware często rozpoczynają się poza standardowymi godzinami pracy — dotyczy to aż 91 proc. przypadków - gdy obrona organizacji jest mniej aktywna.

Żeby systemy były zawsze chronione, nawet podczas urlopów czy chorób, potrzeba co najmniej czterech pracowników na pełny etat, a to tylko w obszarze monitorowania podejrzanej aktywności oraz incydentów. Większości małych firm trudno to osiągnąć, ponieważ brakuje im środków i zasobów.

Alarmujące statystyki

• Ponad jedna trzecia mniejszych firm (33 proc.) nie ma nikogo, kto aktywnie monitorowałby sytuację i reagował na alerty
• Brak aktywnego reagowania sprawia, że organizacje te są szeroko narażone na ataki
• Przy mniejszej liczbie osób dzielących się obciążeniem związanym z cyberbezpieczeństwem, ryzyko wypalenia zawodowego u pracowników znacznie wzrasta

Trudna sytuacja małych i średnich firm

Dla większości organizacji z sektora MŚP zatrudnianie większej liczby pracowników nie jest realną opcją z powodu ograniczeń budżetowych i małej dostępności specjalistów na rynku. Zatrudnienie dodatkowych osób znacznie bardziej obciąża budżet mniejszych firm niż większych.

Małe i duże organizacje konkurują o ograniczoną pulę talentów, a wykwalifikowani specjaliści często chętniej wybierają pracę w większych przedsiębiorstwach, oferujących wyższe zarobki.

Praktyczne rozwiązania

Co zatem mogą zrobić firmy z sektora MŚP, aby mimo ograniczonych zasobów zadbać o bezpieczeństwo na określonym poziomie? Z mojego doświadczenia wynika, że rozwiązaniem może być współpraca z wyspecjalizowaną firmą zewnętrzną.

Cyberbezpieczeństwo to proces, a nie jednorazowa inwestycja. Nawet najlepsze narzędzia nie będą skuteczne bez odpowiednich procedur i edukacji zespołu. Sektor MŚP, ze względu na ograniczone zasoby, powinien szczególnie zadbać o wdrożenie podstawowych procesów, takich jak regularne aktualizacje systemów, monitorowanie podejrzanych działań czy reakcja na incydenty. Współpraca z zewnętrznymi ekspertami może uzupełnić brakujące kompetencje i zapewnić firmom lepszą ochronę przed stale rosnącym zagrożeniu.

Najważniejsze wnioski

• Brak specjalistów ds. cyberbezpieczeństwa to kluczowe wyzwanie dla sektora MŚP
• Całodobowa ochrona wymaga znaczących zasobów kadrowych
• Współpraca z zewnętrznymi ekspertami może być efektywnym rozwiązaniem
• Regularne aktualizacje i monitoring to podstawa skutecznej ochrony

* Badanie zostało przeprowadzone wśród 5000 specjalistów IT/cyberbezpieczeństwa z 14 krajów. 1402 z nich pracuje w organizacjach zatrudniających od 100 do 500 pracowników, uznanych w tym opracowaniu za małe i średnie przedsiębiorstwa. Badanie zostało przeprowadzone w pierwszym kwartale 2024 roku.

Autor: Paweł Kulpa
Ekspert ds. cyberbezpieczeństwa
Safesqr

Ilustracja: DALL-E