Nie można jednak zapomnieć o innych zasadach ochrony danych, ponieważ oszuści nie próżnują. Tylko w I połowie 2021 r. łączna kwota udaremnionych wyłudzeń kredytów wzrosła o 24 proc. Każdego dnia przestępcy próbowali wyłudzić na skradzione dane prawie 900 tys. zł. 

Jakie znamy bezpieczne metody logowania

Zapytani o bezpieczne metody logowania do portali i bankowości internetowej, najwięcej osób (35,5 proc.) wskazało kod SMS. Na drugim miejscu znalazła się jednak weryfikacja linii papilarnych oraz używanie hasła, które preferuje około 25 proc. ankietowanych. Znacznie mniej osób, bo niewiele ponad 9 proc., za najbezpieczniejszy sposób potwierdzenia tożsamości uznało weryfikację twarzy. To potwierdza, że metody wykorzystujące dane biometryczne są obecne w świadomości Polaków, wciąż jednak wolą oni korzystać z tradycyjnych rozwiązań.

Tymczasem, jak wynika z przeprowadzonego badania, już 35 proc. respondentów w wieku między 18 a 24 r.ż. uważa weryfikację linii papilarnych za najbezpieczniejszy sposób potwierdzenia tożsamości podczas logowania w banku lub do innych portali internetowych. Może to zwiastować zmianę nastawienia społeczeństwa w niedalekiej przyszłości. Za wyjątkowo pewną metodę ma ją także blisko 30 proc. ankietowanych wieku od 55 do 64 lat. Jednak tylko najmłodsza grupa badanych umieściła ją na pierwszym miejscu. Najmniejszym zaufaniem darzą ją osoby mające ponad 65 lat.

W przypadku potwierdzenia weryfikacji twarzą, warto zwrócić uwagę na różnice w podejściu między kobietami i mężczyznami. Podczas gdy wśród panów nie cieszy się ona dużym zaufaniem – około 7 proc. wskazało ją jako najbezpieczniejszą, to wśród przedstawicielek płci pięknej ten odsetek jest prawie dwa razy wyższy i wynosi blisko 12 proc. Jeszcze bardziej w tę metodę wierzą osoby w średnim wieku (45-54 lata).

Czujność przede wszystkim

Niestety nawet najbardziej złożone sposoby logowania i potwierdzania tożsamości nie wystarczą, jeśli nie będziemy pamiętać o przestrzeganiu podstawowych zasad bezpieczeństwa.

Z jednej strony dużą wagę przykładamy do wyboru złożonego sposobu logowania lub konstruujemy skomplikowane hasło, z drugiej nie zachowujemy odpowiedniej czujności w sytuacjach znacznie prostszych. Wystarczy bowiem, że nie czytając dokładnie otrzymanego SMS lub e-maila, klikniemy w umieszczony tam link i pobierzemy złośliwe oprogramowanie, które pozwoli przestępcom na dostęp do naszych danych i konta. Uważać musimy też na telefony od rzekomych konsultantów z instytucji bankowych, którzy informują nas o zablokowaniu podejrzanych transakcji i pod pretekstem potwierdzenia naszej tożsamości wyciągają od nas najważniejsze dane.

Warto również zachować czujność i śledzić na bieżąco ostrzeżenia pojawiające się w mediach. W ostatnim czasie mogliśmy się dowiedzieć na przykład o oszustach podszywających się pod aplikację mObywatel, którzy wysyłają fałszywe informacje o rzekomym nowym terminie szczepienia. W komunikatach przestępcy zachęcają do kliknięcia w link, który ma rzekomo pozwolić na zainstalowanie aplikacji. W rzeczywistości powoduje jednak pobranie złośliwego oprogramowania, które umożliwia im dostęp do naszego telefonu. W ten sposób oszuści mogą wejść w posiadanie naszych haseł do logowania, np. w aplikacji bankowej. W efekcie możemy stracić wszystkie oszczędności i zostać z kilkoma pożyczkami do spłacenia.

Na nowe dowody osobiste poczekamy dłużej

Kolejne dane biometryczne pojawią się również na nowych dowodach osobistych. Dotychczas jedynymi był wizerunek twarzy. Teraz na dokumencie znajdą się także dwa odciski palców w formatach cyfrowych. W związku z tym wnioski o wydanie nowego dowodu nie będą mogły być składane online i konieczna będzie wizyta w urzędzie. Według szacunków Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, w tym roku wymienić dowód będzie musiało ponad 1,5 mln Polaków. Dodatkowo 358 tys. osiągnie pełnoletność.

Przyczyną zmiany jest konieczność dostosowania nowych przepisów do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE. Te regulacje zobowiązują państwa członkowskie do wprowadzenia do dowodów osobistych drugiej cechy biometrycznej, czyli odcisków palców. Polska musi dodatkowo uzupełnić warstwę graficzną dokumentu tożsamości o podpis posiadacza. Zmiany nie powodują konieczności wymiany dowodów osobistych. Będą one ważne przez okres, na jaki zostały wydane.

Zmiana miała być wprowadzone od początku sierpnia br., jednak z powodu konieczności ponownego przeprowadzenia przetargu na urządzenia do pobierania linii papilarnych wejście w życie przepisów zostało przesunięte. Na razie nie znamy nowego terminu.

Rośnie kwota udaremnionych wyłudzeń kredytów

Jak wynika z danych udostępnionych przez ekspertów bankowych, w I połowie 2021 r. łączna kwota udaremnionych wyłudzeń kredytów wyniosła prawie 160 mln zł. W porównaniu z II półroczem 2020 r. oznacza to wzrost o prawie 24 proc. Z jednej strony świadczy to o postępującym uszczelnianiu systemu. Z drugiej, biorąc pod uwagę również fakt, że o ponad 28 proc. wzrosła średnia kwota powstrzymanych prób wyłudzenia (w I poł. 2021 r. to ponad 43 tys. zł), dowodzi to coraz większej śmiałości przestępców próbujących wykorzystać skradzione dokumenty. 

Z tego powodu należy unikać sytuacji, w których zostawiamy komuś nasz dowód osobisty oraz od razu reagować w momencie, gdy zorientujemy się, że go zgubiliśmy lub został skradziony. Jednak sama ochrona dowodu osobistego nie wystarczy, ponieważ złodzieje danych osobowych szukają dzisiaj swoich ofiar głównie w Internecie.

Nie możemy zapomnieć o tym, że dowód osobisty jest tylko nośnikiem naszych danych osobowych. Przestępcy nie muszą dzisiaj kraść portfeli, czy skanować dowodów, żeby wejść w ich posiadanie. Oczywiście należy ich pilnować i nie dopuszczać do sytuacji, w których gdzieś go zostawiamy, ale musimy mieć też świadomość, że to nie wystarczy, by zapewnić sobie bezpieczeństwo. Niestety, z uwagi na to, w jak wielu miejscach podajemy nasze dane, na przykład w urzędach, przychodniach, w hotelach a przede wszystkim w sieci, takiej pewności nigdy mieć nie będziemy.

Autor: Bartłomiej Drozd, ekspert serwisu ChronPESEL.pl

Badanie na zlecenie serwisu ChronPESEL.pl i Krajowego Rejestru Długów pod patronatem Urzędu Ochrony Danych Osobowych zostało przeprowadzone w I połowie 2021 roku metodą CAWI na reprezentatywnej grupie 1007 respondentów przez IMAS International.