Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą zobowiązani są do sporządzania dokumentacji obrazującej zaistniałe zdarzenia gospodarcze, w szczególności transakcje sprzedaży. Podatnicy podatku od towarów i usług w tym celu wystawiają faktury VAT. Stanowiąc one dowód księgowy, na podstawie którego obliczana jest wysokość zobowiązania wobec fiskusa.

Niestety dość często zdarzają się różnego rodzaju pomyłki. W zależności od tego, czym skutkuje błędny zapis, dokonuje się stosownych korekt. Jednakże co w sytuacji, gdy wystawiona faktura dotyczy zdarzenia gospodarczego, które w rzeczywistości nie miało miejsca?

Obowiązek podatkowy wynikający z pustej faktury

W momencie, gdy na wystawionej fakturze zawarta zostanie kwota podatku, automatycznie powstaje zobowiązanie z tytułu podatku od towarów i usług względem organu podatkowego. Nie ma znaczenia fakt, że dokument ten nie stanowi potwierdzenia realnej transakcji. Stanowisko to zostało zaprezentowane w wielu interpretacjach podatkowych. Przykładem może tu być, między innymi, wyrok WSA w Bydgoszczy o sygnaturze I SA/Bd 901/09, z którego jednoznacznie wynika, że dla powstania obowiązku podatkowego nie jest niezbędne zaistnienie sprzedaży, lecz wystarczy wystawienie faktury z kwotą podatku.

Z drugiej strony należy podkreślić, że nie w każdym przypadku zapłata podatku wykazanego na pustej fakturze jest konieczna. Wszystko zależy od tego, czy faktura została wprowadzona do obrotu. Dokument jedynie sporządzony, który nie został wprowadzony do obrotu prawnego, nie stanowi podstawy do zapłaty podatku. Analogiczne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej o sygnaturze akt IPPP2/443-17/10-2/MM.

Wpłata bez deklaracji

Analizując obowiązki podatnika wynikające z faktur, należy pamiętać, że deklaracje VAT nie uwzględniają pustych faktur. Skutkuje to tym, że należna kwota podatku, wynikająca z tych dokumentów, powinna zostać uiszczona w terminie do 25. dnia następnego miesiąca. Wartość ta nie podlega rozliczeniu podatkowemu z uwzględnieniem podatku naliczonego.

Ponadto w deklaracjach VAT nie należy wykazywać ewentualnych faktur korygujących wystawionych do faktur określanych jako puste. Potwierdzenie odbioru faktury korygującej nie stanowi w tym przypadku podstawy do obniżenia kwoty podatku należnego w rozliczeniu za miesiąc, w którym sprzedawca otrzymał to potwierdzenie. Wynika to z tego, że obowiązek zapłaty podatku wykazanego w fakturze jest niejako oderwany od regulacji dotyczących obowiązku podatkowego i zobowiązania podatkowego. Wystawienie przez podatnika faktury korygującej uprawnia do zwrócenia się do właściwego miejscowo urzędu skarbowego z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty pod warunkiem wcześniejszej zapłaty podatku.

Brak możliwości odliczenia VAT

Ponadto istotne jest, że podatek wykazany na fakturach niedokumentujących rzeczywistej sprzedaży nie podlega odliczeniu. Wynika to wprost z zapisu artykułu art. 88 ust. 3a pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług, w myśl którego wystawione faktury stwierdzające czynności, które nie zostały dokonane nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego.

Elżbieta Węcławik, Tax Care
Adam Bujalski, księgowy Tax Care

Czytaj także: e-Faktury muszą zapewniać autentyczność pochodzenia i integralność treści