To kolejny tekst z cyklu "absurdy własności intelektualnej".
* * *

Jeśli często czytasz o absurdach związanych ze znakami towarowymi to możesz myśleć, że już nic nie jest w stanie Cię zaskoczyć. Widzieliśmy próby egzekwowania praw do znaku liczby PI, albo innej liczby czterocyfrowej. Czy może być coś głupszego? Otóż może. 

Klub zastrzegł nazwisko trenera

Klub piłkarski Chelsea zarejestrował znak towarowy będący nazwiskiem wybitnego trenera drużyny - Jose Mourinho. Zarejestrowanie takiego znaku pozwalało na czerpanie zysków ze sprzedawania np. szalików i innych gadżetów z nazwiskiem lub podpisem trenera-gwiazdy. Znak słowny został zarejestrowany w roku 2006, a w roku 2009 zarejestrowano kolejny znak będący wzorem podpisu trenera.

Teraz zrobił się z tego problem. Jose Mourinho chce odejść do klubu Manchester United. Niestety posiadaczem znaku towarowego nadal będzie Chelsea, co tworzy raczej dziwaczną sytuację. Teoretycznie Chelsea mogłaby nadal zarabiać na sprzedaży gadżetów z nazwiskiem trenera, albo mogłaby pozwać Manchester United za nadużywanie praw do znaku!

To pokazuje jak sztuczne jest popularne dziś pojęcie "własności intelektualnej". Doszło do sytuacji, kiedy organizacja posiada prawa do posługiwania się nazwiskiem żywej osoby w określony sposób. Nikogo nie będzie  interesować na ile jest to rozsądne. Rozpoczyna się walka o "zasób intelektualny". 

Ronnie Macdonald (lic. CC)

Trener odkupi swoje nazwisko?

O sprawie pisze BBC, które przedstawia kilka możliwych rozwiązań problemu. 

• Manchester United nie będzie uczestniczył w produkcji gadżetów z nazwiskiem Mourinho. 
• United zapłaci Chelsea za prawo do używania nazwiska własnego trenera. 
• United poprosi Mourinho o odkupienie znaku od Chelsea.
• United zakwestionuje prawa do znaku Chelsea. 

Pogrubieniem zaznaczyłem dwie możliwości, które uważam za wyjątkowo absurdalne. Człowiek miałby odkupywać od organizacji prawo do własnego nazwiska? 

Ta sytuacja zapewne zostanie jakoś rozwiązana, co może będzie się wiązać z jakąś sześciocyfrową kwotą. Niemniej ta sytuacja pokazuje do jak głębokiego absurdu dotarło zjawisko ochrony znaków towarowych. Pierwotnie znaki towarowe miały służyć identyfikacji jakiegoś charakterystycznego produktu, usługi albo producenta. Tak rozumiany znak towarowy był swoistym godłem, którego nie dało się oderwać od oferowanego z nim produktu. To godło trzeba było wymyślić. Znak "Coca Cola" ma sens kiedy jest umieszczony na butelce konkretnego ciemnego napoju. Poza tym znak Coca Cola został faktycznie przez kogoś wymyślony. Nazwisko natomiast rodzi się w naturalny sposób i dopiero czyny człowieka mogą uczynić je wielkim.

Znaki, piłka nożna i więcej absurdów

Niestety koncepcja "własności intelektualnej" sprawiła, że znaki zaczynają żyć własnym życiem. Ludzi przestaje interesować z czym te znaki się wiążą, a zaczyna się mówić o "wartości znaku" i pieniądzach, które można z niego wyciągnąć tylko teoretycznie.

Sięgnijmy w tym miejscu po inne przykłady piłkarskie. Hiszpański klub Valencia miał znak z nietoperzem, co dotknęło twórców komiksów o Batmanie. Tylko czy ktokolwiek wierzy, że znak klubu piłkarskiego może się sprzedawać z powodu podobieństwa do loga Batmana?

Same kluby piłkarskie też zaczynają się zachowywać jak "właściciele intelektualni", którzy najchętniej czerpaliby zyski z każdego wymyślonego znaczku. FC Barcelona chciała zastrzec kontur herbu i całe szczęście, że sąd wykluczył taką możliwość. Łatwo sobie jednak wyobrazić następującą sytuację. Gdiześ na świecie żyje człowiek, który ma na nazwisko Jose Mourinho. Ten człowiek ma sklepik. Pewnego dnia wiesza nad sklepikiem szyld, który ukazuje jego nazwisko na tle jakiegoś herbu. Ten człowiek mógłby naruszyć prawa do znaków dwóch klubów jednocześnie! Czy naprawdę spowodowałby straty po stronie tych klubów? Nie, ale też nikogo by to nie obchodziło, bo przecież prawo jest prawem, znak jest znakiem...

Czytaj także: Twórcy Gwiezdnych Wojen atakują organizatorów bitew na miecze świetlne - AWI